Trang Chủ
Trình bày Tờ trình của Chính phủ về Dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân đã được triển khai nghiêm túc, đồng bộ, dân chủ, khoa học, công khai, minh bạch, bảo đảm thực chất và hiệu quả với nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Đã có trên 12 triệu lượt ý kiến góp ý đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Các nội dung được nhân dân quan tâm góp ý tập trung vào: Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với trên 1,23 triệu lượt ý kiến; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất với trên 01 triệu lượt ý kiến; tài chính đất đai, giá đất với trên 1,03 triệu lượt ý kiến; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất với trên 01 triệu lượt ý kiến. Việc tiếp thu, giải trình ý kiến của nhân dân để hoàn thiện dự án Luật được Chính phủ thực hiện ngay trong quá trình lấy ý kiến.
Dự thảo Luật Đất đai hoàn thiện gồm 16 chương, 247 điều, tăng 3 mục, bổ sung mới 24 điều, bỏ 13 điều so với dự thảo Luật lấy ý kiến nhân dân.
Về các nội dung cụ thể, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, Dự thảo Luật đã điều chỉnh quy định Điều 17 theo hướng Thủ tướng Chính phủ ban hành khung chính sách về hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, trên cơ sở đó Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp ban hành chính sách cụ thể phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Dự thảo Luật đã bổ sung quy định người sử dụng đất đang được Nhà nước cho thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê được lựa chọn chuyển sang thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm và tiền thuê đất đã nộp được khấu trừ vào tiền thuê đất hàng năm phải nộp (tại Điều 32).
Đồng thời, Dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng không quy định các nội dung liên quan đến quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, quy hoạch sử dụng đất an ninh tại Chương V mà sửa đổi, bổ sung các quy định này trong Luật Quy hoạch và đề xuất sửa đổi một số điều khoản của Luật Quy hoạch (Điều 245).
Về thu hồi, trưng dụng đất, đây là nội dung nhận được nhiều ý kiến của nhân dân. Tiếp thu các ý kiến góp ý, dự thảo Luật đã sửa đổi toàn bộ nội dung của Điều 75 theo hướng Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng nhằm phát huy nguồn lực đất đai, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội theo hướng hiện đại, thực hiện chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và bảo tồn di sản văn hóa. Quy định cụ thể các trường hợp thu hồi đất đối với các loại công trình công cộng từng lĩnh vực.
Về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, cơ quan soạn thảo đã nghiên cứu, tiếp thu quy định cụ thể, luật hóa một số quy định trong các nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai hiện hành đã được thực tế chứng minh là phù hợp bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người có đất thu hồi, tạo sự đồng thuận, giảm khiếu kiện; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương trong tổ chức thực thi.
Dự thảo Luật cũng đã làm rõ nguyên tắc định giá đất, giá đất thị trường, căn cứ định giá đất, thông tin đầu vào để xác định giá đất, các phương pháp định giá đất. Bổ sung quy định về tư vấn thẩm định giá đất. Đồng thời, Dự thảo Luật đã rà soát, bổ sung thời hạn sử dụng đất ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam theo quy định của pháp luật về nhà ở, đối với đất sử dụng cho hoạt động khoáng sản. Quy định thời hạn sử dụng đất đối với các trường hợp dự án thời hạn hoạt động trên 50 năm theo quy định của Luật Đầu tư; thời hạn cho thuê đất công ích là 10 năm...
Cho ý kiến về dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, việc sửa đổi các luật, pháp lệnh để phù hợp với Luật Quy hoạch có đối tượng điều chỉnh là các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia được quy định tại Luật Quy hoạch, đồng thời, xác định các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành theo quy định tại pháp luật chuyên ngành để triển khai các nội dung của các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia. Luật Đất đai và các luật có liên quan điều chỉnh về các quan hệ pháp luật giữa các chủ thể dưới góc độ quản lý chuyên ngành khác nhau, liên hệ mật thiết với nhau, đối tượng điều chỉnh của các luật không có quan hệ giữa “tổng thể” và “bộ phận” mà là cùng một hoạt động của tổ chức, cá nhân có sử dụng đất cùng phải chịu sự điều chỉnh bởi Luật Đất đai và các luật khác có liên quan tùy thuộc tính chất của hoạt động đó, nhưng phải “khớp” với nhau. Vì vậy, việc sửa đổi Luật Đất đai và các luật khác có liên quan phải mang tính đồng bộ, tránh để tình trạng ách tắc, hoạt động của tổ chức, cá nhân bị đình trệ vì phải “chờ” quy định tại các luật khác được sửa đổi.
