Một số giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên trường chính trị

Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý thì việc nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận chính trị trở thành nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của các trường chính trị hiện nay. Một trong những yếu tố cơ bản để nâng cao chất lượng giảng dạy trước hết cần nâng cao chất lượng của đội ngũ giảng viên. Đội ngũ giảng viên các trường chính trị có vị trí rất quan trọng, vì đây là nơi đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị. Chất lượng cán bộ, công chức, viên chức phụ thuộc rất lớn vào chất lượng đào tạo, bồi dưỡng của các trường chính trị. Đội ngũ cán bộ có tác động trực tiếp tới sự vững mạnh của hệ thống chính trị, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng ở địa phương, cơ sở.

Quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường chính trị được hiểu là hoạt động chấp hành - điều hành, theo đó, chấp hành là hoạt động thực hiện trên thực tế các quy định pháp luật của Nhà nước và quy chế của các trường chính trị đối với đội ngũ giảng viên; điều hành là hoạt động chỉ đạo của cơ quan nhà nước cấp trên đối với đội ngũ giảng viên. Đặc trưng của hoạt động điều hành là ban hành văn bản pháp luật và hướng dẫn thi hành pháp luật. Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành hệ thống văn bản quy phạm pháp luật khá phong phú và bước đầu đã tạo nền tảng pháp lý đẩy mạnh hoạt động quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường chính trị cấp tỉnh. Tuy nhiên, trên thực tế, việc quản lý đội ngũ giảng viên các trường chính trị vẫn đang gặp phải rất nhiều vấn đề bất cập, việc thu hút những cán bộ đã có kinh nghiệm công tác, có kỹ năng thuyết trình chuyển công tác về trường chính trị là điều vô cùng khó khăn, sức hấp dẫn của chính sách, môi trường làm việc chưa đủ lớn để giảng viên yên tâm gắn bó với trường, với nghề. Đội ngũ giảng viên các trường chính trị rất cần một sự đánh giá công tâm, chính xác, chân thành về năng lực, trình độ và những đóng góp của mình. Họ cũng rất cần sự biểu dương kịp thời, những chính sách đãi ngộ xứng đáng với những nỗ lực và cống hiến của họ. Vì vậy, nhu cầu tăng cường quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường chính trị được đặt ra hết sức cấp thiết và coi đây là khâu bứt phá nhằm nâng cao chất lượng và phát triển toàn diện giáo dục tại các các trường chính trị.

Để tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường chính trị, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho Nhà nước và xã hội, cần quan tâm thực hiện một số giải pháp sau:

1. Tăng cường nhận thức về quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường chính trị

Quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường chính trị là yêu cầu bức thiết đặt ra, để thực hiện tốt nội dung này thì các cơ quan nhà nước, các trường chính trị và bản thân đội ngũ giảng viên cần nhận thức một cách đầy đủ và đúng đắn tầm quan trọng của quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên. Muốn vậy, trước hết, các cơ quan có thẩm quyền cần tuyên truyền, giáo dục vị thế, vai trò của giảng viên để họ tự hào khi được đứng trong hàng ngũ này. Khi đó, giảng viên sẽ có động lực phấn đấu hoàn thiện bản thân và thực sự là người quyết định chất lượng, thương hiệu của các trường chính trị.

Cơ quan nhà nước và lãnh đạo các trường chính trị cần phổ biến sâu rộng quy định của pháp luật về tiêu chuẩn, nhiệm vụ, quyền hạn của giảng viên, đảm bảo nhận thức của đội ngũ giảng viên, nhằm thực hiện đầy đủ các văn bản pháp luật liên quan đến giảng viên. Lãnh đạo các trường chính trị cần phổ biến các yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục chính trị, đặc biệt là nhiệm vụ đào tạo lý luận chính trị để mỗi giảng viên không ngừng học tập, nâng cao trình độ, đổi mới phương pháp giảng dạy đáp ứng nhu cầu nâng cao chất lượng giáo dục. Đặc biệt là đội ngũ giảng viên trẻ phải thấy trách nhiệm trong việc nâng cao trình độ chuyên môn và trau dồi kinh nghiệm giảng dạy, học hỏi từ các giảng viên có kinh nghiệm, rèn luyện về tác phong, kỷ luật phát ngôn và bản lĩnh chính trị.

Các trường chính trị cần tiếp tục tổ chức  phong trào thi đua dạy tốt, từ đó phát hiện và nhân rộng những điển hình tiên tiến; nâng cao nhận thức của xã hội đối với đội ngũ giảng viên, nhằm tạo sự đồng thuận về các giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường chính trị như Chỉ thị số 40-CT/TW: “Các cấp ủy Đảng, chính quyền và các cấp quản lý giáo dục cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục làm cho nhân dân và toàn xã hội nhận thức rõ vai trò quan trọng hàng đầu của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong sự nghiệp nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước”[1].

