Các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực kiểm định xây dựng thực hiện chuyển thành công ty cổ phần, Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ

Bổ sung 03 ngành, lĩnh vực đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện chuyển thành công ty cổ phần, Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ

Theo quy định tại Quyết định số 26/2021/QĐ-TTg, danh mục ngành, lĩnh vực đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện chuyển thành công ty cổ phần, Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ gồm: khai thác, sản xuất, cung cấp nước sạch; thoát nước đô thị, nông thôn.

Ngoài các ngành, lĩnh vực trên, Quyết định số 17/2024/QĐ-TTg bổ sung thêm các ngành, lĩnh vực đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện chuyển thành công ty cổ phần, Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ sau:

Thứ nhất, kiểm định kỹ thuật an toàn lao động.

Đây là lĩnh vực có sự tham gia mạnh mẽ của khu vực tư nhân (các doanh nghiệp tư nhân chiếm khoảng 82% số lượng các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực này). Theo báo cáo của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, có khoảng 166 tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ này trên thị trường và các đơn vị sự nghiệp công lập chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Trong đó, các trung tâm thuộc Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã tự chủ kinh phí chi thường xuyên, 03 trung tâm kiểm định kỹ thuật an toàn lao động tại các địa phương đều có khả năng tự chủ kinh phí hoạt động thường xuyên, sử dụng quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp để chi đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị, phương tiện làm việc. Phần lớn các đơn vị đáp ứng điều kiện cổ phần hóa theo quy định tại Nghị định số 150/2020/NĐ-CP ngày 25/12/2020 của Chính phủ về chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần[1].

 Thứ hai, kiểm định xây dựng.

Nhiệm vụ chủ yếu của các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực này là kiểm định xây dựng, giám định tư pháp không chuyên trách về xây dựng, thí nghiệm, kiểm định, đánh giá chất lượng vật liệu, cấu kiện xây dựng tại nơi sản xuất, đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ về công tác giám sát xây dựng và quản lý chất lượng công trình xây dựng, thực hiện các dịch vụ; tư vấn lập dự án đầu tư công trình xây dựng, thẩm định, thẩm tra thiết kế, giám sát thi công… Theo báo cáo của các địa phương cho thấy, nhiều đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực này có khả năng tự chủ chi thường xuyên, có đơn vị có khả năng tự chủ cả chi đầu tư. Tuy nhiên, phần lớn các đơn vị sự nghiệp công lập có quy mô nhỏ, mức vốn nhà nước không cao, một số đơn vị chưa có địa điểm làm việc riêng, tài sản cũ, giá trị tài sản nhỏ, nguồn thu hoạt động chưa bền vững. Trong lĩnh vực này, khối doanh nghiệp tư nhân đã tham gia nhiều nên có sự cạnh tranh gay gắt làm cho nhiều đơn vị sự nghiệp công lập gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm khách hàng. Chính vì vậy, việc chuyển các đơn vị sự nghiệp công này thành công ty cổ phần sẽ tạo điều kiện thu hút thêm vốn, kỹ thuật, công nghệ từ bên ngoài, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, hiệu quả kinh doanh của các đơn vị này[2].

Thứ ba, kiểm định kỹ thuật phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, phương tiện thủy nội địa (trừ lĩnh vực đăng kiểm tàu biển và công trình biển).

Hoạt động chủ yếu của các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực này tập trung vào thực hiện công tác kiểm định và cấp giấy chứng nhận chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với các loại phương tiện cơ giới đường bộ, đường thủy nội địa; cung cấp dịch vụ kỹ thuật kiểm tra, đánh giá, chứng nhận an toàn kỹ thuật xe cơ giới, giám định tình trạng kỹ thuật phương tiện vận tải cơ giới, ngoài ra còn thực hiện một số công tác quản lý nhà nước về đăng kiểm xe cơ giới như quản lý các trung tâm đăng kiểm xe cơ giới tư nhân, giám định tài sản phương tiện giao thông trong tố tụng hình sự, giám định các sự cố tai nạn giao thông hoặc phối hợp đoàn kiểm tra liên ngành về công tác bảo đảm an toàn kỹ thuật phương tiện giao thông... Đây là lĩnh vực có nhiều đơn vị sự nghiệp công lập được chuyển đổi thành công ty cổ phần nhiều nhất trong 03 lĩnh vực được bổ sung. Theo báo cáo của các địa phương, nhiều đơn vị sau chuyển đổi chất lượng dịch vụ, hiệu quả hoạt động kinh doanh cao hơn, đời sống của viên chức, người lao động trong đơn vị được cải thiện[3].

