Câu hỏi:
Kính gửi Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, tôi nhờ quý Tạp chí giải đáp giúp tôi thắc mắc sau: Gia đình tôi đang sử dụng thửa đất nông nghiệp có diện tích khoảng 200m2 ở ngoại thành Hà Nội, nằm trong khu dân cư đông đúc. Nguồn gốc đất là do bố mẹ tôi cho vợ chồng tôi, được sử dụng để trồng cây lâu năm từ năm 1990 đến nay và đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Xung quanh thửa đất này của gia đình tôi có một số hộ gia đình cũng đã được cấp Giấy chứng nhận và xây nhà ở. Nay vì điều kiện sinh sống eo hẹp, gia đình tôi muốn xây dựng một căn nhà cấp 4 để ở và sinh hoạt trên thửa đất này. Vậy trường hợp gia đình tôi thực hiện việc xây dựng này có hợp pháp không? Tôi cần liên hệ cơ quan nào để được giải quyết?
Luật sư trả lời:
Tạp chí Dân chủ và Pháp luật nhận được câu hỏi của quý bạn đọc và đã chuyển đến luật sư nghiên cứu, tư vấn. Trên cơ sở thông tin bạn cung cấp, luật sư trả lời quý bạn đọc như sau:
Trên thực tế, có nhiều trường hợp người dân tự ý xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp ở các vùng nông thôn để thuận tiện trong việc canh tác, quản lý đất nông nghiệp. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật hiện hành thì hành vi này không được cho phép và có thể bị xử phạt vi phạm hành chính. Tại Điều 6 Luật Đất đai năm 2013, nguyên tắc sử dụng đất được quy định như sau: (i) Đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và đúng mục đích sử dụng đất; (ii) Tiết kiệm, có hiệu quả, bảo vệ môi trường và không làm tổn hại đến lợi ích chính đáng của người sử dụng đất xung quanh; (iii) Người sử dụng đất thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình trong thời hạn sử dụng đất theo quy định pháp luật.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 10 Luật Đất đai năm 2013, đất nông nghiệp bao gồm: (i) Đất trồng cây hàng năm gồm đất trồng lúa và đất trồng cây hàng năm khác; (ii) Đất trồng cây lâu năm; (iii) Đất rừng sản xuất; (iii) Đất rừng phòng hộ; (iv) Đất rừng đặc dụng; (v) Đất nuôi trồng thủy sản; (vi) Đất làm muối; (vii) Đất nông nghiệp khác gồm đất sử dụng để xây dựng nhà kính và các loại nhà khác phục vụ mục đích trồng trọt, kể cả các hình thức trồng trọt không trực tiếp trên đất; xây dựng chuồng trại chăn nuôi gia súc, gia cầm và các loại động vật khác được pháp luật cho phép; đất trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản cho mục đích học tập, nghiên cứu thí nghiệm; đất ươm tạo cây giống, con giống và đất trồng hoa, cây cảnh.
Như vậy, theo nguyên tắc sử dụng đất thì đất nông nghiệp phải được sử dụng đúng mục đích, không được sử dụng để xây nhà công trình để ở. Khoản 3 Điều 12 Luật Đất đai năm 2013 quy định những hành vi bị nghiêm cấm, trong đó có hành vi sử dụng đất không đúng mục đích. Nếu bạn muốn xây dựng nhà ở trên diện tích đất nông nghiệp thì bạn phải thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp và đây là một trong các trường hợp phải được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 57 Luật Đất đai năm 2013. Để biết thông tin chi tiết về quy hoạch, điều kiện chuyển đổi đối với thửa đất của gia đình, bạn có thể liên hệ với Ủy ban nhân dân cấp xã, nơi có đất cần chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định.
Luật sư Nguyễn Văn Nguyên
Công ty Luật TNHH Hưng Nguyên