Tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thể chế, pháp luật, khơi thông và phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế

Tại phiên họp thẩm định, đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, thực hiện quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020), Nghị quyết số 126/NQ-CP ngày 01/9/2024 của Chính phủ về Phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 8/2024, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã hoàn thiện Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đấu thầu. Dự thảo Luật gồm 06 điều, gồm 04 điều sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đấu thầu, 01 điều quy định về điều khoản chuyển tiếp và 01 điều quy định về hiệu lực thi hành. Việc xây dựng, ban hành Luật nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thể chế, pháp luật, khơi thông và phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội; giải quyết các khó khăn, vướng mắc cấp thiết trong thực tiễn triển khai liên quan đến công tác quy hoạch, thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh, đầu tư theo phương thức đối tác công tư và hoạt động đấu thầu; đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát. Dự thảo Luật tập trung vào các mục tiêu cụ thể như sau:

Đối với Luật Quy hoạch: (i) Hoàn thiện các quy định về hệ thống quy hoạch quốc gia, mối quan hệ giữa các loại quy hoạch; kinh phí cho hoạt động quy hoạch; thống nhất các khái niệm, thuật ngữ với quy định của pháp luật chuyên ngành để bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của pháp luật về quy hoạch. (ii) Hoàn thiện quy định về nhiệm vụ lập quy hoạch; quy trình lập quy hoạch; nội dung quy hoạch; kế hoạch thực hiện và điều chỉnh quy hoạch, chế độ báo cáo, bảo đảm đơn giản hóa thủ tục hành chính và tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương.

Đối với Luật Đầu tư: (i) Tăng cường phân quyền, bảo đảm thực chất, hiệu quả, tránh lãng phí thời gian, nguồn lực, tinh giản quy trình, thủ tục, tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, hạn chế số lượng các dự án phải trình Thủ tướng Chính phủ. (ii) Quy định cụ thể việc thẩm định sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch đô thị để có căn cứ pháp lý áp dụng thống nhất; rút ngắn thời gian thẩm định chủ trương đầu tư dự án, đồng thời bổ sung quy định về việc thành lập Quỹ hỗ trợ đầu tư để khuyến khích, thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước đối với một số lĩnh vực cần khuyến khích đầu tư, tăng sức cạnh tranh và hấp dẫn của môi trường đầu tư của Việt Nam; thích ứng với sự thay đổi của chính sách thuế tối thiểu toàn cầu và hoàn thiện quy định về chấm dứt hoạt động của dự án đầu tư. (iii) Đơn giản hóa trình tự, thủ tục đầu tư, rút ngắn thời gian triển khai thực hiện dự án đầu tư để tập trung thu hút các nhà đầu tư chiến lược cho các dự án đầu tư vào một số lĩnh vực cần ưu tiên thu hút đầu tư.

Đối với Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư: (i) Mở rộng, đa dạng hóa lĩnh vực, hình thức, phương thức thực hiện dự án PPP; hoàn thiện cơ chế tài chính đối với dự án PPP nhằm tối đa hóa nguồn lực từ khu vực tư nhân, bảo đảm phát huy vai trò dẫn dắt của đầu tư công. (ii) Đẩy mạnh phân cấp trong quá trình thực hiện dự án PPP nhằm nâng cao tính chủ động và trách nhiệm của địa phương và đơn giản hóa thủ tục trong quá trình chuẩn bị dự án, lựa chọn nhà đầu tư nhằm rút ngắn thời gian tổ chức lựa chọn nhà đầu tư. (iii) Xử lý dứt điểm những khó khăn, vướng mắc đối với các dự án BOT, BT chuyển tiếp bao gồm các vướng mắc về thanh toán, quyết toán phần lãi vay sau giai đoạn xây dựng đối với các dự án BT thanh toán bằng tiền; việc thanh toán cho nhà đầu tư trong trường hợp hợp đồng BT đã được ký kết nhưng có nội dung chưa phù hợp với quy định của pháp luật tại thời điểm ký kết hợp đồng.

Đối với Luật Đấu thầu: Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Luật Đấu thầu; tiếp tục đơn giản hóa hơn nữa quy trình, thủ tục thực hiện hoạt động lựa chọn nhà thầu, cắt giảm thời gian, chi phí trong hoạt động đấu thầu; tăng cường phân cấp quyết định các nội dung trong quy trình, thủ tục đấu thầu nhằm đầy nhanh tiến độ thực hiện dự án, gói thầu.

