Trang Chủ
1. Yêu cầu về chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, thực tài của đội ngũ cán bộ, công chức
Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ xác định, cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng; công tác cán bộ là khâu “then chốt” của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, là công việc hệ trọng của Đảng, phải được tiến hành thường xuyên, thận trọng, khoa học, chặt chẽ và hiệu quả. Đầu tư xây dựng đội ngũ cán bộ là đầu tư cho phát triển lâu dài, bền vững”. “Xây dựng được đội ngũ cán bộ các cấp đáp ứng tiêu chuẩn chức danh, vị trí việc làm và khung năng lực theo quy định... Xây dựng được đội ngũ cán bộ các cấp chuyên nghiệp, có chất lượng cao”. “Chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, tính chuyên nghiệp, tinh thần phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức, viên chức”.
Kế thừa và phát triển các quan điểm nêu trên, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: Công tác cán bộ phải thực sự là “then chốt của then chốt”[1]. Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết[2].
Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đã khẳng định: “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp có lý tưởng cách mạng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, có năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Cán bộ dù ở vị trí nào cũng phải luôn ý thức đầy đủ về trách nhiệm, “đúng vai, thuộc bài”, thật sự chuyên nghiệp, làm tốt nhiệm vụ được giao, phải gắn bó mật thiết với nhân dân, được nhân dân tín nhiệm”.
Tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, Đảng tiếp tục khẳng định mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền trong giai đoạn mới là: “Nền hành chính, tư pháp chuyên nghiệp, pháp quyền, hiện đại; bộ máy nhà nước tinh gọn, trong sạch, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ phẩm chất, năng lực, thực sự chuyên nghiệp, liêm chính; quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả; đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh, bền vững”[3].
Thực hiện quan điểm của Đảng, Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15/7/2021 của Chính phủ ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 - 2030 xác định mục tiêu: “Tiếp tục xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, có năng lực kiến tạo phát triển, liêm chính, phục vụ nhân dân, trên cơ sở những quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân trong giai đoạn 2021 - 2030”. “Xây dựng nền công vụ chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động và thực tài”. Nghị quyết khẳng định, một trong những nội dung trọng tâm cải cách hành chính 10 năm tới là “xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chuyên nghiệp, có năng lực, phẩm chất đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và sự phát triển đất nước”.
Trong điều kiện sự phát triển của công nghệ, cán bộ, công chức phải có khả năng tạo ra các giải pháp thông minh, hiệu quả hơn để giải quyết các thách thức phức tạp của xã hội. Trước bối cảnh xã hội vận động và phát triển không ngừng, để giải quyết những khó khăn, thách thức mà thực tế đặt ra, tạo nên các đột phá để thúc đẩy sự phát triển của đất nước, Đảng định hướng phải có cơ chế khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn thử thách và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung[4]; “khơi dậy mạnh mẽ ý thức trách nhiệm, khát vọng cống hiến, tinh thần đổi mới, hết lòng, hết sức vì nhân dân phục vụ của đội ngũ cán bộ”[5]. Trong đó, tiêu chí đánh giá cán bộ, công chức thực tài là phải hướng đến việc thực hiện công vụ hiệu quả nhất. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII khẳng định, mọi chủ trương, chính sách phải thực sự xuất phát từ nguyện vọng, quyền, lợi ích chính đáng của nhân dân; “lấy hạnh phúc, ấm no của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu”[6]; “lấy kết quả công việc, sự hài lòng và tín nhiệm của nhân dân làm tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng hoạt động của chính quyền”[7]. Vì vậy, cán bộ, công chức tài năng nhất thiết không đơn thuần là người có nhiều bằng cấp, có học vấn cao mà phải có năng lực thực thi công vụ, có khả năng hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao nhằm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, đáp ứng sự hài lòng của nhân dân.