2. Hoàn thiện pháp luật về quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường chính trị

Cần nhanh chóng “luật hóa” các quan điểm, chủ trương của Đảng về quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường chính trị, bởi nội dung quản lý nhà nước cần được thực hiện trên nền tảng pháp lý vững chắc đó là văn bản pháp luật. Quy định cơ chế quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên, giao quyền tự chủ cho các trường chính trị. Điều này sẽ tạo điều kiện cho các trường chính trị quản lý tốt hơn đội ngũ giảng viên. Nhà nước đề ra các nguyên tắc, chính sách, mục tiêu cụ thể, còn các trường chính trị sẽ chủ động trong tuyển dụng, sử dụng, quản lý, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật giảng viên. Quy định cụ thể về tiêu chí đánh giá giảng viên. Bộ tiêu chí này phải cụ thể và định lượng hơn trong việc đánh giá giảng viên cũng như phương pháp đánh giá đảm bảo công tác phân loại, đánh giá viên chức được thuận tiện và chính xác hơn. Thực tế cho thấy, do không có những quy định cụ thể nên việc đánh giá giảng viên chưa chính xác, còn nặng về hình thức, giảng viên chưa nhận thức rõ những ưu điểm và hạn chế của bản thân.

3. Tăng cường hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường chính trị

Thứ nhất, lập kế hoạch công tác cụ thể cho đội ngũ giảng viên

Lãnh đạo trường chính trị cần hướng dẫn các khoa và giảng viên xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với mục tiêu, yêu cầu và nhiệm vụ của nhà trường. Kế hoạch cần cụ thể, chi tiết và đạt được những chỉ tiêu đã đề ra trong từng giai đoạn. Nhà trường căn cứ vào nội dung đăng ký của các khoa để xây dựng kế hoạch, dự trù kinh phí và các điều kiện đảm bảo tổ chức thực hiện có hiệu quả. Định kỳ hàng năm, nhà trường sẽ tổ chức sơ kết quá trình triển khai thực hiện và điều chỉnh kịp thời, xử lý những khó khăn trong quá trình thực hiện.

Thứ hai, đổi mới công tác tuyển dụng, bố trí, sử dụng giảng viên

Hoàn thiện quy định của pháp luật về tuyển dụng, sử dụng, quản lý giảng viên, trong đó cần chú ý việc cụ thể hóa các chủ trương của Đảng như: “Tăng thêm biên chế”, “tuyển chọn trực tiếp không qua thi” được nêu tại Kết luận số    86-KL/TW: “Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc và các cán bộ khoa học trẻ được thu hút theo chính sách này được bổ sung tăng thêm biên chế vào tổng số biên chế của các cơ quan, đơn vị đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt”[2]. Thực hiện phân cấp công tác tuyển chọn giảng viên cho các khoa để phát huy tính tự chủ về chuyên môn, nghiệp vụ. Giảng viên trẻ thuộc diện quy hoạch thì lãnh đạo nhà trường có thể phân công một số công việc để họ làm quen với công tác quản lý như chủ trì thông tin khoa học, chủ trì họp chuyên môn. Xây dựng đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao làm công tác tuyển dụng, sử dụng, quản lý giảng viên... Thường xuyên thực hiện việc kiểm tra, thanh tra liên quan đến tuyển chọn, bố trí và sử dụng giảng viên. 

Thứ ba, tích cực đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giảng viên

Cần xây dựng các chương trình đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu phù hợp với đặc thù của giảng viên các trường chính trị. Nội dung đào tạo phải có tính mới gắn với thực tiễn thời đại. Bên cạnh đó, cần tập trung vào các chương trình bồi dưỡng kỹ năng như: Kỹ năng quản lý nhà nước, phương pháp giảng dạy hiện đại, kỹ năng nói chuyện trước công chúng, phương pháp nghiên cứu khoa học, kỹ năng xử lý tình huống...

Thứ tư, thực hiện tốt chế độ, chính sách khen thưởng, kỷ luật giảng viên

Cơ quan có thẩm quyền cần tiếp tục chỉ đạo thực hiện nghiêm túc chế độ, chính sách cho giảng viên. Các trường chính trị cần rà soát, bổ sung các quy định về chế độ, chính sách, tạo điều kiện cho giảng viên có điều kiện làm việc tốt nhất; được tăng lương trước hạn khi có thành tích xuất sắc trong giảng dạy. Nhà trường cần thường xuyên quan tâm động viên, hỗ trợ các giảng viên có hoàn cảnh khó khăn, giảng viên thuộc diện gia đình chính sách. Bên cạnh đó, cần quan tâm đến việc đề nghị phong tặng các danh hiệu vinh dự đối với nhà giáo, có các hoạt động tôn vinh nhà giáo có thành tích xuất sắc. Thường xuyên tổ chức thi, xét tuyển vào các chức danh nghề nghiệp để giảng viên có điều kiện nâng lương, phù hợp với vị trí làm việc và sự cống hiến, phấn đấu của giảng viên. Sớm luật hóa các quy định về chế độ, chính sách đãi ngộ cho giảng viên để đảm bảo tính pháp lý. Nghị quyết số    29-NQ/TW đã nêu rõ: “Lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp và có thêm phụ cấp tùy theo tính chất công việc, theo vùng”[3]. Tuy nhiên, chủ trương này chưa  được cụ thể hóa bằng pháp luật, nên lương của nhà giáo nói chung trong đó có đội ngũ giảng viên các trường chính trị vẫn chưa có sự ưu tiên như chủ trương đã đề ra.

