1. Chủ động, sáng tạo trong triển khai thi hành Luật Lý lịch tư pháp
Luật Lý lịch tư pháp được ban hành ngày 17/6/2009 và có hiệu lực từ ngày 01/7/2010. Kể từ khi Luật có hiệu lực cho đến nay, thành phố Hải Phòng luôn quan tâm chỉ đạo, cố gắng thực hiện tốt các yêu cầu, nhiệm vụ nhằm tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp khi thực hiện các thủ tục hành chính cấp Phiếu lý lịch tư pháp, trong đó có một số điểm nổi bật như sau:
Thứ nhất, chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin góp phần cải cách thủ tục hành chính cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
Trước yêu cầu của công tác xây dựng, quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, cấp Phiếu lý lịch tư pháp, thời gian đầu triển khai Luật Lý lịch tư pháp (có hiệu lực từ ngày 01/7/2010), trong khi Bộ Tư pháp chưa triển khai xây dựng phần mềm quản lý lý lịch tư pháp, Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng đã thực hiện lập, cập nhật thông tin lý lịch tư pháp, tiếp nhận hồ sơ và cấp Phiếu lý lịch tư pháp bằng công cụ word, excel để xử lý thông tin lý lịch tư pháp và cấp Phiếu theo yêu cầu của công dân trên địa bàn thành phố. Khi Bộ Tư pháp tiến hành thử nghiệm phần mềm quản lý lý lịch tư pháp dùng chung cho các Sở Tư pháp vào đầu năm 2012, Sở Tư pháp đã chủ động tiếp nhận và sử dụng phần mềm này. Từ tháng 6/2012, Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng chính thức khai thác và sử dụng phần mềm lý lịch tư pháp toàn diện các giai đoạn từ tiếp nhận thông tin, phân loại thông tin, lập hồ sơ lý lịch tư pháp, cập nhật thông tin lý lịch tư pháp; tiếp nhận hồ sơ cấp Phiếu lý lịch tư pháp, in phiếu xác minh, in Phiếu lý lịch tư pháp.
Từ ngày 15/10/2015, việc tra cứu thông tin án tích phục vụ cấp Phiếu lý lịch tư pháp tại cơ quan Công an hoàn toàn thực hiện trên môi trường mạng. Hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp được phân loại để chuyển tra cứu, xác minh tại Công an thành phố Hải Phòng hoặc Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia theo Quy chế phối hợp số 01/QCPH-TTLLTPQG-C53 ngày 09/7/2015 ký kết giữa Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia, Bộ Tư pháp và Cục Hồ sơ nghiệp vụ, Bộ Công an. Từ tháng 7/2019, việc tra cứu thông tin án tích được chuyển toàn bộ đến Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia để tra cứu theo Quy chế phối hợp số 02/QCPH-TTLLTPQG-C53 ngày 29/6/2018 ký kết giữa Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia, Bộ Tư pháp và Cục Hồ sơ nghiệp vụ, Bộ Công an. Việc Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng triển khai và sử dụng có hiệu quả giải pháp “kiềng ba chân” (giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong tra cứu, xác minh thông tin lý lịch tư pháp) góp phần nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính, phục vụ tốt hơn yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp của người dân.
Thứ hai, tích cực, sáng tạo trong thực hiện Đề án thí điểm cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua dịch vụ bưu chính, đăng ký cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến.
Ngày 08/01/2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 19/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án thí điểm cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua dịch vụ bưu chính, đăng ký cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến” (Đề án 19). Thành phố Hải Phòng là 01 trong 05 thành phố trực thuộc Trung ương được lựa chọn thực hiện Đề án thí điểm này.
Trên cơ sở Đề án 19, Sở Tư pháp và Bưu điện thành phố Hải Phòng đã ký kết hợp đồng cung ứng dịch vụ chuyển phát hồ sơ, kết quả cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua dịch vụ bưu chính. Đến ngày 01/7/2016, Sở Tư pháp Hải Phòng đã chính thức triển khai thực hiện phương thức đăng ký cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến với các cấp độ theo Đề án 19 gồm đăng ký cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến và nộp hồ sơ trực tuyến. Để khai thác tối đa các lợi ích phục vụ nhân dân mà Đề án 19 mang lại, giữa tháng 3/2017, Sở Tư pháp cùng với Bưu điện thành phố Hải Phòng ký bổ sung thỏa thuận cung ứng dịch vụ tích hợp đăng ký cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến và dịch vụ chuyển phát hồ sơ, kết quả cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua dịch vụ bưu chính, bổ sung dịch vụ nhận hồ sơ đề nghị cấp Phiếu lý lịch tư pháp tại địa chỉ theo yêu cầu của khách hàng. Nhờ sự “nhập cuộc” rất khẩn trương nói trên, kết quả thí điểm Đề án 19 của Hải Phòng đạt được là tích cực. Sở Tư pháp Hải Phòng đánh giá, phương thức cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua dịch vụ bưu chính đã tạo điều kiện thuận lợi, đa dạng hóa sự lựa chọn đối với cá nhân, tổ chức có yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp. Đặc biệt, phương thức này có ý nghĩa thiết thực với những trường hợp người Việt Nam cư trú ở nước ngoài và những trường hợp không có điều kiện đến làm thủ tục cấp, nhận Phiếu lý lịch tư pháp trực tiếp tại Sở Tư pháp. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua dịch vụ bưu chính, đăng ký cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến phát sinh một số khó khăn, vướng mắc. Đơn cử là vướng mắc trong thực hiện phương thức thu phí cấp Phiếu. Theo đó, thành phố Hải Phòng thu phí bằng cách chuyển tiền vào tài khoản của Sở Tư pháp nhưng thu theo phương thức này lại phải do bộ phận kế toán chuyên trách của Sở Tư pháp thực hiện. Kế toán của Sở phải đến Kho bạc Nhà nước nhận thông báo chuyển tiền phí cấp Phiếu. Công việc trên đòi hỏi phải theo dõi thường xuyên và kịp thời mới bảo đảm thời gian cấp Phiếu. Trong điều kiện thực tế, việc bố trí cán bộ kế toán chỉ làm công việc trên là khó khả thi nên người yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp vẫn phải trực tiếp đến Sở Tư pháp để nộp phí. Nhằm tháo gỡ vướng mắc và tạo điều kiện cho người dân, Sở Tư pháp đã hướng dẫn người yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp có thể nhờ người khác đến Sở Tư pháp nộp hộ phí cấp Phiếu. Không những thế, khách hàng có thể sử dụng dịch vụ nộp phí giúp thông qua nhân viên bưu điện[1]. Cách làm mạnh dạn đó của thành phố Hải Phòng góp phần giúp người dân được thụ hưởng lợi ích từ Đề án 19.
