Trang Chủ
Tham dự và chỉ đạo Hội nghị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã biểu dương, ghi nhận những đóng góp quan trọng của Bộ, Ngành Tư pháp trong thời gian qua đối với quá trình hình thành, củng cố, hoàn thiện nền tảng chính trị - pháp lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; qua đó, Bộ Tư pháp ngày càng khẳng định được vị trí, vai trò của mình trong thể chế hóa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng thành quy định pháp luật. Đồng thời, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nhấn mạnh rằng, trong năm 2020, Bộ Tư pháp cần tiếp tục làm tốt hơn nữa vai trò “gác gôn” để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.
1. Thành tựu nổi bật của công tác tư pháp năm 2019 - Đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước
Trong năm 2019, tình hình quốc tế và khu vực có nhiều phức tạp, kinh tế thế giới, thương mại toàn cầu tăng trưởng chậm lại, cạnh tranh chiến lược và căng thẳng thương mại giữa các nền kinh tế lớn gia tăng; tình hình kinh tế - xã hội trong nước còn nhiều khó khăn, thách thức, tiềm lực và năng lực cạnh tranh chưa cao, thách thức an ninh phi truyền thống từ biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh gia tăng, ảnh hưởng lớn đến sản xuất kinh doanh và đời sống của nhân dân. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ, sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, tình hình kinh tế - xã hội nước ta tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực, tốc độ tăng GDP đạt trên 7%; các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại, văn hóa, xã hội, môi trường, cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng, lãng phí đạt nhiều kết quả tích cực, đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện.
Trong lĩnh vực tư pháp, năm qua, toàn Ngành Tư pháp đã tập trung tổ chức thực hiện đầy đủ tất cả các chức năng, nhiệm vụ được giao, nhất là 08 nhóm nhiệm vụ trọng tâm được thảo luận và thống nhất tại Hội nghị triển khai công tác tư pháp năm 2019; các nhiệm vụ theo Chương trình hành động của Ngành Tư pháp thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2019 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Dự toán ngân sách nhà nước năm 2019; kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 01/01/2019 của Chính phủ về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2019 và định hướng đến năm 2021.
Về công tác chỉ đạo, điều hành: Bộ, Ngành Tư pháp đã bám sát phương châm của Chính phủ là “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, bứt phá, hiệu quả” trong công tác chỉ đạo, điều hành; bám sát mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và nhiệm vụ chính trị của các địa phương; đã hoàn thành và bảo đảm chất lượng, tiến độ các nhiệm vụ theo chương trình, kế hoạch đã đề ra từ đầu năm và nhiều nhiệm vụ đột xuất, phát sinh trong năm.
Bộ Tư pháp đã chủ động, kịp thời ban hành và khẩn trương thực hiện đồng bộ chương trình, kế hoạch tổng kết tình hình thực hiện Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020; tổng kết Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020; sơ kết 05 năm triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013; đánh giá 15 năm thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân; tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 39-CT/TW ngày 09/12/2009 của Ban Bí thư về hợp tác với nước ngoài trong lĩnh vực pháp luật, cải cách hành chính và cải cách tư pháp.
Đối với từng lĩnh vực công tác cụ thể: (i) Công tác cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong Ngành được đẩy mạnh, chỉ số xếp hạng về cải cách hành chính của Bộ Tư pháp tiếp tục được cải thiện tăng 01 bậc so với năm 2018, chỉ số chi phí tuân thủ pháp luật vượt chỉ tiêu do Chính phủ giao. (ii) Chất lượng hồ sơ đề nghị xây dựng, dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật tiếp tục được cải thiện; công tác thẩm định văn bản quy phạm pháp luật ngày càng đi vào chiều sâu. (iii) Công tác thi hành án dân sự đạt kết quả cao nhất từ trước đến nay. (iv) Xuất hiện nhiều mô hình hay, hiệu quả và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. (v) Giải quyết được số lượng lớn yêu cầu của người dân, doanh nghiệp trong lĩnh vực hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, nhất là trong cấp phiếu lý lịch tư pháp, chứng thực, công chứng, đăng ký giao dịch bảo đảm. (vi) Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và đào tạo học sinh, sinh viên, học viên tại các cơ sở đào tạo của Bộ Tư pháp tiếp tục đạt nhiều kết quả cao. (vii) Tổ chức thành công Hội thảo Quốc gia về “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam”. (viii) Bảo vệ thành công Báo cáo Quốc gia thực hiện Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR). Ngoài ra, các lĩnh vực công tác khác của Bộ Tư pháp cũng được triển khai hiệu quả, bám sát chương trình, kế hoạch đã đề ra.