Tại phiên họp thẩm định, các thành viên Hội đồng thẩm định đã tập trung trao đổi, thảo luận và cho ý kiến về một số nội dung trong Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Dự thảo Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đấu thầu, cụ thể:

Phát biểu tại phiện họp, Đại diện Bộ Tài chính đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư khu công nghiệp đối với các dự án có quy mô lớn đồng thời phân loại quy mô khu công nghiệp gắn liền với cơ chế kiểm tra giám sát quá trình thực hiện.

Đại diện Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc xem xét phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư từ Thủ tướng Chính phủ cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đối với dự án đầu tư thuộc phạm vi khu vực bảo vệ của di tích. Việc xây dựng các công trình trong các khu vực bảo vệ di tích đều lấy ý kiến của cấp địa phương hoặc cơ quan quản lý của bộ, ngành, không lên đến Thủ tướng Chính phủ. Vì vậy, cân nhắc để phân cấp “dự án đầu tư phù hợp với quy định của pháp luật về di sản văn hóa không phân biệt quy mô diện tích đất, dân số thuộc phạm vi khu vực bảo vệ I và II của di tích được cấp có thẩm quyền công nhận là di tích quốc gia, di tích quốc gia đặc biệt hoặc di tích quốc gia đặc biệt thuộc Danh mục di sản thế giới” cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư. Về trình tự, thủ tục đầu tư đặc biệt, VCCI đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung quy định liệt kê các quy định liên quan đến các lĩnh vực xây dựng, bảo vệ môi trường, chuyển giao công nghệ, phòng cháy chữa cháy… để sửa đổi theo hướng loại trừ các dự án đầu tư được liệt kê tại khoản 1 Điều 36a Dự thảo Luật trong các thủ tục liên quan. Đối với trường hợp chấm dứt dự án đầu tư, VCCI đề nghị xem xét lại quy định trường hợp cơ quan đăng ký đầu tư chấm dứt hoặc chấm dứt một phần hoạt động của dự án đầu tư đối với trường hợp “sau 12 tháng kể từ thời điểm kết thúc tiến độ tại văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư, Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, hoặc văn bản chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư, Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư điều chỉnh mà nhà đầu tư vẫn không thực hiện” để đảm bảo thống nhất với pháp luật về đất đai.

Để thống nhất trong quá trình thực thi Luật Đấu thầu, đại diện Bộ Quốc phòng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung, làm rõ các nội dung về khái niệm dự toán gói thầu; quy định cụ thể gói thầu thuộc lĩnh vực nào phải phê duyệt dự toán gói thầu và cơ quan nào phải chịu trách nhiệm về phê duyệt, nội dung và quy trình xác định dự toán gói thầu. Về mua sắm, tập trung thuốc, thiết bị y tế, vật tư xét nghiệm, đại diện Bộ Quốc phòng đề nghị nghiên cứu, sửa đổi bổ sung quy định mua sắm tập trung ở cấp địa phương theo hướng cho phép Sở Y tế của các địa phương tổng hợp nhu cầu, tổ chức mua sắm thuốc vật tư y tế, vật tư xét nghiệm cho các bệnh viện, cơ sở y tế của các Bộ trên địa bàn khi có nhu cầu để góp phần bảo đảm kịp thời thuốc, vật tư y tế, vật tư xét nghiệm phục vụ việc khám, chữa bệnh.

Đại diện Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật, Bộ Tư pháp để nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, bổ sung về điều khoản chuyển tiếp tại Dự thảo Luật (Điều 6) vì Dự thảo Luật mới chủ yếu quy định các điều khoản chuyển tiếp đối với Luật Quy hoạch mà chưa có các luật có liên quan.

Kết luận phiên họp thẩm định, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng đánh giá cao tinh thần trách nhiệm và nỗ lực của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc kịp thời xây dựng Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, đồng thời, ghi nhận các ý kiến góp ý chất lượng, trách nhiệm và mang tính xây dựng của các thành viên Hội đồng thẩm định.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Trần Tiến Dũng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp tục rà soát, nghiên cứu kĩ các nội dung liên quan đến các điều khoản chuyển tiếp, phân cấp, phân quyền, giám sát, thanh tra, kiểm tra và đăng ký đối với dự án không khả thi về mặt tài chính… cùng với đó, tiếp thu tối đa các ý kiến của Hội đồng thẩm định đề sớm chỉnh lý, hoàn thiện Dự án Luật trình Quốc hội khóa XV xem xét cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 8 (10/2024)./.

Hoàng Trung