2. Thực trạng về tính chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động thực tài của đội ngũ cán bộ, công chức ở Việt Nam hiện nay
Trong những năm vừa qua, đội ngũ cán bộ, công chức đã được rà soát, tinh giản theo hướng đảm bảo về số lượng và chú trọng chất lượng. Nhìn chung, trình độ, năng lực, trách nhiệm, phong cách, thái độ của cán bộ, công chức, viên chức đã có những cải thiện đáng kể, đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới; phần lớn đội ngũ cán bộ các cấp có phẩm chất, đạo đức trong sáng, được nhân dân tín nhiệm, đánh giá cao. Chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước tăng dần từ năm 2017 (80,9%) đến năm 2021 (87,16%)[8]. Tình trạng tham nhũng, tiêu cực, suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong Đảng và hệ thống chính trị từng bước được kiềm chế, ngăn chặn. Đó là nguồn lực to lớn cho sự phát triển của đất nước.
Tuy nhiên, đội ngũ cán bộ, công chức chưa thực sự đáp ứng các yêu cầu về chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, thực tài. Có thể chỉ ra một số hạn chế như sau:
Một là, năng lực thực thi công vụ còn hạn chế. “Năng lực của đội ngũ cán bộ chưa đồng đều, có mặt còn hạn chế, yếu kém; nhiều cán bộ, trong đó có cả cán bộ cấp cao thiếu tính chuyên nghiệp, làm việc không đúng chuyên môn, sở trường; trình độ ngoại ngữ, kỹ năng giao tiếp và khả năng làm việc trong môi trường quốc tế còn nhiều hạn chế”[9]. “Một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức chưa gương mẫu, chưa thực sự tôn trọng ý kiến, kiến nghị của nhân dân và giải quyết kịp thời các quyền, lợi ích hợp pháp, nguyện vọng chính đáng của người dân”[10]; còn tình trạng “cài cắm”, biến tướng, phát sinh thêm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh; chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, kể cả đội ngũ lãnh đạo, quản lý ở một số ngành, lĩnh vực, cơ quan đơn vị còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững của đất nước. Có hai tiêu chí được đánh giá thấp nhất theo khảo sát của Bộ Nội vụ năm 2022 là việc chấp hành kỷ luật kỷ cương hành chính và chất lượng đội ngũ công chức, viên chức. Chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước có xu hướng giảm vào năm 2022 (80,08%), thấp hơn 6,34% so với năm 2021 (87,16%); có tới 32/63 tỉnh có chỉ số đạt dưới 80% (mức mong đợi của năm 2020 là trên 80%)[11]. Khoảng cách của chỉ số hài lòng ở thời điểm 2022 còn khá xa so với mục tiêu đặt ra của Chương trình cải cách hành chính nhà nước đến năm 2025 đạt tối thiểu 90% và đến năm 2030 đạt tối thiểu 95%.
Hai là, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thực hiện hành vi tham nhũng, tiêu cực. Một bộ phận không nhỏ cán bộ phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, làm việc hời hợt, ngại khó, ngại khổ, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, thiếu gương mẫu, phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, sa vào chủ nghĩa cá nhân, nói chưa đi đôi với làm, vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật[12]. Báo cáo cải cách hành chính năm 2022 chỉ ra hạn chế trong cải cách công vụ là “có nhiều công chức, viên chức bị kỷ luật”. Trong 10 năm qua (2012 - 2022), các cơ quan có thẩm quyền đã xử lý kỷ luật 167.700 cán bộ, đảng viên, trong đó diện Trung ương quản lý là 190 người[13].
Ba là, một bộ phận cán bộ, công chức thiếu chủ động, đùn đẩy, chưa mạnh dạn đổi mới, sáng tạo.
Một số cán bộ lãnh đạo, quản lý, nhất là người đứng đầu chưa nhận diện đầy đủ mức độ suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” tại địa phương, cơ quan, đơn vị mình; chưa quyết tâm và có biện pháp chỉ đạo đủ mạnh, còn thụ động, trông chờ vào sự chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên. Một số còn cục bộ, lợi ích nhóm, bị cám dỗ bởi lợi ích vật chất, thờ ơ, vô cảm trước khó khăn, bức xúc của nhân dân[14].