Bên cạnh những kết quả đạt được, trong năm 2019, công tác tư pháp, pháp chế vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cụ thể như: Việc bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ của hệ thống pháp luật tiếp tục là thách thức lớn; việc gửi hồ sơ các dự án luật đến Chính phủ, Quốc hội còn chậm so với yêu cầu; tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết chưa được khắc phục triệt để. Trong thi hành án dân sự, theo dõi thi hành án hành chính còn có một số vi phạm của chấp hành viên, công chức thi hành án trong thực hiện trình tự, thủ tục thi hành án; vẫn còn nhiều cơ quan, cá nhân chưa chấp hành nghiêm các bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực về vụ việc hành chính. Việc giải quyết thủ tục hành chính trong công tác hộ tịch, chứng thực, công chứng vẫn còn có sai sót, tiêu cực; còn xảy ra tình trạng chậm trễ trong cấp phiếu lý lịch tư pháp cho người dân; hoạt động của các trường trung cấp luật tiếp tục gặp nhiều khó khăn.
2. Ngành Tư pháp với những phương hướng và nhiệm vụ trọng tâm năm 2020
Năm 2020 có ý nghĩa đặc biệt đối với đất nước ta, là năm với những ngày lễ trọng đại và nhiều sự kiện chính trị, pháp lý quan trọng, cũng là năm kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống Ngành Tư pháp. Đồng thời, các nghị quyết của Đảng, Quốc hội và Chính phủ cũng giao nhiều nhiệm vụ trực tiếp cho Bộ, Ngành Tư pháp. Trong bối cảnh đó, Ngành Tư pháp đã xác định cụ thể những phương hướng và nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện trong năm 2020.
Về phương hướng: (i) Bám sát các chủ trương của Đảng, các nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Bộ, Ngành Tư pháp để thể chế hóa kịp thời, tổ chức triển khai thực hiện đầy đủ, hiệu quả. (ii) Tập trung rà soát, xác định những quy định pháp luật chồng chéo, mâu thuẫn, không còn phù hợp, cản trở sự phát triển của đất nước để sửa đổi hoặc đề xuất sửa đổi kịp thời; chủ động nắm bắt, kịp thời phản ứng chính sách đối với những vấn đề pháp lý đặt ra từ thực tiễn đời sống kinh tế - xã hội của đất nước và của từng địa phương; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng pháp luật, gắn với tổ chức thi hành đúng và nghiêm pháp luật; đề cao ý thức chấp hành pháp luật và thượng tôn pháp luật. (iii) Tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong các lĩnh vực thuộc chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tư pháp và pháp chế; giúp Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương xử lý các vấn đề pháp lý phát sinh trong hội nhập quốc tế, đàm phán, ký kết, thực hiện điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế, hợp đồng quốc tế, nhất là các tranh chấp quốc tế liên quan tới cơ quan nhà nước Việt Nam, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước, của Nhân dân. (iv) Tiếp tục kiện toàn, sắp xếp lại bộ máy cơ quan tư pháp các cấp theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; nâng cao chất lượng và năng lực đội ngũ công chức, viên chức tư pháp đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới của đất nước, địa phương; nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin.
