Hội thảo nằm trong khuôn khổ chuỗi hội thảo khoa học thường niên “Diễn đàn báo chí tháng Sáu” do Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Tạp chí Thông tin và Truyền thông sáng kiến tổ chức. Sự kết hợp giữa các cơ quan này để cùng tổ chức Hội thảo quốc gia - Hội nghị Cơ sở khoa học và thực tiễn sửa đổi Luật Báo chí năm 2016 - Tổng kết thi hành Luật Báo chí năm 2016 để đánh giá hoạt động báo chí trong thời gian vừa qua một cách tổng thể và khoa học.
Luật Báo chí năm 2016 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2017. Sau 06 năm thực hiện, Bộ Thông tin và Truyền thông ghi nhận nhiều đánh giá tích cực từ các bộ, ngành, địa phương và cơ quan báo chí. Luật Báo chí năm 2016 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật đã tạo hành lang pháp lý để hoạt động báo chí phát triển vượt bậc, quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận trên báo chí của nhân dân được bảo đảm và phát huy trong khuôn khổ Hiến pháp và luật định.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện, vẫn còn không ít bất cập do Luật Báo chí năm 2016 không theo kịp với sự đổi mới về khoa học và công nghệ thông tin trong thời kỷ nguyên số. Bộ Thông tin và Truyền thông đã có Báo cáo số 57/BC-BTTTT ngày 30/3/2022 báo cáo Chính phủ về kết quả nghiên cứu, rà soát Luật Báo chí năm 2016 và kiến nghị sửa đổi, bổ sung. Báo cáo nêu đã ra 27 nội dung, nhóm nội dung có quy định bất cập, không phù hợp với thực tiễn của pháp luật báo chí. Những vấn đề đó cho thấy việc sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí năm 2016 cho phù hợp với thực tiễn là cần thiết, nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho báo chí hoạt động, phát triển; đồng thời khắc phục những tồn tại, bất cập, bổ sung quy định để điều chỉnh kịp thời những vấn đề phát sinh trong thực tiễn. Để có cơ sở khoa học cho việc đánh giá và hoàn thiện Luật Báo chí, Hội thảo cấp quốc gia về Cơ sở khoa học và thực tiễn sửa đổi Luật Báo chí năm 2016 và Tổng kết thi hành Luật Báo chí năm 2016 có ý nghĩa hết sức quan trọng trong thời điểm hiện nay.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm cho biết, sự kết hợp giữa hội thảo về cơ sở khoa học và thực tiễn sửa đổi Luật Báo chí năm 2016 cùng với tổng kết thi hành Luật Báo chí năm 2016 của Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ là sự kết hợp giữa khoa học và thực tiễn, tạo cơ sở cho việc đánh giá và hoàn thiện Luật Báo chí. Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh cũng đánh giá cao vai trò và ý nghĩa của Hội thảo cấp quốc gia này. Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng pháp luật và cơ quan chủ quản của các cơ quan báo chí, Bộ Tư pháp đặc biệt quan tâm việc hoàn thiện thể chế về báo chí để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phát huy tính tự chủ, tạo được sự chủ động, linh hoạt cho cơ quan báo chí nhưng mặt khác cũng cần xác định rõ trách nhiệm, sự lãnh đạo, hướng dẫn của cơ quan chủ quản đối với báo chí, bảo đảm cơ quan báo chí hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật và đặt dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng. Hội thảo này có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo cơ sở khoa học để Bộ Tư pháp cùng Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện dự án Luật Báo chí, trình Chính phủ trong giai đoạn tới đây.
Tại Hội thảo, nhiều chuyên gia, cơ quan báo chí và cơ quan quản lý nhà nước của Bộ Thông tin và Truyền thông (Cục Báo chí, Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử) đã tham luận toàn diện các nội dung lý luận và thực tiễn thi hành Luật Báo chí năm 2016, trong đó:
Thứ nhất, phân tích dự báo, đưa ra những luận cứ khoa học và thực tiễn về xu hướng phát triển của báo chí hiện đại, những khó khăn thách thức trong việc thực hiện các chiến lược, chủ trương lớn phát triển báo chí Việt Nam (Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, Chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025 và định hướng đến 2030) và là cơ sở khoa học cho việc sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí.
Thứ hai, đánh giá 06 năm thi hành Luật Báo chí năm 2016 và phân tích thực trạng về công tác quản lý nhà nước và hoạt động báo chí; đề cập đến nhiều vấn đề khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật và những trăn trở, mong muốn đạt được; đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí năm 2016 nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển báo chí trong giai đoạn tới.
Thứ ba, trao đổi, chia sẻ những bài học kinh nghiệm, đề xuất những giải pháp, cơ chế, phương thức thực thi Luật Báo chí nhằm nâng cao chất lượng nội dung tác phẩm, hoàn thành tốt trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề báo.
Kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm đánh giá Hội thảo thành công tốt đẹp với sự kết tinh trí tuệ của các chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà báo và nhà quản lý trong lĩnh vực báo chí, là cơ sở khoa học cho Việt Nam xây dựng những cơ chế quản lý, vận hành báo chí hiệu quả và đúng định hướng. Trên cơ sở kết quả Hội thảo, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tiếp thu, nghiên cứu và xây dựng dự án Luật Báo chí đáp ứng yêu cầu phát triển của giai đoạn mới./.
Hoàng Trung