Hội nghị triển khai, phổ biến Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 – Những điểm mới và yêu cầu đặt ra

Toàn cảnh Hội nghị.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, đồng chí Trần Quốc Hoàn, Vụ trưởng Vụ Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật cho biết, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 là một đạo luật nền tảng, gồm 09 chương với 72 điều, mang nhiều đổi mới quan trọng cả về nội dung và quy trình. Luật kế thừa những quy định còn phù hợp của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật năm 2020, đồng thời bổ sung nhiều quy định mang tính đột phá trong công tác xây dựng, ban hành và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật. Đây là bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật thống nhất, minh bạch, khả thi, dễ tiếp cận; khơi dậy và phát huy mọi nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Trong số các đổi mới quan trọng, Luật năm 2025 nhấn mạnh một số điểm nổi bật như: Đẩy mạnh phân quyền, phân cấp với tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm"; nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật; tăng cường vai trò phản biện của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên; cải cách thủ tục hành chính, nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Đồng thời, Luật đặc biệt chú trọng đến việc đầu tư nguồn lực cho công tác xây dựng và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật.

Đồng chí Trần Quốc Hoàn cho biết, Hội nghị được tổ chức nhằm kịp thời phổ biến, quán triệt những nội dung mới của Luật năm 2025 tới Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cùng các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp. Qua đó, bảo đảm việc triển khai thi hành Luật được thực hiện kịp thời, đồng bộ, thực chất và hiệu quả; đồng thời giúp đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác xây dựng pháp luật nắm vững, nhận thức đầy đủ các yêu cầu mới, nâng cao nhận thức, trách nhiệm về vị trí, vai trò của công tác xây dựng thể chế trong bối cảnh hiện nay.

Đồng chí Trần Văn Lợi, Phó Vụ trưởng Vụ Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật phát biểu tại Hội nghị.

Tại Hội nghị, đồng chí Trần Văn Lợi, Phó Vụ trưởng Vụ Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật đã giới thiệu những điểm mới của Luật năm 2025 và các nghị định quy định chi tiết, trong đó có thể khái quát một số nội dung chính như sau:

Một là, về hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và thẩm quyền ban hành.

Luật năm 2025 có nhiều điều chỉnh quan trọng: (i) Bổ sung hình thức nghị quyết của Chính phủ là văn bản quy phạm pháp luật để xử lý các vấn đề cấp bách phát sinh từ thực tiễn; (ii) Chuyển hình thức quyết định của Tổng Kiểm toán nhà nước sang thông tư để bảo đảm thống nhất với hình thức văn bản quy phạm pháp luật do Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành; (iii) Bãi bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền cấp huyện nhằm phù hợp với Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025 của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025; (iv) Bổ sung thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền cấp xã để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp; (v) Bổ sung thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để phù hợp với yêu cầu chỉ đạo, điều hành thực tiễn.

Điều 22 của Luật năm 2025 bổ sung nội dung mà Hội đồng nhân dân cấp xã được ban hành, gồm: Quy định chính sách, biện pháp nhằm bảo đảm thi hành Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên; chính sách, biện pháp phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Quy định này phù hợp với chức năng của cấp xã là cấp trực tiếp tổ chức thực hiện chính sách, giải quyết các vấn đề gắn với cộng đồng dân cư, cung cấp dịch vụ công cơ bản, thiết yếu cho người dân, đồng thời phát huy tính chủ động, sáng tạo của chính quyền cơ sở.

Hai là, về nguyên tắc xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Luật năm 2025 bổ sung các nguyên tắc mới, trong đó nổi bật: (i) Bảo đảm chủ quyền, an ninh quốc gia, lợi ích quốc gia, dân tộc; kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ; (ii) Tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền con người, quyền công dân; bảo đảm phân quyền, phân cấp; kịp thời xử lý các vấn đề bất cập từ thực tiễn, các vấn đề mới, xu hướng mới; khuyến khích sáng tạo, khai thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Ngoài ra, việc tăng cường kiểm soát quyền lực trong xây dựng và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật cũng được quy định tại các điều khoản liên quan như: Xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền của Đảng trong trường hợp đặc biệt (Điều 52); trách nhiệm xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền của Đảng (Điều 67); trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong xây dựng, ban hành và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật (Điều 68).

