Khẳng định vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính

Toàn cảnh phiên họp

Phát biểu tại phiên họp, đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo đã trình bày tóm tắt nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, theo đó, việc xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam với các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm thực hiện những mục tiêu: (i) xây dựng và phát triển Trung tâm tài chính quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng trở thành các Trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu, nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu, gắn với động lực tăng trưởng kinh tế; (ii) thúc đẩy tài chính bền vững, khuyến khích phát triển các sản phẩm tài chính xanh và huy động nguồn lực cho các dự án chuyển đổi năng lượng, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội bền vững; (iii) Trung tâm tài chính quốc tế vận hành theo các chuẩn mực quốc tế tiên tiến, kết nối với các thị trường trong nước với quốc tế, thúc đẩy dòng vốn và công nghệ tài chính vào Việt Nam; (iv) thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyên gia tài chính trong nước và nước ngoài; (v) tạo môi trường làm việc và sinh sống thuận lợi cho chuyên gia, doanh nhân quốc tế tại Trung tâm tài chính quốc tế.

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam gồm 06 chương và 38 điều với các nội dung chính: (i) mục tiêu phát triển Trung tâm tài chính quốc tế; (ii) nguyên tắc thành lập, hoạt động của Trung tâm tài chính quốc tế; (iii) quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục thành lập Trung tâm tài chính quốc tế; (iv) quy định về thành viên Trung tâm tài chính quốc tế; (v) quy định về các sàn giao dịch tại Trung tâm tài chính quốc tế; (vi) các chính sách đặc thù áp dụng trong Trung tâm tài chính quốc tế (gồm 16 nhóm chính sách); (vii) về tổ chức, giám sát tại Trung tâm tài chính quốc tế…

Đồng chí Nguyễn Thị Bích Ngọc, Thứ trưởng Bộ Tài chính phát biểu tại phiên họp

Tại phiên họp, đồng chí Nguyễn Thị Bích Ngọc, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, về tên của Nghị quyết, trong các đề án trước đây đã trình, báo cáo Bộ Chính trị cũng như trong thông báo kết luận thì Việt Nam sẽ thành lập Trung tâm tài chính quốc tế và khu vực, tuy nhiên ở dự thảo Nghị quyết này chỉ đề cập đến xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế theo kết luận của Thủ tướng Chính phủ, do đó, trên lãnh thổ Việt Nam sẽ thành lập 01 Trung tâm tài chính quốc tế triển khai ở 02 nơi là Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng. Trung tâm tài chính ở Thành phố Hồ Chí Minh sẽ phát triển trên cơ sở Trung tâm tài chính toàn diện hướng đến quốc tế để có thể tương tác với các Trung tâm tài chính quốc tế trong khu vực. Trung tâm tài chính ở thành phố Đà Nẵng sẽ phát triển theo lợi thế riêng và bổ trợ cho Trung tâm tài chính của Thành phố Hồ Chí Minh. Các cơ quan quản lý Trung tâm tài chính bao gồm: Ủy ban quản lý, điều hành: chịu trách nhiệm quản lý và vận hành Trung tâm tài chính hiệu quả; Ủy ban giám sát tài chính; Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính. Tuy nhiên, qua quá trình nghiên cứu kinh nghiệm thực tiễn quốc tế, Bộ Tài chính kiến nghị thành lập cơ quan giám sát ở Trung ương để giám sát toàn bộ hoạt động của Trung tâm tài chính quốc tế gồm các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán… và các quy định có liên quan.

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, đại diện Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, việc thay đổi mô hình 01 Trung tâm tài chính tại 02 địa điểm là thay đổi cơ bản, theo đó, sẽ có 2 Ủy ban quản lý điều hành Trung tâm tài chính được đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng, tuy nhiên, cơ quan có thẩm quyền quản lý 02 Ủy ban này là cơ quan, đơn vị bộ, ngành nào thì chưa có quy định rõ ràng. Bên cạnh đó, vấn đề các Ủy ban điều hành này có được ban hành văn bản quy phạm pháp luật hay không cũng cần được quan tâm, làm rõ. Về quyền và nghĩa vụ của thành viên Trung tâm tài chính, dự thảo đang “mở” hết cỡ về quyền cho các thành viên Trung tâm tài chính, đặt nặng quyền nhiều hơn là nghĩa vụ.

