1. Một số kết quả hoạt động trợ giúp pháp lý nổi bật trong giai đoạn 2021 - 2023
Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội Đảng và nhiệm kỳ Chính phủ đến nay (giai đoạn 2021 - 2023), với sự nỗ lực của trung ương và các cấp chính quyền, tư pháp địa phương có thể thấy rằng, việc triển khai thực hiện Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL) năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã đạt được nhiều kết quả tích cực và được Đảng, Nhà nước ghi nhận, đánh giá cao trong việc bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật.
1.1. Thể chế về TGPL tiếp tục được hoàn thiện, trong đó, nổi bật là lần đầu tiên Nghị quyết của Đảng giao nhiệm vụ và đề ra giải pháp cho công tác TGPL là nâng cao vai trò, chuyên nghiệp, chất lượng, xây dựng mạng lưới, hiện đại hóa hệ thống TGPL; lần đầu tiên Bộ Tư pháp ban hành tiêu chí xác định vụ việc tham gia tố tụng thành công; lần đầu tiên quy định Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước, người thực hiện TGPL tham gia phiên Tòa trực tuyến và có chức danh nghề nghiệp trợ giúp viên pháp lý hạng I... Trong năm 2023, để hướng dẫn cụ thể triển khai nội dung TGPL tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 06/01/2023 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước và cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2023 (Nghị quyết số 01/NQ-CP): “Hiện đại hóa, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hệ thống TGPL; nâng cao vai trò, năng lực, tính chuyên nghiệp và chất lượng hệ thống TGPL để người dân, doanh nghiệp dễ tiếp cận pháp luật; tăng cường công tác phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng, trong hoạt động của chính quyền cơ sở”, Bộ Tư pháp đã có Công văn số 1234/BTP-TGPL ngày 04/4/2023 về việc hướng dẫn triển khai nội dung TGPL tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 06/01/2023 của Chính phủ gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố và Công văn số 1345/BTP-TGPL ngày 10/4/2023 về việc thực hiện Công văn số 1234/BTP-TGPL hướng dẫn triển khai nội dung TGPL tại Nghị quyết số 01/NQ-CP gửi Sở Tư pháp các tỉnh/thành phố. Các văn bản hướng dẫn của bộ, ngành là cơ sở để địa phương tổ chức thực hiện đầy đủ, kịp thời, hiệu quả các nhiệm vụ đã được xác định trong Nghị quyết số 01/NQ-CP.
1.2. Hệ thống TGPL được kiện toàn, người thực hiện TGPL ngày càng được nâng cao chất lượng, tính chuyên nghiệp: Việc sắp xếp, kiện toàn bộ máy, đội ngũ người thực hiện TGPL được các Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước quan tâm thực hiện. Tính đến hết năm 2023, hệ thống TGPL có 63 Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước, 97 chi nhánh, với tổng số 1228 viên chức, người lao động, trong đó có 676 trợ giúp viên pháp lý; có 180 tổ chức tham gia TGPL; 675 cá nhân ký hợp đồng thực hiện TGPL.
1.3. Tập trung vào vụ việc TGPL, đáp ứng ngày càng nhiều hơn, chất lượng hơn nhu cầu TGPL: Trên cơ sở Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, các địa phương đã tập trung vào nhiệm vụ trọng tâm của công tác TGPL là thực hiện vụ việc TGPL, nhất là vụ việc tham gia tố tụng. Số lượng và chất lượng dịch vụ TGPL ngày càng được nâng cao, thực sự là công cụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL. Thông qua các vụ việc TGPL cho thấy, đội ngũ người thực hiện TGPL nói chung và trợ giúp viên pháp lý (TGVPL) nói riêng ngày càng khẳng định được vai trò của mình trong việc giúp người yếu thế tiếp cận công lý, góp phần quan trọng trong việc xác định sự thật khách quan của vụ án, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người nghèo, đối tượng chính sách và các nhóm đối tượng yếu thế trong xã hội, qua đó góp phần bảo đảm quyền con người, quyền công dân.
Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, các Trung tâm Trợ giúp pháp lý đã thực hiện 83.389 vụ việc, trong đó có 67.748 vụ việc tham gia tố tụng (chiếm khoảng 77% tổng số vụ việc). Hầu hết các vụ việc được đánh giá đạt chất lượng trở lên. Nhiều vụ việc tham gia tố tụng do người thực hiện TGPL được đánh giá là thành công (21.598 vụ việc)[1], có nhiều vụ án được tuyên mức án nhẹ hơn hoặc chuyển tội danh hay thay đổi khung hình phạt thấp hơn so với mức đề nghị của Viện kiểm sát nhân dân. Tỷ lệ vụ việc thành công chiếm khoảng 31% tổng số vụ việc tham gia tố tụng thực hiện. Riêng năm 2023, cả nước đã tiếp nhận 38.371 vụ việc TGPL, đã kết thúc 33.013 vụ việc TGPL cho 33.013 lượt người (tăng 19% so với với năm 2022), trong đó số vụ việc tham gia tố tụng là 25.506 vụ việc (chiếm 77% tổng số vụ việc, tăng 19% so với năm 2022). Tất cả các vụ việc thẩm định, đánh giá đều đạt chất lượng trở lên, số vụ việc tham gia tố tụng thành công là 8.124 vụ việc (tăng 10% so với cùng kỳ năm 2022). Năm 2022 và 2023, có nhiều vụ việc nổi cộm được một số báo điện tử đưa tin có liên quan đến người thuộc diện được TGPL trong tố tụng đã được các Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước chủ động tiếp cận ngay để thực hiện TGPL kịp thời, đúng quy định[2].
1.4. Để tiếp tục nâng cao năng lực cho đội ngũ người thực hiện TGPL, Cục Trợ giúp pháp lý - Bộ Tư pháp và các địa phương đã tổ chức nhiều lớp tập huấn về kỹ năng thực hiện TGPL trong lĩnh vực tố tụng dân sự, hình sự, hành chính và các lớp kỹ năng thực hiện TGPL cho các đối tượng dễ tổn thương. Các lớp tập huấn đã nhận được những phản hồi tích cực từ phía đội ngũ người thực hiện TGPL ở địa phương. Đến nay, TGVPL đã trở thành đội ngũ nòng cốt cung cấp dịch vụ TGPL cho người dân; số lượng vụ việc tham gia tố tụng của TGVPL tăng hằng năm.
Theo tổng hợp báo cáo của các Trung tâm về tình hình thực hiện chỉ tiêu vụ việc tham gia tố tụng của TGVPL, năm 2023, có 660 TGVPL được giao chỉ tiêu thực hiện vụ việc tham gia tố tụng. Trong đó có 658 TGVPL hoàn thành chỉ tiêu, tương đương 99,7% (cụ thể: 75,9% tốt, 11,2% khá, 12,6% đạt). Có 61 Trung tâm Trợ giúp pháp lý có 100% TGVPL hoàn thành chỉ tiêu, trong đó có 21 Trung tâm Trợ giúp pháp lý có 100% TGVPL hoàn thành chỉ tiêu tốt và không còn Trung tâm Trợ giúp pháp lý nào dưới 50% TGVPL hoàn thành chỉ tiêu. Một số Trung tâm Trợ giúp pháp lý có trung bình số vụ việc/TGVPL cao như: Lai Châu (73 vụ/TGVPL); Hải Dương (62 vụ/TGVPL); Nghệ An (58 vụ/TGVPL); Hà Nam (55 vụ/TGVPL); Vĩnh Phúc (50 vụ/TGVPL); Điện Biên (49 vụ/TGVPL); Phú Thọ (48 vụ/TGVPL). Trong đó Lai Châu, Nghệ An là các tỉnh có các năm liên tiếp đạt bình quân số vụ việc/TGVPL cao.
1.5. Công tác phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng đạt nhiều kết quả nổi bật với việc ký kết 02 chương trình phối hợp người thực hiện TGPL trực tại Tòa án (năm 2022) và trực TGPL trong điều tra hình sự (năm 2023) trên phạm vi toàn quốc lần đầu tiên. Hai sự kiện này đều được vinh danh là sự kiện nổi bật của Ngành Tư pháp năm 2022 và năm 2023.