Về nhiệm vụ trọng tâm: Để công tác tư pháp năm 2020 đạt hiệu quả cao hơn, Ngành Tư pháp xác định 09 nhiệm vụ cụ thể sau:
Một là, tham mưu giúp Chính phủ, chính quyền địa phương hoàn thiện hệ thống pháp luật gắn với tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm thực hiện chủ trương của Đảng về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật trong giai đoạn mới. Tiếp tục xây dựng, nghiên cứu xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính; Luật Tương trợ tư pháp trong lĩnh vực dân sự; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp. Phối hợp chỉnh lý, hoàn thiện và triển khai thi hành hiệu quả Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp sau khi được Quốc hội thông qua.
Hai là, nâng cao chất lượng thẩm định, góp ý các đề nghị xây dựng, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; chú trọng công tác kiểm tra, xử lý văn bản theo thẩm quyền, nhất là những văn bản có tác động lớn đến người dân và doanh nghiệp; đẩy mạnh xử lý văn bản đã được phát hiện, kết luận không phù hợp với quy định. Tập trung cao cho việc rà soát văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của các bộ, ngành; xác định rõ những văn bản, quy định không còn phù hợp để xử lý hoặc kiến nghị cơ quan, người có thẩm quyền xử lý, nhất là các văn bản, quy định về môi trường đầu tư, kinh doanh theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Ba là, rà soát, hoàn thiện thể chế pháp luật liên quan đến thi hành án dân sự, thi hành án hành chính; nâng tỷ lệ thi hành án dân sự xong trên tổng số án có điều kiện thi hành năm sau cao hơn năm trước; tập trung giải quyết các vụ việc trọng điểm, các vụ việc phức tạp, kéo dài. Triển khai thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 26/CT-TTg ngày 15/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường chấp hành pháp luật tố tụng hành chính và thi hành án hành chính.
Bốn là, tăng cường quản lý nhà nước trong các lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch, chứng thực, nuôi con nuôi, lý lịch tư pháp, đăng ký giao dịch bảo đảm, bồi thường nhà nước và bổ trợ tư pháp.
Năm là, triển khai thực hiện tốt chỉ đạo của Ban Bí thư đối với kết quả tổng kết Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân.
Sáu là, tham mưu giúp Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương xử lý các vấn đề pháp lý phát sinh trong quá trình hội nhập quốc tế; chú trọng phòng ngừa các tranh chấp quốc tế; nâng cao năng lực cán bộ pháp chế, tư pháp trong tham gia giải quyết các vướng mắc, khiếu nại, khiếu kiện có yếu tố nước ngoài liên quan đến cơ quan nhà nước Việt Nam.
Bảy là, thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng. Tập trung ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chỉ đạo, điều hành của Bộ và các đơn vị thuộc Bộ, nhất là việc thực hiện gửi, nhận văn bản điện tử. Hoàn thành việc xây dựng kiến trúc Chính phủ điện tử của Bộ Tư pháp phiên bản 2.0. Xây dựng, nâng cấp, triển khai và duy trì các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu và phần mềm ứng dụng; ưu tiên tập trung nguồn lực triển khai các nhiệm vụ trọng tâm của Bộ, Ngành. Tiếp tục thực hiện dịch vụ công mức độ 4 trong lĩnh vực đăng ký giao dịch bảo đảm và nghiên cứu mở rộng ra các lĩnh vực khác có nhu cầu cao của người dân, doanh nghiệp.
Tám là, nâng cao năng lực, tinh thần trách nhiệm, thái độ phục vụ của cán bộ cơ quan tư pháp các cấp trong tham mưu giải quyết các vấn đề pháp chế và tư pháp; triển khai thực hiện tốt quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ Tư pháp đến năm 2021, định hướng đến năm 2030.
