80 năm Quốc hội Việt Nam - Thời gian và Con đường

Bài 3: Quốc hội khóa XV - Vì Nhân dân, nền tảng bước vào kỷ nguyên mới

Ngày 21/5/2025, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 199/2025/QH15 về việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026. Đồng thời, ấn định ngày 15/3/2026 là ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026 – 2031. Quyết định đánh dấu để chuẩn bị khép lại chặng đường 80 năm Quốc hội Việt Nam và mở ra một nhiệm kỳ với kỳ vọng đổi mới mạnh mẽ hơn.

Bước vào kỷ nguyên mới, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045. Khát vọng ấy đòi hỏi một hệ thống pháp luật hiện đại, nền quản trị quốc gia hiệu quả và một Quốc hội thực sự kiến tạo, chuyên nghiệp, minh bạch, gắn với chuyển đổi số. Chỉ còn ít tháng nữa, từng lá phiếu của cử tri sẽ quyết định lựa chọn những đại biểu xứng đáng, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân để Quốc hội khóa XVI viết tiếp hành trình: Vì Nhân dân.

Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV khai mạc trọng thể tại Tòa nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội. (Ảnh tư liệu)

Chặng đường khóa XV - Quốc hội của đổi mới, bản lĩnh và trách nhiệm

Trong bối cảnh cả nước bước vào đợt cao điểm chống dịch COVID-19, Kỳ họp thứ Nhất Quốc hội khóa XV được triệu tập. Đây là kỳ họp lịch sử mở ra nhiều sự kiện "chưa từng có tiền lệ" trong hoạt động của Quốc hội. Hình thức tổ chức kỳ họp được đổi mới theo phương thức trực tiếp kết hợp trực tuyến để bảo đảm an toàn trong dịch bệnh; chia kỳ họp thành hai đợt để giúp công tác tiếp thu, giải trình của các cơ quan soạn thảo được kỹ lưỡng hơn; tổ chức các kỳ họp bất thường để kịp thời giải quyết những yêu cầu phát sinh từ thực tiễn, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng. Những giải pháp đó là minh chứng cho một Quốc hội bản lĩnh, trách nhiệm và luôn đổi mới.

Đến tháng 10 năm 2025, trải qua 9 kỳ họp bất thường và 9 kỳ họp thường lệ, Quốc hội khóa XV đã thông qua 99 luật và 41 nghị quyết quy phạm pháp luật. Tại Kỳ họp thứ 10, kỳ họp thường lệ cuối cùng trước khi đất nước bước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Quốc hội dự kiến sẽ xem xét, thông qua 53 nội dung về xây dựng pháp luật, trong đó có 49 luật - một khối lượng công việc khổng lồ nhằm hoàn thiện thể chế xây dựng chính quyền địa phương hai cấp, đặc biệt tháo gỡ những điểm nghẽn, vướng mắc về thể chế, pháp luật tạo thuận điều kiện thuận lợi phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Tái cấu trúc hạ tầng công nghệ

Chuyển đổi số là điểm nhấn nổi bật trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Quốc hội triển khai hệ thống thông tin phục vụ họp trực tuyến, biểu quyết điện tử, kho dữ liệu số cho đại biểu, hồ sơ lập pháp điện tử và các nền tảng số hóa quy trình điều hành. Đây là bước chuyển căn bản hướng đến mô hình “Quốc hội số”, tạo tiền đềđổi mới toàn diện trong tương tác, phân tích và tra cứu thông tin. Luật Dữ liệu; Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo... được thông qua, tạo cơ sở pháp lý và bước đột phá về chuyển đổi số toàn diện trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại và quản lý nhà nước.

