1. Về công tác lập pháp
Tại kỳ họp này, Quốc hội đã xem xét, thông qua 03 dự án luật: (i) Luật Tín ngưỡng, tôn giáo; (ii) Luật Đấu giá tài sản; (iii) Luật sửa đổi, bổ sung Điều 6 và Phụ lục 4 về Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện của Luật Đầu tư và 11 nghị quyết: (i) Nghị quyết về việc thực hiện thí điểm cấp thị thực điện tử cho người nước ngoài nhập cảnh Việt Nam; (ii) Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2017; (iii) Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2017; (iv) Nghị quyết về phân bổ ngân sách trung ương năm 2017; (v) Nghị quyết về kế hoạch tài chính 05 năm; (vi) Nghị quyết về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020; (vii) Nghị quyết về kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020; (viii) Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 55/2010/QH12 về miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp; (ix) Nghị quyết về tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại nền nông nghiệp; (x) Nghị quyết chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIV; (xi) Nghị quyết dừng thực hiện Chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận. Việc Quốc hội xem xét, thông qua những dự án luật, nghị quyết này nhằm thể chế hóa Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, các quy định mới của Hiến pháp năm 2013, hoàn thiện hệ thống pháp luật về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tăng cường công tác quản lý tài sản nhà nước, thực hiện công khai, minh bạch, bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, việc thí điểm để tiến tới áp dụng hình thức thị thực điện tử đối với người nước ngoài nhập cảnh Việt Nam không chỉ có ý nghĩa về chính trị, pháp lý, đối ngoại, đáp ứng yêu cầu cải cách và đơn giản hóa thủ tục hành chính, mà còn đẩy mạnh thu hút người nước ngoài đến du lịch, khảo sát thị trường và tìm kiếm cơ hội đầu tư tại Việt Nam, qua đó, tác động trực tiếp, tích cực đến việc phát triển kinh tế - xã hội nước ta.
Cũng tại kỳ họp, Quốc hội thống nhất chưa thông qua 02 dự án luật: Luật về Hội và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 do còn nhiều ý kiến khác nhau. Quốc hội giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo cơ quan soạn thảo phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thẩm tra tiếp tục rà soát, nghiên cứu tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội để chỉnh lý, hoàn thiện các dự thảo luật, trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến với dự án Luật về Hội và trình Quốc hội xem xét việc thông qua đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2017).
Quốc hội cũng xem xét, cho ý kiến đối với 12 dự án luật: (i) Luật Đường sắt (sửa đổi); (ii) Luật Quản lý ngoại thương; (iii) Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ; (iv) Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ; (v) Luật Quản lý, sử dụng tài sản nhà nước (sửa đổi); (vi) Luật Thủy lợi; (vii) Luật Chuyển giao công nghệ (sửa đổi); (viii) Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi); (ix) Luật Cảnh vệ; (x) Luật Du lịch (sửa đổi); (xi) Luật Trợ giúp pháp lý (sửa đổi); (xii) Luật Quy hoạch. Đây là những dự án luật được nhiều cử tri đề nghị xem xét ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung nhằm khắc phục những hạn chế, yếu kém và bất cập hiện nay, đặc biệt là trong lĩnh vực quy hoạch, đường sắt, thuỷ lợi, du lịch, quản lý và sử dụng tài sản nhà nước, quản lý ngoại thương, chuyển giao công nghệ... Các ý kiến của đại biểu Quốc hội tại kỳ họp này sẽ là cơ sở cho việc tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện các dự án luật, trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp sau.
2. Xem xét, quyết định nhiều vấn đề quan trọng của đất nước
Trên cơ sở đánh giá khách quan, toàn diện việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2016 và phân tích, dự báo các khả năng, thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức có thể xảy ra, Quốc hội đã thông qua nhiều nghị quyết quan trọng, có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển của đất nước trong thời gian tới, gồm: Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2017; Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2017; Nghị quyết về phân bổ ngân sách trung ương năm 2017; Nghị quyết về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 55/2010/QH12 về miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp; Nghị quyết về kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020; Nghị quyết về kế hoạch tài chính 05 năm quốc gia giai đoạn 2016 - 2020; Nghị quyết về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020.