Chín là, rà soát, đánh giá lại công tác đào tạo luật các cấp và đào tạo các chức danh tư pháp tại các cơ sở đào tạo của Ngành Tư pháp; đề xuất giải pháp để tiếp tục triển khai hiệu quả Đề án tổng thể “Xây dựng Trường Đại học Luật Hà Nội và Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh thành các trường trọng điểm về đào tạo cán bộ pháp luật” và Đề án “Xây dựng Học viện Tư pháp thành trung tâm lớn đào tạo các chức danh tư pháp”. Tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia về tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật.
Để thực hiện có hiệu quả phương hướng và nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp nêu trên, Bộ, Ngành Tư pháp cần thực hiện nghiêm túc các ý kiến phát biểu chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ tại Hội nghị, cụ thể:
Một là, tiếp tục làm tốt hơn nữa vai trò của mình trong thể chế hóa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng thành quy định pháp luật. Bộ Tư pháp cần chủ động tham gia và tích cực đóng góp vào việc định hình “luật chơi” tại các thể chế pháp lý quốc tế đa phương, làm tốt vai trò “gác gôn” để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.
Hai là, tiếp tục hoàn thiện thể chế, đổi mới phương thức thi hành án dân sự, thi hành án hành chính, tạo chuyển biến cơ bản, bền vững về mọi mặt trong tổ chức, hoạt động thi hành án dân sự, thi hành án hành chính.
Ba là, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, chú trọng cải cách thủ tục hành chính và chất lượng các dịch vụ công trong lĩnh vực này.
Bốn là, Bộ Tư pháp tiếp tục tập trung nguồn lực, trí tuệ giúp Chính phủ xử lý tốt các vấn đề pháp lý quốc tế.
Năm là, chú trọng hơn nữa công tác tổ chức, xây dựng Ngành, đào tạo cán bộ trước yêu cầu phát triển mới của đất nước.
Sáu là, chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành cũng như trong thực hiện nhiệm vụ để nâng cao hiệu suất lao động và hiệu quả công việc.
Đồng thời, Phó Thủ tướng Thường trực cũng đề nghị các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tiếp tục quan tâm hơn nữa đối với công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, tổ chức thi hành pháp luật; tạo cơ chế làm việc hiệu quả cho cán bộ tư pháp.
Với sự nỗ lực, quyết tâm và truyền thống vẻ vang của Ngành Tư pháp trong những năm qua, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ tin tưởng rằng, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động Ngành Tư pháp sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Nhân dân giao phó; góp phần tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế của đất nước.
Trong năm 2019, tình hình quốc tế và khu vực có nhiều phức tạp, kinh tế thế giới, thương mại toàn cầu tăng trưởng chậm lại, cạnh tranh chiến lược và căng thẳng thương mại giữa các nền kinh tế lớn gia tăng; tình hình kinh tế - xã hội trong nước còn nhiều khó khăn, thách thức, tiềm lực và năng lực cạnh tranh chưa cao, thách thức an ninh phi truyền thống từ biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh gia tăng, ảnh hưởng lớn đến sản xuất kinh doanh và đời sống của nhân dân. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ, sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, tình hình kinh tế - xã hội nước ta tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực, tốc độ tăng GDP đạt trên 7%; các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại, văn hóa, xã hội, môi trường, cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng, lãng phí đạt nhiều kết quả tích cực, đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện.
Trong lĩnh vực tư pháp, năm qua, toàn Ngành Tư pháp đã tập trung tổ chức thực hiện đầy đủ tất cả các chức năng, nhiệm vụ được giao, nhất là 08 nhóm nhiệm vụ trọng tâm được thảo luận và thống nhất tại Hội nghị triển khai công tác tư pháp năm 2019; các nhiệm vụ theo Chương trình hành động của Ngành Tư pháp thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2019 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Dự toán ngân sách nhà nước năm 2019; kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 01/01/2019 của Chính phủ về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2019 và định hướng đến năm 2021.