Ba là, về bảo đảm nguồn lực cho công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

Điều 69 và Điều 70 của Luật năm 2025 quy định cụ thể về nguồn lực cho công tác xây dựng, ban hành và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật. Luật xác định rõ việc phát triển nguồn nhân lực làm công tác xây dựng pháp luật có bản lĩnh chính trị, đạo đức tốt, chuyên môn vững vàng là yêu cầu then chốt; đồng thời, chú trọng bố trí nguồn lực, có cơ chế tài chính, chính sách đặc thù cho đội ngũ làm công tác pháp chế, coi đầu tư xây dựng pháp luật là đầu tư cho phát triển. Luật cũng quy định đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động xây dựng pháp luật.

Luật năm 2025 giao Chính phủ quy định chi tiết Điều 69 và khoản 4, khoản 5 Điều 70. Để cụ thể hóa nội dung được giao quy định chi tiết, Nghị định số 78/2025/NĐ-CP ngày 01/4/2025 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp để tổ chức, hướng dẫn thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã dành 04 điều quy định về bảo đảm nguồn nhân lực làm công tác xây dựng pháp luật và 01 điều quy định về chính sách ưu đãi cho tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động xây dựng pháp luật.

Để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao cho công tác xây dựng thể chế, pháp luật, Nghị định số 78/2025/NĐ-CP quy định một số chế độ ưu đãi đối với người làm công tác xây dựng pháp luật, cụ thể: (i) Được bố trí, sắp xếp công việc theo lĩnh vực chuyên môn, vị trí việc làm phù hợp với trình độ đào tạo, năng lực và kinh nghiệm công tác; (ii) Được xem xét, lựa chọn quy hoạch, bổ nhiệm chức danh lãnh đạo, quản lý; (iii) Được xem xét, lựa chọn quy hoạch, đào tạo để xây dựng đội ngũ chuyên gia nòng cốt làm công tác xây dựng pháp luật; (iv) Được hưởng chế độ tiền lương, phụ cấp đặc thù theo quy định; (v) Được ưu tiên chọn, cử đi đào tạo dài hạn, bồi dưỡng ngắn hạn nâng cao trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ ở trong và ngoài nước.

Bốn là, về công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật.

Đồng chí Hoàng Xuân Hoan, Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính, đã giới thiệu những điểm mới cơ bản của Nghị định số 79/2025/NĐ-CP ngày 01/4/2025 của Chính phủ về kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa và xử lý văn bản quy phạm pháp luật. Theo đó, Nghị định này bổ sung một số khái niệm như tự kiểm tra văn bản, kiểm tra văn bản theo thẩm quyền, cơ quan kiểm tra văn bản... nhằm thống nhất cách hiểu, phân biệt rõ giữa các hoạt động, tạo thuận lợi cho quá trình tiếp cận, thực hiện và áp dụng (Điều 2 Nghị định số 79/2025/NĐ-CP).

Cũng tại Hội nghị, các đại biểu trao đổi những nội dung về điểm mới của Luật năm 2025, các văn bản hướng dẫn thi hành và một số vấn đề cần lưu ý trong công tác xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật ở địa phương; hoạt động kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật.

Đồng chí Trần Quốc Hoàn, Vụ trưởng Vụ Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật phát biểu bế mạc Hội nghị.

Phát biểu bế mạc Hội nghị, đồng chí Trần Quốc Hoàn, Vụ trưởng Vụ Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật trân trọng cảm ơn các ý kiến góp ý của các đại biểu. Đồng thời, Vụ trưởng đề nghị và mong rằng, trong thời gian tới, các địa phương tiếp tục quan tâm, chủ động nghiên cứu, kịp thời phản ánh những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện để Bộ Tư pháp có cơ sở hướng dẫn, giải đáp, qua đó góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật./.