Theo báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nội dung liên quan đến mô hình cơ sở giáo dục chất lượng cao tại Thành phố không phải là vấn đề mới mà có sự kế thừa từ các quy định còn phù hợp tại Luật Thủ đô năm 2012. Việc xây dựng và phát triển các trường chất lượng cao cũng là một chủ trương đã được đề ra tại Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Các trường chất lượng cao có vai trò làm nòng cốt cho toàn hệ thống giáo dục của Thành phố nhằm tạo ra sản phẩm giáo dục có khả năng đáp ứng tốt nhất yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô trong thời kỳ hội nhập quốc tế; góp phần thực hiện tốt chủ trương xã hội hóa giáo dục, tạo tiền đề để các trường từng bước tiến tới tự chủ toàn bộ về tài chính, tạo bước chuyển trong phát triển giáo dục giai đoạn hiện nay. Với lý do đó, Dự thảo Luật Thủ đô cần quy định việc xây dựng và phát triển các cơ sở giáo dục chất lượng cao trên địa bàn Thành phố để tạo cơ sở pháp lý phát triển mạnh mẽ hơn các cơ sở giáo dục này. Theo đó, Dự thảo Luật quy định việc xây dựng và phát triển các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông chất lượng cao; bổ sung giải thích thuật ngữ “cơ sở giáo dục chất lượng cao” (khoản 5 Điều 3), thẩm quyền công nhận, thu hồi quyết định công nhận cơ sở giáo dục chất lượng cao (khoản 6 Điều 22); làm rõ hơn nội dung về cơ chế tài chính áp dụng; tiêu chí về cơ sở vật chất, chương trình, phương pháp giảng dạy và dịch vụ giáo dục của cơ sở giáo dục chất lượng cao; tiêu chuẩn, điều kiện đội ngũ giáo viên, việc thuê giáo viên người nước ngoài; việc điều chỉnh, bổ sung chương trình giáo dục mầm non, phổ thông đối với một số môn học, hoạt động giáo dục bổ trợ tại cơ sở giáo dục công lập chất lượng cao nhằm bảo đảm sự chủ động và tính khả thi, phù hợp với điều kiện phát triển giáo dục, đào tạo của Thành phố (Điều 22).
Tại phiên họp, các đại biểu bày tỏ sự thống nhất cao đối với các quy định của Dự thảo Luật nhằm phát triển sự nghiệp giáo dục, đào tạo để Thủ đô là trung tâm lớn, tiêu biểu của cả nước về giáo dục, đào tạo chất lượng cao, thích ứng với quá trình chuyển đổi số quốc gia, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Bên cạnh đó, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận và đưa ra một số góp ý hoàn thiện một số nội dung liên quan đến xây dựng hệ thống cơ sở giáo dục chất lượng cao được quy định trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) cụ thể như sau:
Đánh giá tác động mô hình cơ sở giáo dục chất lượng cao
Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình quan tâm đến quy định về xây dựng phát triển và mở rộng mô hình cơ sở giáo dục chất lượng cao tại Điều 22 của Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi). Trong đó, đại biểu nêu ra thực tiễn tại Hà Nội trong những năm qua, nhiều cơ sở giáo dục luôn trong tình trạng quá tải sĩ số do tốc độ đô thị hoá nhanh, có những trường sĩ số học sinh trên 60 em/lớp. Điều này có nghĩa là Hà Nội vẫn chưa đáp ứng được đủ trường lớp công lập để thực hiện giáo dục đại trà. Chính sách đặc thù khi đầu tư, nhân rộng xây dựng nhiều trường chất lượng cao, học phí cao trong triển khai, nếu không thận trọng sẽ dẫn đến phân tầng giáo dục phổ thông. Song song với đó, đề nghị Hà Nội tập trung xây những trường chuẩn quốc gia mẫu mực, tạo sức lan toả cho giáo dục phổ thông cả nước; đầu tư mạnh hơn nữa cho việc xây dưng các trường mầm non, phổ thông công lập; đáp ứng yêu cầu cho mọi trẻ em đều được đến trường phổ thông theo nguyên vọng; trẻ em con nhà nghèo phải được học ở trường công.
Về việc quy định cơ sở giáo dục mầm non phổ thông công lập của Thủ đô được thực hiện liên kết giáo dục với cơ sở giáo dục nước ngoài, đại biểu cho biết, tại Điều 107 Luật Giáo dục năm 2019 quy định: Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện cho cơ sở giáo dục của Việt Nam hợp tác với tổ chức, cá nhân nước ngoài trên cơ sở bảo đảm mục tiêu, yêu cầu giáo dục và giao cho Chính phủ quy định chi tiết điều này. Bên cạnh đó, Nghị định số 86/2021/NĐ-CP ngày 25/9/2021 của Chính phủ quy định việc công dân Việt Nam ra nước ngoài học tập, giảng dạy, nghiên cứu khoa học và trao đổi học thuật đã quy định cho phép các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông tư thục được thực hiện việc liên kết đào tạo với nước ngoài.