Cùng tham gia ý kiến về tính thống nhất của Luật Đất đai với các luật khác trong hệ thống pháp luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Trần Hồng Nguyên cho biết, về quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề, Điều 31, điểm k khoản 1 Điều 129 của dự thảo Luật quy định về quyền sử dụng hạn chế thửa đất liền kề. Trong khi đó, Bộ luật Dân sự năm 2015 đã có cách tiếp cận mới về quyền này so với quy định của Bộ luật Dân sự năm 2005 và quy định rộng hơn là quyền đối với bất động sản liền kề. Nhận thấy giữa dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và Bộ luật Dân sự năm 2013 còn chưa có sự thống nhất, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, chỉnh lý dự thảo Luật cho phù hợp với Bộ luật Dân sự về tên gọi của quyền và việc liệt kê các quyền. Bên cạnh đó, về mối quan hệ với dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết, khoản 2 Điều 115 và Điều 153 của dự thảo Luật không quy định giao đất không thu tiền sử dụng đất cho nhà ở công vụ mà chỉ miễn, giảm tiền sử dụng đất; tuy nhiên khoản 5 Điều 42 của dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định: “Nhà nước không thu tiền sử dụng đất đối với diện tích đất được sử dụng để xây dựng nhà ở công vụ theo quy định tại Điều này”. Đại biểu đề nghị quy định thống nhất giữa 02 dự thảo Luật.
Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh đánh giá, về cơ bản, dự thảo Luật đã bám sát đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, cụ thể là Nghị quyết số 18/NQ-TW ngày 16/6/2022 Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. Với một số nội dung đã nêu tại Nghị quyết số 18/NQ-TW nhưng chưa được thể chế hóa đầy đủ, chưa được quy định cụ thể trong dự thảo Luật, Thứ trưởng Bộ Tư pháp cho rằng cần có giải trình trong tờ trình. Một số nội dung chưa có trong Nghị quyết số 18/NQ-TW nhưng được đông đảo cử tri, nhân dân và các tổ chức quan tâm góp ý, đề nghị bổ sung, Chính phủ đang nghiên cứu và đánh giá tác động kỹ lưỡng. Về áp dụng pháp luật, Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh đề nghị rà soát lại, bỏ những nội dung đã có trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao quá trình tổ chức lấy ý kiến nhân dân và tiếp thu ý kiến nhân dân về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), cũng như quá trình chỉnh lý, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp lần thứ 4 và Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách lần thứ 3. Chủ tịch Quốc hội ghi nhận các cơ quan đã chuẩn bị công phu hồ sơ dự án Luật với hơn 577 trang báo cáo tổng hợp ý kiến của nhân dân; 405 trang báo cáo tiếp thu ý kiến của nhân dân và đại biểu Quốc hội; Tờ trình dự án luật lần này được hoàn thiện với 35 trang, Báo cáo thẩm tra có dung lượng rất lớn với 62 trang báo cáo thẩm tra đầy đủ. Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, chất lượng dự án Luật được nâng lên rất cơ bản sau mỗi lần chỉnh lý và chất lượng vượt trội hơn hẳn so với trình tại Kỳ họp thứ 4.
Để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu của việc thể chế hóa một cách đầy đủ các quan điểm, nguyên tắc và nội dung trong Nghị quyết số 18-NQ/TW của Trung ương. Trong đó, một quan điểm rất quan trọng trong Nghị quyết số 18-NQ/TW là “Đất đai phải được điều tra, đánh giá, thống kê, kiểm kê, lượng hóa và hạch toán đầy đủ trong nền kinh tế". Tuy nhiên qua đối chiếu với 47 Điều và 16 Chương của dự thảo Luật trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho thấy việc thể chế hóa chủ trương này còn đang mờ nhạt, không có chương riêng cũng như các điều thể hiện một cách rõ ràng.
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý cần tiếp tục rà soát để hoàn thiện sâu sắc hơn một số nội dung của dự thảo Luật. Chủ tịch Quốc hội gợi ý như: Nội dung về cơ chế xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường, quy định mức thuế cao hơn với người sở hữu nhiều diện tích đất hoặc đầu cơ hoặc chậm sử dụng đất, bỏ hoang đất; quản lý tiết kiệm, hiệu quả nguồn thu từ đất giữa trung ương và địa phương; thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt trong giao dịch bất động sản; khuyến khích phát triển thị trường quyền sử dụng đất, nhất là thị trường cho thuê đất nông nghiệp; cơ chế bảo đảm thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, an toàn, bền vững; kiểm soát chặt chẽ, khắc phục tình trạng đầu cơ đất đai, trong dự án luật này.
PV
