Phân định thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp

Toàn cảnh phiên họp.

Báo cáo tại phiên họp, Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp Lê Xuân Hồng cho biết, tại cuộc họp thẩm tra, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cơ bản nhất trí với việc sửa đổi Luật Giám định tư pháp. Theo đó, Luật Giám định tư pháp cần sửa đổi, bổ sung nhằm thể chế hóa đầy đủ các đường lối, chủ trương của Đảng về công tác giám định tư pháp và giải quyết vướng mắc phát sinh từ thực tiễn; bảo đảm đồng bộ, thống nhất với quy định pháp luật có liên quan; tạo cơ sở pháp lý mang tính đột phá, phát triển bền vững tổ chức, hoạt động giám định tư pháp, góp phần hỗ trợ giải quyết các vụ án kịp thời, khách quan, đúng pháp luật; nâng cao chất lượng của hoạt động tố tụng, hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về giám định tư pháp.

Cục trưởng cũng cho biết, tại cuộc họp thẩm tra, các đại biểu tham dự đã góp ý về những nội dung cơ bản như: Quy định về thành lập Văn phòng giám định tư pháp theo hướng kế thừa quy định của pháp luật hiện hành và mở rộng phạm vi hoạt động của Văn phòng giám định tư pháp đối với các lĩnh vực chuyên môn mà hoạt động tố tụng, tổ chức, cá nhân trong xã hội có nhu cầu; tiêu chuẩn giám định viên tư pháp theo hướng người đề nghị bổ nhiệm giám định viên tư pháp phải qua khóa bồi dưỡng kiến thức pháp lý và nghiệp vụ giám định tư pháp; quy định về trình tự, thủ tục miễn nhiệm giám định viên tư pháp và thu hồi thẻ giám định viên tư pháp; không bổ sung trường hợp đương nhiên miễn nhiệm giám định viên tư pháp sau khi nghỉ hưu hoặc nghỉ việc.

Trao đổi, thảo luận tại phiên họp, các đại biểu phân tích, làm rõ hơn các nội dung sửa đổi, bổ sung của dự thảo Luật.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu phát biểu tại phiên họp.

Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu đề nghị, cần giải thích rõ hơn khái niệm giám định tư pháp nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc, tránh tình trạng các cơ quan thường xuyên phải xin ý kiến hoặc trả lời trong sự lúng túng, thiếu nhất quán.

Đặc biệt, cần khẳng định nguyên tắc độc lập về chuyên môn của giám định viên, nhất là trong các trường hợp giám định bắt buộc, để bảo đảm tính khách quan của kết luận giám định.

Đối với nội dung đẩy mạnh xã hội hóa trong lĩnh vực giám định tư pháp, Thứ trưởng gợi mở vận dụng những nội dung quy định tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.

Về tổ chức và mô hình hoạt động của Văn phòng giám định tư pháp, cần rà soát, bổ sung quy định rõ ràng, phân biệt giữa mô hình một người hành nghề và mô hình nhiều người cùng hành nghề, nhằm bảo đảm tính đồng bộ với các luật về nghề bổ trợ tư pháp khác.

Đối với nội dung giám định pháp y thương tích tại địa phương, đề nghị tiếp tục phân tích một cách khách quan, toàn diện các phương án, làm rõ ưu điểm, hạn chế cũng như tác động thực tiễn của từng phương án, qua đó cung cấp đầy đủ thông tin để trình Quốc hội. Thứ trưởng nhấn mạnh, cần xác định rõ cơ sở pháp lý, đánh giá năng lực chuyên môn của các tổ chức được giao nhiệm vụ, đồng thời xây dựng lập luận chặt chẽ để bảo đảm tính thuyết phục và khả thi của phương án lựa chọn.

Về vấn đề bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp, đề nghị phân định thẩm quyền rõ ràng giữa các Bộ, ngành và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để tránh chồng chéo và bảo đảm quản lý hiệu quả. Đồng thời, cần quy định cụ thể về điều kiện bổ nhiệm, trường hợp miễn nhiệm để phù hợp với thực tiễn và tránh phát sinh tranh chấp.

Ngoài ra, Thứ trưởng đề nghị cần thiết kế điều khoản chuyển tiếp chặt chẽ, nhất là khi thay đổi thẩm quyền giữa các cơ quan, để bảo đảm tính thống nhất và không gây gián đoạn hoạt động giám định.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh phát biểu kết luận phiên họp.

Phát biểu kết luận phiên họp, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đề nghị, sau phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ Tư pháp cần sớm hoàn thiện báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến đối với từng vấn đề được đặt ra, đặc biệt liên quan đến định giá tài sản, giám định tư pháp.

Đối với nội dung giám định pháp y thương tích tại địa phương, Bộ trưởng cơ bản thống nhất với ý kiến của Thứ trưởng Phan Chí Hiếu. Bên cạnh đó, Bộ trưởng đề nghị cần bổ sung lập luận, dẫn chứng từ thực tiễn triển khai tại một số địa phương; báo cáo giải trình cần kèm theo số liệu định lượng, căn cứ pháp lý và thực tiễn.

Về xã hội hóa hoạt động giám định, Bộ trưởng lưu ý cân nhắc phạm vi, nhất là đối với lĩnh vực thông tin, truyền thông do tính chất nhạy cảm.

Cùng với đó, cần làm rõ tính độc lập về chuyên môn của tổ chức, cá nhân thực hiện giám định nhằm bảo đảm kết quả giám định không bị tác động, can thiệp; đồng thời tiến hành rà soát kỹ các quy định liên quan đến bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều khoản chuyển tiếp và chính sách miễn thuế, bảo đảm sự thống nhất và tính khả thi./.