Thứ năm, thực hiện hiệu quả việc đánh giá đội ngũ giảng viên

Cần nhanh chóng xây dựng tiêu chí đánh giá chung cho viên chức và những tiêu chí đặc thù cho đội ngũ giảng viên các trường chính trị. Bởi mỗi viên chức với chức trách, nhiệm vụ, vị trí việc làm khác nhau thì cần có tiêu chí đánh giá khác nhau cho phù hợp với từng đối tượng[4]. Các trường cần xác định nội dung và phương pháp đánh giá cho phù hợp, đánh giá theo định kỳ phải khác với đánh giá để đưa vào diện quy hoạch bổ nhiệm hay để khen thưởng, luân chuyển cán bộ[5]. Xây dựng bảng mô tả chức trách, nhiệm vụ, các công việc giao cho giảng viên càng cụ thể, có định mức, dễ kiểm tra thì càng có cơ sở thuận lợi cho việc đánh giá chính xác[6]. Chú trọng đến việc tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ về công tác đánh giá cho cán bộ phụ trách công tác này. 

Thứ sáu, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát

Các cơ quan có thẩm quyền cần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác thanh tra giáo dục, thường xuyên cử đi đào tạo, bồi dưỡng trên cơ sở rà soát lại trình độ, kỹ năng nghiệp vụ. Khi đội ngũ này được tăng cường về chất lượng sẽ góp phần đạt được hiệu quả quản lý nhà nước và mục tiêu đề ra. Hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát phải được thực hiện thường xuyên, đồng bộ giữa các đơn vị, kịp thời tuyên dương, khích lệ những giảng viên điển hình, hoàn thành tốt nhiệm vụ và cương quyết xử lý khi phát hiện hành vi vi phạm. Hoàn thiện các công cụ quản lý và vai trò kiểm tra, giám sát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với đội ngũ giảng viên, điều này phải gắn liền với cải cách thủ tục hành chính, gắn với việc áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý giảng viên.

Thứ bảy, xây dựng môi trường làm việc khoa học, đảm bảo các điều kiện phục vụ giảng dạy và học tập hiệu quả

Môi trường làm việc của giảng viên là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy. Môi trường làm việc thuận lợi sẽ giúp đội ngũ giảng viên phát huy hết khả năng, cùng chung tay thực hiện nhiệm vụ chung của nhà trường. Ngược lại, môi trường làm việc không tốt sẽ làm cho đội ngũ giảng viên giảm sút động lực phấn đấu. Chú trọng đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, thông qua nghiên cứu khoa học sẽ giúp đội ngũ giảng viên từng bước nâng cao trình độ lý luận, chuyên môn, nghiệp vụ, giữ vững bản lĩnh chính trị vững vàng và gắn những vấn đề lý luận với thực tiễn trong công tác giảng dạy. Các trường chính trị cũng cần nghiên cứu tổng kết nội dung các chương trình đào tạo mà nhà trường đã thực hiện; rút kinh nghiệm phương pháp giảng dạy; phương pháp, nội dung nghiên cứu khoa học;... Qua đó, khả năng tư duy độc lập, khả năng tổng hợp, phân tích, nhìn nhận vấn đề ngày càng sâu sắc, khả năng viết, diễn đạt ngày càng được trau dồi, phục vụ tốt hơn công tác giảng dạy.

Bên cạnh đó, việc đảm bảo các điều kiện về nguồn lực cũng là nhân tố thúc đẩy, góp phần tăng hiệu quả quản lý nhà nước đối với đội ngũ giảng viên các trường chính trị[7]. Bởi vậy, cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần ban hành văn bản pháp luật tạo hành lang pháp lý để các trường chính trị có cơ sở chủ động trong việc quyết định những vấn đề về cơ sở vật chất trong nguồn kinh phí được cấp trên phê duyệt. Xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát việc trang bị cơ sở vật chất, tránh thất thoát tài sản của Nhà nước và cần trang bị những máy móc, thiết bị hiện đại, tránh mua những thiết bị lạc hậu, nhanh xuống cấp. Cần khảo sát ý kiến của giảng viên và người học về nhu cầu sử dụng các trang thiết bị, tránh việc đầu tư dàn trải nhưng hiệu quả sử dụng kém vì không phù hợp với đối tượng và nội dung đào tạo, bồi dưỡng.