Cũng trong kỳ họp thứ 2, Quốc hội đã quyết định dừng thực hiện Dự án xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận. Chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận được thông qua tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XII. Dự án đã triển khai được một số công việc liên quan đến xây dựng cơ sở hạ tầng, giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư... Tuy nhiên, từ thời điểm đó đến nay, tình hình trong nước và quốc tế có nhiều thay đổi về điều kiện kinh tế - xã hội và trình độ khoa học - công nghệ của Việt Nam hiện nay chưa phù hợp để phát triển điện hạt nhân; mặt khác, hiệu quả kinh tế của Dự án không còn bảo đảm, giá thành sản xuất bằng điện hạt nhân cao hơn giá thành sản xuất từ năng lượng khác... do đó, Quốc hội đã thông qua đề nghị của Chính phủ với tỷ lệ đồng thuận cao và yêu cầu Chính phủ báo cáo kết quả thực hiện các giải pháp khắc phục hậu quả việc dừng thực hiện Dự án này.
3. Về giám sát tối cao
Tại kỳ họp, Quốc hội xem xét các báo cáo công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng ngừa, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án, công tác phòng, chống tham những. Quốc hội cơ bản tán thành với các báo cáo và thảo luận sôi nổi, thẳng thắn, phân tích sâu sắc những mặt được, tồn tại, hạn chế trong các lĩnh vực công tác này trong năm 2016, chỉ ra nguyên nhân và kiến nghị những biện pháp, giải pháp tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của Ngành Tư pháp và công tác phòng ngừa, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án, công tác phòng, chống tham nhũng.
Bên cạnh đó, Quốc hội đã tiến hành giám sát tối cao chuyên đề “Việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (giai đoạn 2010-2015) gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp”. Quốc hội đánh giá qua 05 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, mặc dù vẫn còn một số tồn tại, hạn chế nhưng diện mạo nông thôn đến nay có nhiều thay đổi, nhất là hệ thống kết cẩu hạ tầng kỹ thuật; mô hình sản xuất tập trung bước đầu được hình thành; thu nhập và đời sống vật chất, tinh thần của người dân được cải thiện; nhận thức của cán bộ, người dân được nâng lên. Xây dựng nông thôn mới đã trở thành phong trào sâu rộng trong cả nước.
Đặc biệt, kỳ họp thứ 2 là kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XIV tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn. Tại kỳ họp, Quốc hội đã nghe Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công thương, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ trưởng Bộ Nội vụ trả lời chất vấn. Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam tham gia báo cáo giải trình thêm chất vấn của đại biểu Quốc hội. Các phiên họp chất vấn diễn ra trong không khí dân chủ, thẳng thắn, sôi nổi và xây dựng; việc tổ chức chất vấn có những đổi mới so với trước. Tổng cộng đã có hơn 200 lượt đại biểu đặt câu hỏi chất vấn; trong đó, hơn 30 lượt đại biểu đặt câu hỏi đối với Thủ tướng Chính phủ, hơn 35 lượt đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi tranh luận. Phiên chất vấn được truyền hình, phát thanh trực tiếp, đã thu hút được sự quan tâm của đông đảo cử tri và đồng bào cả nước.
Qua hoạt động chất vấn tại kỳ họp này cho thấy, những nhóm vấn đề được Quốc hội lựa chọn (gồm lĩnh vực công thương, tài nguyên và môi trường, giáo dục và đào tạo, nội vụ) là xác đáng, phù hợp với thực tế, được cử tri, dư luận xã hội cả nước quan tâm, đánh giá cao. Các thành viên Chính phủ cơ bản nắm chắc chức năng, nhiệm vụ, thực trạng, ngành, lĩnh vực phụ trách; trả lời đầy đủ, thẳng thắn, giải trình làm rõ nhiều vấn đề đại biểu nêu ra; nghiêm túc nhận trách nhiệm và thể hiện quyết tâm tạo sự chuyển biến tình hình trong thời gian tới.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn tồn tại, hạn chế, thách thức cần phải có quyết tâm cao, giải pháp đột phá để khắc phục trong thời gian tới. Đặc biệt, Quốc hội nghiêm khắc phê phán trước Quốc hội và cử tri cả nước đối với ông Vũ Huy Hoàng, Bộ trưởng Bộ Công thương nhiệm kỳ 2011-2016 do đã có những vi phạm về công tác cán bộ trong thời gian đảm nhiệm chức vụ, gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến uy tín của Đảng, Nhà nước, Bộ Công thương, gây nhiều bức xúc trong xã hội.
Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn, giao Chính phủ, các cấp, các ngành triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn nữa, tạo chuyển biến tích cực đối với những vấn đề vừa được chất vấn. Quốc hội giao nhiệm vụ cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục tổ chức chất vấn tại các phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội có nhiệm vụ tổ chức giám sát việc thực hiện những nội dung được đưa ra chất vấn, tổ chức giải trình về những vấn đề bức xúc nổi lên thuộc lĩnh vực phụ trách nhằm đáp ứng đòi hỏi của đồng bào, cử tri và yêu cầu phát triển của đất nước.
Ảnh: St