Ngày 31/12/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 1343/NQ-UBTVQH15 về xây dựng và phát triển Quốc hội số giai đoạn 2024 – 2026, định hướng đến năm 2030. Với những kết quả phát triển công nghệ đạt được từ đầu nhiệm kỳ, Quốc hội tin tưởng mục tiêu đến năm 2026, hoàn thành tái cấu trúc hạ tầng công nghệ thông tin; bảo đảm 100% đại biểu Quốc hội, cán bộ, công chức được trang bị chữ ký số; kết nối với Trục liên thông văn bản quốc gia; kết nối, liên thông với nghị viện điện tử, nghị viện số của các nước và Liên minh Nghị viện Thế giới. Bảo đảm 100% quy trình, nghiệp vụ được thực hiện trên môi trường số ứng dụng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ nghiệp vụ chuyên môn và 100% hồ sơ tài liệu không mật được số hóa và cập nhật vào cơ sở dữ liệu…

Tăng cường giám sát, phản biện để xây dựng Quốc hội vì dân

Nghị trường khóa XV ghi nhận sự chuyển biến rõ rệt về chất lượng tranh luận. Phiên chất vấn trở thành diễn đàn đối thoại trực tiếp, sắc sảo, phản ánh rõ trách nhiệm giải trình của thành viên Chính phủ. Đánh giá về phiên chất vấn tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội) cho rằng: “Trong phần trả lời chất vấn, các bộ trưởng đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, trả lời trực diện và cụ thể, không né tránh mà đã nói rõ giải pháp nào đang được thực hiện, giải pháp nào sẽ triển khai trong thời gian tới”.

Từ Kỳ họp thứ 5, lần đầu tiên Quốc hội thảo luận ở Hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri. Chỉ tính riêng Phiên thảo luận về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri tại Kỳ họp thứ 6, có 22 đại biểu phát biểu, 01 đại biểu tranh luận và 05 Bộ trưởng, Trưởng ngành giải trình từ chính sách vĩ mô, công tác quản lý, điều hành của các cấp chính quyền đến những kiến nghị cụ thể của người dân. Tăng cường giám sát giải quyết kiến nghị của cử tri là biểu hiện tinh thần vì dân của Quốc hội.

Tiếp nối tinh thần Hiến pháp năm 2013 - Tinh gọn bộ máy hành chính, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa

Để thực hiện chủ trương của Đảng về tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy tinh, gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã ban hành Nghị quyết số 194/2025/QH15 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Sau gần 01 tháng lấy ý kiến bằng nhiều hình thức, tổng số lượt góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với các nội dung của dự thảo Nghị quyết là hơn 280 triệu lượt ý kiến; đặc biệt, việc lấy ý kiến Nhân dân qua ứng dụng VNeID đã thu hút hơn 20 triệu công dân tham gia. Tỷ lệ tán thành đối với các nội dung của dự thảo Nghị quyết đạt 99,75%. Điều này khẳng định chủ trương sửa đổi, bổ sung một số điều Hiến pháp năm 2013 đã thể hiện đúng “ý Đảng lòng dân”, phản ánh sự đồng thuận, thống nhất rất cao của các tầng lớp Nhân dân, các ngành, các cấp.

Như vậy, ngoài 05 bản Hiến pháp chính thức trong 80 năm lập quốc, lập hiến, đây là lần thứ hai Quốc hội Việt Nam ban hành Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp. Tuy số lượng điều sửa đổi, bổ sung không nhiều nhưng đã tạo cơ sở hiến định để Quốc hội tái cấu trúc bộ máy nhà nước từ trung ương đến địa phương theo hướng tinh, gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

Thành viên Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp biểu quyết thông qua 06 văn bản thuộc thẩm quyền, trách nhiệm của Ủy ban. (Ảnh tư liệu)

Chiến lược "Việt Nam 2045" - Quốc hội với tầm nhìn dài hạn

Một trong những dấu ấn của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV là việc thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng để ban hành các Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển một số địa phương. Đây là bước đi thận trọng để phát triển lợi thế của từng địa phương, từng vùng, góp phần hoàn thành mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2045 - khi Việt Nam kỷ niệm 100 năm thành lập nước.