Tình trạng này tập trung vào một số biểu hiện như né tránh, đùn đẩy, làm việc cầm chừng, sợ trách nhiệm không dám làm; không ưu tiên giải quyết các vấn đề cấp bách, khó, phức tạp, nhạy cảm, các vấn đề nổi cộm, bức xúc liên quan đến địa bàn, lĩnh vực; không chủ động tham mưu, đề xuất và tổ chức thực hiện các công việc thuộc thẩm quyền, trách nhiệm được giao phụ trách; tham mưu lòng vòng, không nêu rõ quan điểm chính kiến, tham mưu không rõ người, rõ việc, rõ tiến độ, rõ trách nhiệm đối với công việc được giao; không phối hợp hoặc phối hợp không có hiệu quả với các cơ quan có liên quan trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao; tìm cách đẩy việc lên cơ quan cấp trên hoặc chuyển ngang sang cơ quan, đơn vị, cá nhân khác trong khi công việc thuộc thẩm quyền, trách nhiệm giải quyết của mình; có nơi không trả lời hoặc trả lời không rõ quan điểm, chậm trễ trong việc tiếp thu, trả lời các vấn đề thuộc thẩm quyền khi được hỏi hoặc xin ý kiến.
3. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, thực tài
Thứ nhất, hoàn thiện thể chế về cán bộ, công chức. Ở Việt Nam, tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân. Nhân dân, thông qua pháp luật để ủy quyền cho cán bộ, công chức thực thi quyền lực nhà nước. Vì vậy, Đảng đã chỉ ra nhiệm vụ “tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật trên tất cả các lĩnh vực, tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc, khơi dậy, phát huy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho phát triển nhanh và bền vững của đất nước. Nhất là: Hoàn thiện pháp luật về tổ chức, hoạt động của bộ máy nhà nước và hệ thống chính trị”[15]. Luật Cán bộ, công chức đã được ban hành năm 2008, được sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2019. Từ đó cho đến nay, xã hội Việt Nam đã có nhiều thay đổi, những đòi hỏi của thực tiễn, những quan điểm, định hướng của Đảng Cộng sản Việt Nam tại các kỳ đại hội, nhất là Đại hội lần thứ XIII đang đặt ra nhiều yêu cầu mới đối với đội ngũ cán bộ, công chức. Đảng nhận định “chính sách cán bộ chưa thực sự tạo động lực để cán bộ toàn tâm, toàn ý với công việc”[16]. Vì vậy, việc hoàn thiện pháp luật về cán bộ, công chức phải được thực hiện thường xuyên, cần tập trung thể chế những quan điểm lớn của Đảng về coi trọng năng lực, hiệu quả công việc của cán bộ, công chức phù hợp với vị trí việc làm, thông qua kết quả và mức độ hài lòng, tín nhiệm của nhân dân. Thể chế hóa kịp thời quan điểm về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung.
Thứ hai, đổi mới tuyển dụng, sử dụng, đánh giá và đãi ngộ đối với cán bộ, công chức; “thực hiện trả lương cho cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang theo vị trí việc làm, chức danh và chức vụ lãnh đạo”[17]; trọng dụng, đãi ngộ thỏa đáng đối với nhân tài. Bên cạnh đó, cần thực hiện nghiêm các quy định của Nghị định số 73/2023/NĐ-CP ngày 29/9/2023 của Chính phủ quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung để vừa khuyến khích sự sáng tạo, cống hiến của cán bộ, công chức, vừa đảm bảo tính trách nhiệm, kỷ cương trong hoạt động công vụ vì lợi ích của Nhân dân.