Cụ thể, tại Quyết định số 2608/QĐ-BTP ngày 30/12/2022 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã phê duyệt và công bố 10 sự kiện nổi bật năm 2022 của Ngành Tư pháp, trong đó ghi nhận sự kiện lần đầu tiên người thực hiện TGPL trực tại Tòa án nhân dân trong toàn quốc. Ngày 18/5/2022, Chương trình phối hợp giữa Bộ Tư pháp và Tòa án nhân dân tối cao được ký kết, theo đó, người thực hiện TGPL trực tại Tòa án để bảo đảm quyền tiếp cận và thụ hưởng TGPL kịp thời trong tố tụng cho người bị buộc tội, bị hại, đương sự thuộc diện được TGPL ở tất cả các địa phương trên toàn quốc, tránh việc người dân thuộc diện TGPL bị bỏ lỡ cơ hội được nhận dịch vụ pháp lý miễn phí trong tố tụng tư pháp. Triển khai Chương trình phối hợp giữa Bộ Tư pháp và Tòa án nhân dân tối cao về việc người thực hiện TGPL trực tại Tòa án, đến nay đã có 63 Sở Tư pháp triển khai Chương trình; 62/63 Sở Tư pháp phối hợp với Tòa án nhân dân cấp tỉnh ký kết Chương trình/Kế hoạch phối hợp để cụ thể hoá và triển khai Chương trình, căn cứ vào điều kiện cụ thể, các địa phương lựa chọn hình thức trực phù hợp (trực tại trụ sở Tòa án hoặc trực qua điện thoại).
Tại Quyết định số 3076/QĐ-BTP ngày 29/12/2022 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã phê duyệt và công bố 10 sự kiện nổi bật năm 2023 của Ngành Tư pháp, trong đó ghi nhận lần đầu tiên thiết lập cơ chế phối hợp trực TGPL trong điều tra hình sự. Ngày 24/11/2023, Bộ Tư pháp và Bộ Công an đã ký kết Chương trình phối hợp trực TGPL trong điều tra hình sự số 5789/CTPH-BTP-BCA. Theo đó, nhằm bảo đảm người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố, người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị hại, đương sự trong vụ án hình sự là người thuộc diện được TGPL biết và sử dụng dịch vụ TGPL kịp thời ngay tại giai đoạn đầu của quá trình tố tụng hình sự góp phần bảo vệ có hiệu quả quyền và lợi ích hợp pháp của họ, hạn chế bỏ sót đối tượng thuộc diện được TGPL. Việc ký kết Chương trình phối hợp giữa Bộ Tư pháp và Bộ Công an về trực TGPL trong điều tra hình sự có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao vai trò, chất lượng của TGPL trong tố tụng tư pháp, triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.
Cùng với đó, để triển khai nội dung điểm cầu thành phần trong phiên Tòa trực tuyến theo Thông tư liên tịch số 05/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP-BTP ngày 15/12/2021 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành tổ chức phiên Tòa trực tuyến theo Nghị quyết số 33/2021/QH15 ngày 12/11/2021 của Quốc hội khóa XV về tổ chức phiên Tòa trực tuyến, đến nay một số địa phương đã lập dự toán kinh phí, bố trí cơ sở vật chất, trang thiết bị, xây dựng điểm cầu thành phần và tham gia vào phiên Tòa trực tuyến. Bên cạnh đó, năm 2023, Bộ Tư pháp và Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã tổ chức sơ kết về công tác phối hợp hoạt động TGPL của luật sư. Triển khai thực hiện Thông tư số 03/2021/TT-BTP ngày 25/5/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 08/2017/TT-BTP ngày 15/11/2017 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định chi tiết một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý và hướng dẫn giấy tờ trong hoạt động TGPL, một số các trung tâm TGPL đã tham mưu Sở Tư pháp ban hành văn bản đề nghị Ủy ban nhân dân (UBND) quận, huyện chỉ đạo Phòng Tư pháp và UBND cấp xã thực hiện thực hiện nghiêm túc hoạt động thông tin, giới thiệu về TGPL quy định tại khoản 12 Điều 2 Thông tư số 03/2021/TT-BTP (Bắc Kạn, Hà Nội, Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai). Tại một số địa phương, UBND cấp xã đã thông tin, giới thiệu người thuộc diện TGPL đến Trung tâm Trợ giúp pháp lý như Bến Tre, Hà Tĩnh, Long An), Nam Định, Thái Bình...