Trong tầm nhìn phát triển quốc gia đến năm 2045, Quốc hội xác định thể chế pháp luật không chỉ là nền tảng quản trị, mà còn là lợi thế cạnh tranh của quốc gia. Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc “đưa thể chế pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh”, Quốc hội khóa XV đã tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật theo hướng minh bạch, khả thi và tiên liệu được sự phát triển, coi xây dựng pháp luật là “đột phá của đột phá”. Đây chính là bước chuyển quan trọng, thể hiện tư duy mới trong quản trị quốc gia – lấy chất lượng thể chế và hiệu lực pháp luật làm thước đo năng lực cạnh tranh và sức mạnh phát triển bền vững của Việt Nam trong thời kỳ hội nhập.

Kỳ họp thường lệ cuối của Quốc hội khóa XV - Lời cam kết với tương lai

Hà Nội, sáng 20/10/2025, thu se lạnh, Hội trường Diên Hồng sáng đèn trong phiên khai mạc kỳ họp thường lệ cuối cùng của nhiệm kỳ. Kỳ họp này không chỉ tổng kết một nhiệm kỳ, mà còn là điểm nối giữa 80 năm truyền thống và tầm nhìn cho hành trình tiếp theo. Quốc hội vì Nhân dân - đó không chỉ là khẩu hiệu, mà là lời cam kết với tương lai.

Phát biểu khai mạc kỳ họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh: “Với tinh thần “Đổi mới, dân chủ, kỷ cương, trách nhiệm, hiệu quả”, các vị đại biểu Quốc hội tập trung cao độ, phát huy cao nhất trí tuệ, kinh nghiệm, tất cả vì lợi ích của Tổ quốc, của Nhân dân; như lời đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu sáng 02/9/2025 tại Quảng trường Ba Đình: không có lực cản nào, không có lý do gì có thể ngăn bước chúng ta vươn tới hòa bình, thịnh vượng, dân tộc ta trường tồn và phát triển”.

Quang cảnh Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. (Ảnh tư liệu)

80 năm - Con đường với đích đến là Nhân dân

80 năm qua, Quốc hội Việt Nam đã đi từ những căn nhà tranh giữa rừng Việt Bắc đến hội trường hiện đại giữa lòng Thủ đô, từ thời khói lửa chiến tranh đến thời đại chuyển đổi số, từ những phiên họp tại Hội trường Thống Nhất hay Hội trường Diên Hồng. Dù trong khoảng thời gian nào, dù tổ chức tại nơi đâu, Quốc hội Việt Nam vẫn luôn lựa chọn con đường duy nhất: Con đường của Nhân dân, vì Nhân dân như câu hát “Vì Nhân dân, chiến đấu không ngừng…” luôn vang lên trong mỗi phiên khai mạc và bế mạc của các kỳ họp Quốc hội.

Trong ánh sáng rực rỡ của lá cờ Tổ quốc giữa Hội trường Diên Hồng hôm nay, lời thề năm 1946 dường như vang vọng: “Tất cả quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam”. Đó là lời cam kết xuyên suốt 80 năm - và cũng là kim chỉ nam cho Quốc hội Việt Nam trong hành trình tiến bước vào kỷ nguyên mới.

"80 năm không chỉ là một chặng đường để tổng kết thành tựu, mà còn là thời điểm định hình tầm nhìn mới cho Quốc hội của dân, do dân, vì dân – một Quốc hội bản lĩnh, chuyên nghiệp và hiện đại, thấm nhuần tinh thần Quốc ca “Vì Nhân dân, chiến đấu không ngừng”

Hoàng Lan - Phương Liên - Hoàng Trung

Tài liệu tham khảo:

1. Cổng thông tin điện tử Quốc hội, https://quochoi.vn/tulieuquochoi/anpham/Pages/anpham.aspx