Đại biểu trao đổi tại phiên họp

Góp ý vào dự thảo Nghị quyết, đại diện Bộ Ngoại giao đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung nội dung đánh giá tính tương thích với các điều ước quốc tế mà Việt Nam đang là thành viên, đại diện Bộ Ngoại giao cho rằng đây sẽ là căn cứ cho việc xây dựng chính sách và hoạt động triển khai về sau, tránh các tranh chấp phát sinh trong quá trình triển khai vận hành Trung tâm tài chính quốc tế.

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, đại diện Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam cho rằng, về vấn đề giải quyết tranh chấp, Trung tâm tài chính quốc tế cần hướng tới phương thức giải quyết tranh chấp nhanh, hiệu quả, bình đẳng, dân chủ, khi đó Trung tâm tài chính quốc tế mới có sức hút. Bởi vì, các điểm nghẽn, xung đột, tranh chấp trong lĩnh vực tài chính ở các Trung tâm tài chính ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế, do đó, cơ chế giải quyết tranh chấp phải có tính đặc thù.

Ngoài ra, về điều kiện thành viên của Trung tâm tài chính quốc tế là pháp nhân, nhiều đại biểu cho rằng, một trong các đối tượng đăng ký thành viên Trung tâm tài chính quốc tế là quỹ đầu tư, tuy nhiên quỹ đầu tư không có tư cách pháp nhân. Vậy các quỹ đầu tư có được đăng ký với tư cách là tổ chức tài chính không có tư cách pháp nhân để trở thành thành viên của Trung tâm tài chính quốc tế hay không thì cần phải làm rõ. Bên cạnh đó, cần định nghĩa rõ ràng về điều kiện thành viên tham gia Trung tâm tài chính quốc tế bởi nhiều chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam không có tư cách pháp nhân trong khi đó, ở các quốc gia mà các ngân hàng này hiện diện, các chi nhánh ngân hàng này đều là thành viên của các Trung tâm tài chính tại các quốc gia sở tại.

Đồng chí Nguyễn Thanh Tịnh, Thứ trưởng Bộ Tư pháp phát biểu kết luận phiên họp

Phát biểu kết luận phiên họp, đồng chí Nguyễn Thanh Tịnh, Thứ trưởng Bộ Tư pháp đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, nghiên cứu tiếp thu ý kiến của các đại biểu tại phiên họp. Về áp dụng pháp luật, qua ý kiến của các thành viên Hội đồng, khác với trung tâm tài chính đặt ở các đặc khu kinh tế như Hồng Kông thì Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam được quy định là đặc thù so với pháp luật Việt Nam, trên nền tảng pháp luật Việt Nam, chứ không phải là tại lãnh thổ riêng, quy chế pháp lý riêng, tài phán riêng. Vì thế, cần nêu rõ nguyên tắc áp dụng pháp luật là thống nhất theo pháp luật Việt Nam và các chính sách, cơ chế đặc thù này cũng là pháp luật Việt Nam. Về cơ chế giải quyết tranh chấp, đối với tranh chấp hợp đồng đầu tư kinh doanh thì áp dụng pháp luật hiện hành về giải quyết tranh chấp có yếu tố nước ngoài, bảo đảm tính tương thích với pháp luật quốc tế; đối với tranh chấp hành chính dân sự, vi phạm pháp luật hành chính, hình sự mà thuộc thẩm quyền của Việt Nam cần phải có quy chế để giải quyết. Về cơ quan giám sát, cần cân nhắc việc thành lập một cơ quan giám sát Trung tâm tài chính quốc tế hay là sử dụng cơ cấu giám sát tài chính, ngân hàng hiện hành, bởi theo Thông báo số 47-TB/TW ngày 15/11/2024 của Bộ Chính trị về việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế và khu vực tại Việt Nam phải bảo đảm phòng, chống được rủi ro, thu hút đầu tư nhưng đồng thời phải bảo đảm ổn định nền kinh tế. Điều này cũng liên quan đến việc huy động đầu tư tài chính từ Trung tâm tài chính quốc tế, thu hút các thành viên vào Trung tâm./.

Song An