1.6. Nội dung TGPL tiếp tục được triển khai đồng bộ trong tất cả Chương trình mục tiêu quốc gia ở Trung ương và địa phương, thể hiện vai trò tích cực trong an sinh và phát triển kinh tế - xã hội. Năm 2021, 2022 lần đầu tiên nội dung TGPL đã được ghi nhận đồng bộ trong tất cả Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 (Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ); xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 (Quyết định số 263/QĐ-TTg ngày 22/02/2022 của Thủ tướng Chính phủ) và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 (Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ) và Bộ Tư pháp đã ban hành đầy đủ, kịp thời các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện[3].
Thực hiện Công điện số 71/CĐ-TTg ngày 23/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, trên cơ sở báo cáo của các địa phương về thực tiễn triển khai hoạt động TGPL trong các Chương trình mục tiêu quốc gia, căn cứ các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành có liên quan, theo chức năng, nhiệm vụ được giao tại các Chương trình mục tiêu quốc gia, trong năm 2023, Bộ Tư pháp ban hành Công văn số 6079/BTP-TGPL ngày 08/12/2023 hướng dẫn hoạt động TGPL trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025; Công văn số 6080/BTP-TGPL ngày 08/12/2023 về việc hướng dẫn thực hiện hoạt động TGPL trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025. Đến nay, Bộ Tư pháp, Cục Trợ giúp pháp lý và các địa phương đang tích cực triển khai các nội dung về TGPL trong các Chương trình này.
1.7. Công tác truyền thông về TGPL tiếp tục được đẩy mạnh với nhiều phương thức khác nhau với nhiều chương trình để lại ấn tượng. Nhằm lan tỏa quyền được TGPL và các kết quả của công tác TGPL trong thời gian qua, ở Trung ương, Cục Trợ giúp pháp lý đã đa dạng hóa các hoạt động truyền thông về TGPL như phát sóng thông điệp, tiểu phẩm về TGPL trên Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV); phối hợp xây dựng, phát sóng phóng sự, phim diễn án TGPL trên chuyên mục Quốc hội với cử tri, các kênh truyền hình (kênh VTV1, VTV2, VTV5, VTV8, Vnews…); xây dựng các tờ gấp và tài liệu pháp luật TGPL; tiếp tục cập nhật, theo dõi các bài viết, bài nghiên cứu và xử lý thông tin liên quan đến TGPL trên các phương tiện truyền thông để đăng tải lên trang thông tin điện tử TGPL; tổ chức các đợt truyền thông điểm về TGPL cho người dân, già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng; thực hiện tiếp nhận thông tin đường dây nóng TGPL...