Sửa đổi một số nội dung về trách nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và tổ chức, cá nhân liên quan

Tại điểm a khoản 1 Điều 3 và khoản 2 Điều 3 Quyết định số 26/2021/QĐ-TTg quy định các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm rà soát các đơn vị sự nghiệp công lập đáp ứng điều kiện quy định tại điểm a khoản 1, khoản 2 Điều 4 Nghị định số 150/2020/NĐ-CP. Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng Danh mục đơn vị sự nghiệp công lập chuyển thành công ty cổ phần, các địa phương đã gặp vướng mắc trong việc thực hiện quy định “còn vốn nhà nước sau khi đã được xử lý tài chính và xác định lại giá trị đơn vị sự nghiệp công lập”[4]. Theo đó, tại một số địa phương, công tác xác định giá trị đơn vị sự nghiệp công lập thường được thực hiện tại thời điểm tổ chức cổ phần hóa đơn vị sự nghiệp công lập. Việc yêu cầu xác định giá trị đơn vị sự nghiệp công lập ngay tại thời điểm rà soát, xây dựng Danh mục trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương cổ phần hóa sẽ mất nhiều thời gian, làm chậm tiến độ[5]. Vì vậy, Quyết định số 17/2024/QĐ-TTg đã sửa đổi theo hướng bãi bỏ quy định về điều kiện quy định tại khoản 2 Điều 4 Nghị định số 150/2020/NĐ-CP ngày 25/12/2020 của Chính phủ về chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần. Theo đó, bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh và tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm “rà soát các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc phạm vi quản lý (bao gồm các đơn vị sự nghiệp công lập đã được phê duyệt tại Danh mục đơn vị sự nghiệp công lập chuyển thành công ty cổ phần giai đoạn trước năm 2021 nhưng chưa có quyết định công bố giá trị đơn vị) đáp ứng điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 4 Nghị định số 150/2020/NĐ-CP và thuộc ngành, lĩnh vực quy định tại Điều 2 Quyết định này, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Danh mục đơn vị sự nghiệp công lập chuyển thành công ty cổ phần giai đoạn 2021 - 2025 trong Quý IV năm 2024 và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định đối với các trường hợp không thực hiện chuyển được, đồng thời gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư[6] để xem xét, có ý kiến đối với các trường hợp này trước khi trình Thủ tướng Chính phủ quyết định[7]; “Ủy ban nhân dân cấp huyện, Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty của doanh nghiệp do Nhà nước giữ 100% vốn điều lệ, đơn vị sự nghiệp công lập thuộc các đơn vị thuộc bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, đơn vị sự nghiệp công lập thuộc cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; đơn vị sự nghiệp công lập cấp trên của đơn vị sự nghiệp công lập chịu trách nhiệm rà soát các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc đáp ứng điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 4 Nghị định số 150/2020/NĐ-CP và thuộc ngành, lĩnh vực quy định tại Điều 2 Quyết định này, báo cáo bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh để tổng hợp, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Danh mục đơn vị sự nghiệp công lập chuyển thành công ty cổ phần giai đoạn 2021 - 2025 theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 3 Quyết định này”[8].

Giữ nguyên tỷ lệ vốn nhà nước hiện có

Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập đã chính thức chuyển thành công ty cổ phần (được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần lần đầu) trước thời điểm Quyết định số 26/2021/QĐ-TTg có hiệu lực thi hành mà tỷ lệ vốn nhà nước tại doanh nghiệp thấp hơn tỷ lệ quy định thì giữ nguyên tỷ lệ vốn nhà nước hiện có, trừ trường hợp được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh.

Quyết định số 17/2024/QĐ-TTg có hiệu lực thi hành từ ngày 10/12/2024.

Thùy Dung