Về công tác chỉ đạo, điều hành: Bộ, Ngành Tư pháp đã bám sát phương châm của Chính phủ là “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, bứt phá, hiệu quả” trong công tác chỉ đạo, điều hành; bám sát mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và nhiệm vụ chính trị của các địa phương; đã hoàn thành và bảo đảm chất lượng, tiến độ các nhiệm vụ theo chương trình, kế hoạch đã đề ra từ đầu năm và nhiều nhiệm vụ đột xuất, phát sinh trong năm.
Bộ Tư pháp đã chủ động, kịp thời ban hành và khẩn trương thực hiện đồng bộ chương trình, kế hoạch tổng kết tình hình thực hiện Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020; tổng kết Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020; sơ kết 05 năm triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013; đánh giá 15 năm thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân; tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 39-CT/TW ngày 09/12/2009 của Ban Bí thư về hợp tác với nước ngoài trong lĩnh vực pháp luật, cải cách hành chính và cải cách tư pháp.
Đối với từng lĩnh vực công tác cụ thể: (i) Công tác cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong Ngành được đẩy mạnh, chỉ số xếp hạng về cải cách hành chính của Bộ Tư pháp tiếp tục được cải thiện tăng 01 bậc so với năm 2018, chỉ số chi phí tuân thủ pháp luật vượt chỉ tiêu do Chính phủ giao. (ii) Chất lượng hồ sơ đề nghị xây dựng, dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật tiếp tục được cải thiện; công tác thẩm định văn bản quy phạm pháp luật ngày càng đi vào chiều sâu. (iii) Công tác thi hành án dân sự đạt kết quả cao nhất từ trước đến nay. (iv) Xuất hiện nhiều mô hình hay, hiệu quả và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. (v) Giải quyết được số lượng lớn yêu cầu của người dân, doanh nghiệp trong lĩnh vực hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, nhất là trong cấp phiếu lý lịch tư pháp, chứng thực, công chứng, đăng ký giao dịch bảo đảm. (vi) Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và đào tạo học sinh, sinh viên, học viên tại các cơ sở đào tạo của Bộ Tư pháp tiếp tục đạt nhiều kết quả cao. (vii) Tổ chức thành công Hội thảo Quốc gia về “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam”. (viii) Bảo vệ thành công Báo cáo Quốc gia thực hiện Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR). Ngoài ra, các lĩnh vực công tác khác của Bộ Tư pháp cũng được triển khai hiệu quả, bám sát chương trình, kế hoạch đã đề ra.
Bên cạnh những kết quả đạt được, trong năm 2019, công tác tư pháp, pháp chế vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cụ thể như: Việc bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ của hệ thống pháp luật tiếp tục là thách thức lớn; việc gửi hồ sơ các dự án luật đến Chính phủ, Quốc hội còn chậm so với yêu cầu; tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết chưa được khắc phục triệt để. Trong thi hành án dân sự, theo dõi thi hành án hành chính còn có một số vi phạm của chấp hành viên, công chức thi hành án trong thực hiện trình tự, thủ tục thi hành án; vẫn còn nhiều cơ quan, cá nhân chưa chấp hành nghiêm các bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực về vụ việc hành chính. Việc giải quyết thủ tục hành chính trong công tác hộ tịch, chứng thực, công chứng vẫn còn có sai sót, tiêu cực; còn xảy ra tình trạng chậm trễ trong cấp phiếu lý lịch tư pháp cho người dân; hoạt động của các trường trung cấp luật tiếp tục gặp nhiều khó khăn.
2. Ngành Tư pháp với những phương hướng và nhiệm vụ trọng tâm năm 2020
Năm 2020 có ý nghĩa đặc biệt đối với đất nước ta, là năm với những ngày lễ trọng đại và nhiều sự kiện chính trị, pháp lý quan trọng, cũng là năm kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống Ngành Tư pháp. Đồng thời, các nghị quyết của Đảng, Quốc hội và Chính phủ cũng giao nhiều nhiệm vụ trực tiếp cho Bộ, Ngành Tư pháp. Trong bối cảnh đó, Ngành Tư pháp đã xác định cụ thể những phương hướng và nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện trong năm 2020.