Ở địa phương, các trung tâm TGPL bằng nhiều phương thức khác nhau, đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung, hướng đến mục đích giúp người dân, trong đó có đối tượng thuộc diện TGPL biết đến hoạt động TGPL của Nhà nước. Một số trung tâm TGPL đã xây dựng và vận hành trang thông tin điện tử riêng về TGPL (Kiên Giang, Bình Định, Đồng Nai, Hải Phòng, Tây Ninh, Hưng Yên) hoặc thiết lập trang thông tin trên mạng xã hội Facebook, Zalo (Điện Biên, Quảng Trị, Hà Tĩnh, Hà Giang, Sơn La...). Đa số các Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước thực hiện phối hợp với cơ quan đoàn thể (Hội Người khuyết tật, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Nạn nhân chất độc màu da cam...) thực hiện truyền thông về TGPL cho thành viên, hội viên của tổ chức. Các trung tâm TGPL chủ động phối hợp tích cực với các phương tiện truyền thông đại chúng tại địa phương như đài phát thanh, đài truyền hình, báo chí để xây dựng chương trình, phóng sự về TGPL, chuyên mục giải đáp pháp luật và tổ chức các đợt truyền thông về TGPL. Một số trung tâm TGPL thực hiện truyền thông theo từng chuyên đề hướng tới các đối tượng đặc như người khuyết tật (Thừa Thiên Huế, Tuyên Quang, Bắc Kạn), trẻ em (Hà Nội, Bến Tre, Phú Thọ, Phú Yên), người cao tuổi (Ninh Thuận, Sơn La, Thanh Hóa). Một số trung tâm TGPL đã có đổi mới, sáng tạo trong công tác truyền thông về TGPL, cụ thể là lồng ghép nội dung đố vui có thưởng trong các buổi truyền thông (Thành phố Hồ Chí Minh), cử TGVPL trực tiếp tham gia trả lời câu hỏi pháp luật trên đài truyền hình (Ninh Thuận).
1.8. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động TGPL tiếp tục được đẩy mạnh với việc vận hành, khai thác hiệu quả hệ thống quản lý tổ chức và hoạt động TGPL. Việc kết nối, chia sẻ giữa Cơ sở dữ liệu trợ giúp pháp lý và Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đang được thiết lập thông qua kết nối, chia sẻ giữa phần mềm nghiệp vụ hệ thống tổ chức và hoạt động TGPL và Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; việc triển khai dự án đầu tư công “Hệ thống thông tin TGPL” đang được chuẩn bị. Một số trung tâm TGPL luôn cập nhật liên tục trang thông tin điện tử riêng về TGPL của địa phương (Hải Phòng, Đồng Nai, Kiên Giang, Bình Định, Hưng Yên…) hoặc trên trang thông tin của Sở Tư pháp nhằm đăng tải các thông tin cụ thể về tổ chức, hoạt động, phương thức liên hệ của trung tâm và các thông tin thiết yếu khác để đối tượng yếu thế dễ dàng nắm bắt và tiếp cận hoạt động TGPL như: Các văn bản pháp luật trong lĩnh vực TGPL, thủ tục hành chính về TGPL và các biểu mẫu liên quan... Việc triển khai dịch vụ công trực tuyến đang được triển khai ở một số địa phương, hiện nay 12/12 thủ tục hành chính trong lĩnh vực TGPL đã được công bố trên cổng dịch vụ công quốc gia.
2. Nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới
Với định hướng tiếp tục lấy người được TGPL làm trung tâm, bảo đảm giúp người dân tiếp cận hoạt động TGPL kịp thời, thuận lợi, có chất lượng và ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại tiến tới khẳng định vị trí, vai trò của hoạt động TGPL là một trong những thiết chế bảo đảm quyền tiếp cận công lý cho một bộ phận lớn người dân trong xã hội, qua đó góp phần vào công cuộc cải cách tư pháp nói riêng, trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa nói chung, trong thời gian tới, hệ thống TGPL cần thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:
2.1. Triển khai thực hiện nội dung “Xây dựng mạng lưới, nâng cao năng lực của hệ thống dịch vụ pháp lý, TGPL và hỗ trợ pháp lý để người dân, doanh nghiệp dễ tiếp cận pháp luật”; “Nâng cao vai trò, tính chuyên nghiệp và chất lượng TGPL, nhất là trong hoạt động tố tụng tư pháp; hiện đại hóa, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hệ thống TGPL; mở rộng đối tượng được TGPL phù hợp với điều kiện của đất nước” được giao tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về việc tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới và các văn bản triển khai Nghị quyết.
2.2. Tiếp tục thực hiện hiệu quả Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành; tiếp tục hoàn thiện thể chế công tác TGPL phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Tăng cường và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về TGPL; bám sát tình hình, thực tiễn công tác và hoạt động TGPL tại các địa phương, kịp thời dự báo các khó khăn, vướng mắc phát sinh để tham mưu, chỉ đạo và tổ chức thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ.