Như vậy, theo quy định của pháp luật hiện hành, Chính phủ chưa cho phép các trường công phổ thông, trường mầm non thực hiện liên kết với giáo dục nước ngoài và hiện nay, nước ta cũng chưa cam kết về dịch vụ giáo dục phổ thông với Tổ chức Thương mại thế giới. Vì vậy, việc đưa nội dung này vào quy định của Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) cần quan tâm làm rõ các điều kiện cần thiết, cơ chế vận hành, quản lý giám sát… trên cơ sở không trái với quy định của pháp luật. Theo đại biểu, đây là chính sách mới, cần có thí điểm và tổng kết đánh giá sâu sắc, vì vậy cần cân nhắc việc áp dụng đối với tất cả cơ sở giáo dục phổ thông, mầm non công lập trên địa bàn Hà Nội.
Thủ đô Hà Nội cần đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở giáo dục chất lượng cao
Quan tâm tới việc phát triển giáo dục tại Thủ đô Hà Nội, đại biểu Trần Thị Vân - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh cho rằng, khoản 2 Điều 2 Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) cho phép chính quyền Thành phố Hà Nội và các chủ thể liên quan đầu tư xây dựng hệ thống trường học công lập, cơ sở giáo dục chất lượng cao, cơ sở giáo dục nhiều cấp học là phù hợp với yêu cầu phát triển của Thủ đô Hà Nội.
Theo đại biểu, Thủ đô Hà Nội là nơi có nhiều tiềm năng, lợi thế về vị trí, quy tụ nguồn lực nhân lực chất lượng cao và nhiều điều kiện để kết nối quốc tế. Do đó, một trong những nhiệm vụ quan trọng mà Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã giao cho Thủ đô Hà Nội là phải nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, xây dựng Thủ đô Hà Nội thực sự là trung tâm lớn, tiêu biểu của cả nước về giáo dục đào tạo chất lượng cao, thích ứng với quá trình chuyển đổi số quốc gia, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Chính vì vậy, việc tiếp tục đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở giáo dục chất lượng cao là một trong những giải pháp quan trọng để hiện thực hóa nhiệm vụ này. Nhấn mạnh tầm quan trọng của nhiệm vụ trên, đại biểu cho rằng, cần coi trọng việc cho phép Thủ đô Hà Nội đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở giáo dục chất lượng cao, coi đây là trách nhiệm của Thủ đô Hà Nội phải đảm nhận, góp phần tạo nguồn nhân lực chất lượng cao không chỉ cho Thủ đô mà còn cho cả nước.
Cần có sự rà soát kỹ lưỡng để bảo đảm các từ ngữ, thuật ngữ được sử dụng trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) được chính xác, nhất quán
Nhất trí với quy định cho phép chính quyền thành phố Hà Nội và các chủ thể có liên quan đầu tư xây dựng hệ thống trường học, cơ sở giáo dục chất lượng cao, đại biểu Nguyễn Anh Trí - Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội cho rằng, việc đầu tư hệ thống cơ sở giáo dục chất lượng cao là phù hợp với yêu cầu phát triển giáo dục của Thủ đô và Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đại biểu nhấn mạnh, việc tiếp tục đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở giáo dục chất lượng cao chính là một trong những giải pháp quan trọng góp phần hiện thực hóa yêu cầu của Nghị quyết số 15-NQ/TW. Thêm vào đó, đây không phải là quy định hoàn toàn mới mà có sự tiếp nối, kế thừa từ khoản 3 Điều 12 Luật Thủ đô hiện hành. Thực tiễn triển khai cơ sở giáo dục chất lượng cao thời gian qua ở Hà Nội đã cho thấy kết quả tốt, được nhân dân đồng tình, ủng hộ.
Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị cần có định nghĩa về “chất lượng cao” bảo đảm xác định rõ; cần cân nhắc mức độ đầu tư cho trường chất lượng cao, xác định đối tượng học… Đại biểu Nguyễn Anh Trí cũng đề nghị cần có sự rà soát kỹ lưỡng để bảo đảm các từ ngữ, thuật ngữ được sử dụng trong dự thảo Luật được chính xác, nhất quán như về cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông chất lượng cao; xác định rõ ưu đãi quy định tại Điều 43 Dự thảo Luật đối với cơ sở giáo dục nhiều cấp học phải là cơ sở giáo dục nhiều cấp học chất lượng cao...
Thùy Dung
Ảnh: internet