Về phương hướng: (i) Bám sát các chủ trương của Đảng, các nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Bộ, Ngành Tư pháp để thể chế hóa kịp thời, tổ chức triển khai thực hiện đầy đủ, hiệu quả. (ii) Tập trung rà soát, xác định những quy định pháp luật chồng chéo, mâu thuẫn, không còn phù hợp, cản trở sự phát triển của đất nước để sửa đổi hoặc đề xuất sửa đổi kịp thời; chủ động nắm bắt, kịp thời phản ứng chính sách đối với những vấn đề pháp lý đặt ra từ thực tiễn đời sống kinh tế - xã hội của đất nước và của từng địa phương; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng pháp luật, gắn với tổ chức thi hành đúng và nghiêm pháp luật; đề cao ý thức chấp hành pháp luật và thượng tôn pháp luật. (iii) Tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong các lĩnh vực thuộc chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tư pháp và pháp chế; giúp Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương xử lý các vấn đề pháp lý phát sinh trong hội nhập quốc tế, đàm phán, ký kết, thực hiện điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế, hợp đồng quốc tế, nhất là các tranh chấp quốc tế liên quan tới cơ quan nhà nước Việt Nam, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước, của Nhân dân. (iv) Tiếp tục kiện toàn, sắp xếp lại bộ máy cơ quan tư pháp các cấp theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; nâng cao chất lượng và năng lực đội ngũ công chức, viên chức tư pháp đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới của đất nước, địa phương; nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin.
Về nhiệm vụ trọng tâm: Để công tác tư pháp năm 2020 đạt hiệu quả cao hơn, Ngành Tư pháp xác định 09 nhiệm vụ cụ thể sau:
Một là, tham mưu giúp Chính phủ, chính quyền địa phương hoàn thiện hệ thống pháp luật gắn với tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm thực hiện chủ trương của Đảng về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật trong giai đoạn mới. Tiếp tục xây dựng, nghiên cứu xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính; Luật Tương trợ tư pháp trong lĩnh vực dân sự; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp. Phối hợp chỉnh lý, hoàn thiện và triển khai thi hành hiệu quả Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp sau khi được Quốc hội thông qua.
Hai là, nâng cao chất lượng thẩm định, góp ý các đề nghị xây dựng, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; chú trọng công tác kiểm tra, xử lý văn bản theo thẩm quyền, nhất là những văn bản có tác động lớn đến người dân và doanh nghiệp; đẩy mạnh xử lý văn bản đã được phát hiện, kết luận không phù hợp với quy định. Tập trung cao cho việc rà soát văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của các bộ, ngành; xác định rõ những văn bản, quy định không còn phù hợp để xử lý hoặc kiến nghị cơ quan, người có thẩm quyền xử lý, nhất là các văn bản, quy định về môi trường đầu tư, kinh doanh theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Ba là, rà soát, hoàn thiện thể chế pháp luật liên quan đến thi hành án dân sự, thi hành án hành chính; nâng tỷ lệ thi hành án dân sự xong trên tổng số án có điều kiện thi hành năm sau cao hơn năm trước; tập trung giải quyết các vụ việc trọng điểm, các vụ việc phức tạp, kéo dài. Triển khai thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 26/CT-TTg ngày 15/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường chấp hành pháp luật tố tụng hành chính và thi hành án hành chính.
Bốn là, tăng cường quản lý nhà nước trong các lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch, chứng thực, nuôi con nuôi, lý lịch tư pháp, đăng ký giao dịch bảo đảm, bồi thường nhà nước và bổ trợ tư pháp.
Năm là, triển khai thực hiện tốt chỉ đạo của Ban Bí thư đối với kết quả tổng kết Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân.