2.3. Triển khai hiệu quả hoạt động TGPL và tạo sự đồng bộ với các hoạt động khác trong các Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và các dự án, chương trình, đề án khác có nội dung TGPL, qua đó thể hiện vai trò tích cực trong an sinh xã hội, phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
2.4. Tiếp tục kiện toàn, tăng cường năng lực Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tương xứng với vị trí là đơn vị cung cấp sự nghiệp công thiết yếu, kiện toàn các chi nhánh đã có (bảo đảm về nhân sự, điều kiện làm việc, cơ sở vật chất), thành lập chi nhánh mới khi đáp ứng yêu cầu của Luật Trợ giúp pháp lý và đáp ứng nhu cầu thực tế tại địa phương. Tăng cường số lượng và nâng cao năng lực cho đội ngũ người thực hiện TGPL, nhất là TGVPL nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về TGPL của người dân thông qua hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn…
2.5. Tập trung vào thực hiện vụ việc TGPL, đặc biệt là vụ việc tham gia tố tụng, nâng cao chất lượng, hiệu quả vụ việc TGPL. Tổ chức thực hiện đánh giá, thẩm định chất lượng vụ việc TGPL, đánh giá hiệu quả vụ việc TGPL tham gia tố tụng thành công.
2.6. Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức, đơn vị có liên quan trong việc nâng cao hiệu quả công tác TGPL trong toàn quốc, nhất là công tác phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng về giải thích, giới thiệu, thông tin, thông báo về nhu cầu TGPL, người thực hiện TGPL trực tại Tòa án, trực TGPL trong điều tra hình sự, tổ chức phiên Tòa trực tuyến, liên thông chia sẻ các cơ sở dữ liệu có liên quan, phối hợp chặt chẽ với chính quyền cơ sở để người dân có điều kiện thuận lợi tiếp cận dịch vụ TGPL...
2.7. Tiếp tục truyền thông hiệu quả, phù hợp với từng nhóm đối tượng, từng vùng, miền; nâng cao kiến thức, hiểu biết về TGPL của đội ngũ cán bộ cơ sở, người có uy tín trong cộng đồng trong việc hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ TGPL. Khuyến khích các nguồn lực xã hội tham gia vào hoạt động TGPL, nhất là đội ngũ luật sư có kinh nghiệm tham gia tố tụng.
2.8. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác TGPL đáp ứng yêu cầu xây dựng Chính phủ điện tử hướng tới xây dựng chính phủ số nhằm tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và đẩy mạnh, tăng mức độ cung cấp dịch vụ công trực tuyến trong lĩnh vực TGPL, đáp ứng yêu cầu TGPL ngày càng cao của người dân./.
ThS. Trịnh Thị Thanh
Cục Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp
[1] Theo Báo cáo vụ việc thành công của 63 địa phương năm 2021, 2022 và số liệu vụ việc thành công từ 01/11/2022 đến 31/10/2023 theo thống kê chưa đầy đủ Hệ thống Quản lý tổ chức và hoạt động TGPL.
[2] Như vụ: “Bé 3 tuổi nghi bị cho hút ma túy: Khởi tố người tình của mẹ bé”; “Bắt đối tượng lừa bán người qua Campuchia”; “Gã trai nhẫn tâm phóng hỏa đốt con riêng 2 tuổi của "vợ hờ" gây thương tích nặng”; “Giải cứu bé gái 16 tuổi bị đưa qua 4 quán karaoke”; “Cháu bé 9 tuổi nghi bị bố dượng hiếp dâm phải nhập viện”; “Hà Nội: Nữ sinh lớp 8 bị đánh hội đồng, bạn can ngăn cũng bị đánh theo”…
[3] Nội dung về TGPL đã được hướng dẫn triển khai tại các văn bản: Công văn số 1420/BTP-TGPL ngày 05/5/2022, Công văn số 1918/BTP-TGPL ngày 10/6/2022, Công văn số 2134/BTP-TGPL ngày 28/6/2022.