Hội thảo khoa học cấp Quốc gia “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam”

Trong khuôn khổ Hội thảo các đại biểu đã được nghe 03 phiên thảo luận:
Phiên thảo luận thứ nhất: “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và yêu cầu hoàn thiện pháp luật dân sự kinh tế”, với các nội dung liên quan đến yêu cầu và định hướng hoàn thiện pháp luật trong các lĩnh vực: (i) Tài sản, sở hữu trí tuệ, hợp đồng; (ii) Tài chính, ngân hàng, thuế; (iii) Khởi nghiệp sáng tạo; (iv) Lao động việc làm.

Phiên thảo luận thứ hai: “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra trong xây dựng Chính phủ điện tử và đô thị thông minh”, với những nội dung liên quan đến yêu cầu và định hướng hoàn thiện pháp luật trong một các lĩnh vực: (i) Xây dựng chính phủ điện tử; (ii) Đô thị thông minh.

Phiên thảo luận thứ ba: “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với vấn đề tiếp cận công lý và an ninh mạng”, với các nội dung liên quan đến yêu cầu và định hướng hoàn thiện pháp luật trong các lĩnh vực: (i) Tội phạm mạng, an toàn mạng; (ii) Chứng cứ điện tử, chứng cứ số; (iii) Hòa giải và trọng tài trực tuyến; (iii) Tòa án điện tử.

Tại Hội thảo, trên cơ sở ý kiến phát biểu tại 03 phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long đã nêu lên những điểm đáng lưu ý như: (i) Việc ứng dụng các công nghệ mới của cách mạng công nghiệp lần thứ tư không chỉ làm thay đổi lối sống, lối sinh hoạt của mỗi người dân, cách thức đầu tư, kinh doanh của các doanh nghiệp công nghệ, mà còn làm thay đổi sâu sắc cách thức tư duy, cách thức xây dựng, hoàn thiện pháp luật và nội dung của chính sách, pháp luật; (ii) Những diễn biến mới của nền kinh tế chia sẻ, sự xuất hiện các dạng vi phạm pháp luật và tội phạm mới trên môi trường số làm phát sinh nhu cầu điều chỉnh pháp luật mới mà hệ thống pháp luật trong truyền thống chưa dự liệu hết. Các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cũng đã có nhiều nỗ lực để tin học hóa hệ thống quản lý hành chính nhà nước, xây dựng chính phủ điện tử và hướng tới chính phủ số. Các cơ quan tiến hành tố tụng cũng đã đầu tư hơn cho việc xử lý các tội phạm mới trên không gian mạng. Việc ứng dụng tòa án điện tử cũng đang được xúc tiến. Đi kèm với đó là việc hình thành phương thức giải quyết tranh chấp trực tuyến ở Việt Nam... 

Phát biểu tại Hội thảo, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh việc Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo này, đồng thời, Thủ tướng đánh giá cao thành phần tham dự Hội thảo cũng như  các chuyên đề tham luận tại Hội thảo mang tính thời sự, cấp bách hiện nay. Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang tác động, ảnh hưởng sâu rộng đến cấu cấu trúc, các mối quan hệ trong nền kinh tế toàn cầu, Việt Nam không nằm ngoài lề mối quan hệ đó. Thủ tướng chỉ ra, đó là việc thay lao động bằng tự động hóa, thay đổi toàn bộ mối quan hệ giữa chính quyền với người dân thông qua việc xóa bỏ các cơ chế trung gian, công nghệ kết nối trực tiếp, đặc biệt là thói quen tiêu dùng và hành vi ứng xử của toàn xã hội...

Thủ tướng nhấn mạnh, Việt Nam đang đứng trước cơ hội và khát vọng rất lớn để thực hiện khát vọng xây dựng quốc gia thịnh vượng, hùng cường, có thể ứng dụng công nghệ lõi, trí tuệ nhân tạo, kết nối vạn vật, dữ liệu lớn, công nghệ chuỗi khối, điện toán đám mây - những công nghệ phục vụ cho phát triển kinh tế, xã hội. Những công nghệ tiên tiến cùng với chất lượng nguồn nhân lực, năng lực thể chế quyết định tăng trưởng trong dài hạn, là chìa khóa đột phá nguồn tài nguyên công nghệ. Như vậy, có thể nói công nghệ - nguồn nhân lực - thể chế là chìa khóa phát triển cho Việt Nam.

Thủ tướng chỉ ra yêu cầu cấp bách trong thời đại công nghệ 4.0 là xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật nên Hội thảo là dịp để nhận diện rõ những vướng mắc về thể chế, pháp lý cần giải quyết, đồng thời đề xuất giải pháp, hiến kế với Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; cần nhận diện chính xác những vấn đề pháp lý phát sinh, đặc biệt khi công nghệ đang làm mờ dần ranh giới giữa các quốc gia, cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang biến những vấn đề pháp lý quốc tế thành vấn đề pháp lý của quốc gia và ngược lại.

Thủ tướng nhắc nhở và cho rằng những vấn đề công nghệ 4.0 cũng liên quan trực tiếp đến quá trình hoạch định, xây dựng chính sách pháp luật. Do đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng nhân lực pháp luật cũng cần bắt kịp các xu thế mới. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Tư pháp cần tập trung nghiên cứu những vấn đề đặt ra, sớm hình thành ý tưởng chiến lược, xây dựng pháp luật Việt Nam trong thời gian tới. Đây là cơ hội lịch sử mà những người làm công tác pháp luật cần tích cực nhấn mạnh, việc thiết kế cơ chế, chính sách phải đồng bộ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo với những tư duy mới phù hợp với xu thế thế giới trong thời đại công nghệ 4.0./.