Sáu là, tham mưu giúp Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương xử lý các vấn đề pháp lý phát sinh trong quá trình hội nhập quốc tế; chú trọng phòng ngừa các tranh chấp quốc tế; nâng cao năng lực cán bộ pháp chế, tư pháp trong tham gia giải quyết các vướng mắc, khiếu nại, khiếu kiện có yếu tố nước ngoài liên quan đến cơ quan nhà nước Việt Nam.
Bảy là, thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng. Tập trung ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chỉ đạo, điều hành của Bộ và các đơn vị thuộc Bộ, nhất là việc thực hiện gửi, nhận văn bản điện tử. Hoàn thành việc xây dựng kiến trúc Chính phủ điện tử của Bộ Tư pháp phiên bản 2.0. Xây dựng, nâng cấp, triển khai và duy trì các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu và phần mềm ứng dụng; ưu tiên tập trung nguồn lực triển khai các nhiệm vụ trọng tâm của Bộ, Ngành. Tiếp tục thực hiện dịch vụ công mức độ 4 trong lĩnh vực đăng ký giao dịch bảo đảm và nghiên cứu mở rộng ra các lĩnh vực khác có nhu cầu cao của người dân, doanh nghiệp.
Tám là, nâng cao năng lực, tinh thần trách nhiệm, thái độ phục vụ của cán bộ cơ quan tư pháp các cấp trong tham mưu giải quyết các vấn đề pháp chế và tư pháp; triển khai thực hiện tốt quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ Tư pháp đến năm 2021, định hướng đến năm 2030.
Chín là, rà soát, đánh giá lại công tác đào tạo luật các cấp và đào tạo các chức danh tư pháp tại các cơ sở đào tạo của Ngành Tư pháp; đề xuất giải pháp để tiếp tục triển khai hiệu quả Đề án tổng thể “Xây dựng Trường Đại học Luật Hà Nội và Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh thành các trường trọng điểm về đào tạo cán bộ pháp luật” và Đề án “Xây dựng Học viện Tư pháp thành trung tâm lớn đào tạo các chức danh tư pháp”. Tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia về tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật.
Để thực hiện có hiệu quả phương hướng và nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp nêu trên, Bộ, Ngành Tư pháp cần thực hiện nghiêm túc các ý kiến phát biểu chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ tại Hội nghị, cụ thể:
Một là, tiếp tục làm tốt hơn nữa vai trò của mình trong thể chế hóa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng thành quy định pháp luật. Bộ Tư pháp cần chủ động tham gia và tích cực đóng góp vào việc định hình “luật chơi” tại các thể chế pháp lý quốc tế đa phương, làm tốt vai trò “gác gôn” để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.
Hai là, tiếp tục hoàn thiện thể chế, đổi mới phương thức thi hành án dân sự, thi hành án hành chính, tạo chuyển biến cơ bản, bền vững về mọi mặt trong tổ chức, hoạt động thi hành án dân sự, thi hành án hành chính.
Ba là, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, chú trọng cải cách thủ tục hành chính và chất lượng các dịch vụ công trong lĩnh vực này.
Bốn là, Bộ Tư pháp tiếp tục tập trung nguồn lực, trí tuệ giúp Chính phủ xử lý tốt các vấn đề pháp lý quốc tế.
Năm là, chú trọng hơn nữa công tác tổ chức, xây dựng Ngành, đào tạo cán bộ trước yêu cầu phát triển mới của đất nước.
Sáu là, chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành cũng như trong thực hiện nhiệm vụ để nâng cao hiệu suất lao động và hiệu quả công việc.
Đồng thời, Phó Thủ tướng Thường trực cũng đề nghị các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tiếp tục quan tâm hơn nữa đối với công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, tổ chức thi hành pháp luật; tạo cơ chế làm việc hiệu quả cho cán bộ tư pháp.
Với sự nỗ lực, quyết tâm và truyền thống vẻ vang của Ngành Tư pháp trong những năm qua, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ tin tưởng rằng, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động Ngành Tư pháp sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Nhân dân giao phó; góp phần tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế của đất nước.
Bùi Huyền