Thứ ba, không ngừng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, phẩm chất của cán bộ, công chức. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải căn cứ vào vị trí việc làm, tiêu chuẩn của từng vị trí việc làm; gắn với công tác sử dụng, quản lý cán bộ, phù hợp với nhu cầu xây dựng, phát triển nguồn nhân lực của tổ chức; xây dựng ý thức và lối sống thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, nâng cao ý thức trách nhiệm, năng lực của cán bộ, công chức trong thực thi Hiến pháp, pháp luật. Bên cạnh đó, để quản trị quốc gia dân chủ, hiện đại, hiệu quả, đổi mới hợp tác quốc tế theo hướng chủ động, tích cực, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế là yêu cầu cấp thiết. Cần nâng cao bản lĩnh, phẩm chất, phong cách chuyên nghiệp, đổi mới sáng tạo của đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế, chủ động thích ứng trước chuyển biến của tình hình.
Thứ tư, hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước, đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được Đảng xác định là trọng tâm trong xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền trong giai đoạn mới[18]. Vì vậy, mọi quyền lực phải được kiểm soát chặt chẽ bằng cơ chế, phải được ràng buộc bằng trách nhiệm, quyền lực đến đâu trách nhiệm đến đó, quyền lực càng cao trách nhiệm càng lớn; lạm dụng, lợi dụng quyền lực phải bị truy cứu trách nhiệm và xử lý. Kiểm soát quyền lực gắn với siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động của Nhà nước và cán bộ, công chức, đảm bảo quá trình đổi mới không tạo ra cơ hội cho tham nhũng, tiêu cực cho cán bộ, công chức. Hình thành cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để không thể tham nhũng, tiêu cực; phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi tham nhũng, tiêu cực để không dám tham nhũng, tiêu cực; đẩy mạnh cải cách chính sách tiền lương, nâng cao đời sống của cán bộ, công chức, viên chức; xây dựng văn hóa liêm chính, tiết kiệm, để không cần, không muốn tham nhũng, tiêu cực. Cuối cùng là đẩy mạnh phòng, chống sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức để trị tận gốc tham nhũng, tiêu cực.
Kết luận: Cán bộ là cái gốc của mọi công việc, muốn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém. Với phương châm “Đầu tư xây dựng đội ngũ cán bộ là đầu tư cho phát triển lâu dài, bền vững”, chúng ta cần quan tâm sâu sắc đến công tác cán bộ, trong đó, thường xuyên nghiên cứu, tìm giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, thực tài là một nhiệm vụ cấp bách.
TS. Vũ Ngọc Hà
Trưởng khoa Nhà nước và Pháp luật, Học viện chính trị khu vực I
[1]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, Tập 1, tr. 27.
[2]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, Tập 1, tr. 187.
[3]. Ban Chấp hành Trung ương (2022), Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.
[4]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, Tập 1, tr. 179.
[5]. Bộ Chính trị (2021), Kết luận số 14-KL/TW ngày 22/9/2021 về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung.
[6]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, Tập 1, tr. 28.
[7]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, Tập 1, tr. 192.
[8]. Bộ Nội vụ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam (2021), Báo cáo chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước.
[9]. Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.
[10]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, Tập 1, tr. 89.
[11]. Bộ Nội vụ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam (2021, 2022), Báo cáo chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước.
[12]. Ban Chấp hành Trung ương khoá XIII, Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
[13]. Nguyễn Phú Trọng (2023), Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta trong sạch, vững mạnh, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 27..
[14]. Ban Chấp hành Trung ương khoá XIII, Kết luận số 21-KL/TW ngày 25 tháng 10 năm 2021 về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”.
[15]. Ban Chấp hành Trung ương (2022), Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.
[16]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, Tập 1, tr. 91.
[17]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, Tập 1, tr. 268.
[18]. Ban Chấp hành Trung ương (2022), Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.
(Nguồn: Tạp chí Dân chủ và Pháp luật Kỳ 1 (Số 392), tháng 11/2023)