Từ tháng 6/2018, thành phố Hải Phòng triển khai hệ thống một cửa điện tử, kết nối với Cổng dịch vụ công của thành phố, thủ tục hành chính cấp Phiếu lý lịch tư pháp được thực hiện tiếp nhận và xử lý hồ sơ trên hệ thống một cửa điện tử ngay từ khi bắt đầu triển khai hệ thống.
2. Kết quả triển khai thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính cấp Phiếu lý lịch tư pháp
Để kịp thời chấn chỉnh và khắc phục những tồn tại, hạn chế; tăng cường cải cách thủ tục hành chính trong việc tiếp nhận, giải quyết yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp, tạo thuận lợi, giảm thời gian, chi phí xã hội cho người dân, ngày 09/7/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 23/CT-TTg về việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính cấp Phiếu lý lịch tư pháp tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp (Chỉ thị số 23/CT-TTg).
Ngay sau khi Chỉ thị số 23/CT-TTg được ban hành, cùng với chỉ đạo của Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng đã tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng ban hành nhiều văn bản chỉ đạo[2] nhằm triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ được nêu trong Chỉ thị, góp phần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính cấp Phiếu lý lịch tư pháp, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh và chỉ số cải cách hành chính, năng lực cạnh tranh của thành phố; nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các sở, ngành, cơ quan, đơn vị và người dân, doanh nghiệp. Theo đó, việc triển khai thực hiện Chỉ thị đã đạt được một số kết quả cụ thể như sau:
Một là, công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp về vị trí, vai trò, giá trị pháp lý của Phiếu lý lịch tư pháp, quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp và việc sử dụng Phiếu lý lịch tư pháp theo đúng quy định của pháp luật, đa dạng nhiều phương thức tiếp nhận và trả kết quả cấp Phiếu.
Các hình thức được thực hiện như: tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 23/CT-TTg đối với các cán bộ, công chức của cơ quan Tòa án, Viện kiểm sát, Công an, Cục Thi hành án dân sự thành phố; Ủy ban nhân dân, Tòa án, Viện kiểm sát, Công an, Chi cục Thi hành án dân sự quận, huyện; Ủy ban nhân dân, Công an xã, phường, thị trấn cùng các cơ quan thông tấn, báo chí trên địa bàn thành phố; ban hành văn bản chấn chỉnh việc lạm dụng yêu cầu nộp Phiếu lý lịch tư pháp làm cơ sở tuyển dụng, quản lý, sử dụng lao động tại các tổ chức, doanh nghiệp; phát hành 76.000 tờ gấp “Một số quy định pháp luật về cấp Phiếu lý lịch tư pháp” đến 800 đầu mối các cơ quan, tổ chức có liên quan đến công tác lý lịch tư pháp, xóa án tích và phát miễn phí cho công dân khi đến bộ phận “một cửa” của Sở Tư pháp.
Hai là, công tác rà soát quy định của pháp luật về các thủ tục hành chính liên quan đến Phiếu lý lịch tư pháp được thực hiện nghiêm túc: các sở, ngành, cơ quan, đơn vị rà soát các thủ tục hành chính có thành phần hồ sơ là Phiếu lý lịch tư pháp thuộc ngành, lĩnh vực của mình để đề xuất cắt giảm yêu cầu nộp Phiếu lý lịch tư pháp không hợp lý trong thực hiện thủ tục hành chính.
Ba là, xác định công tác xây dựng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp là nhiệm vụ quan trọng, then chốt.
Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng đã tập trung cao cho công tác xây dựng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, then chốt trong công tác lý lịch tư pháp; thông tin lý lịch tư pháp do các cơ quan (Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia, Công an, Tòa án, Viện kiểm sát, Cục Thi hành án dân sự, Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố và Ủy ban nhân xã, phường, thị trấn...) gửi đến đều được Sở Tư pháp tiếp nhận, cập nhật kịp thời, đầy đủ vào Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và phân loại cung cấp cho các cơ quan có liên quan theo quy định.
Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng đã gửi văn bản đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong cả nước chỉ đạo Sở Tư pháp phối hợp cung cấp thông tin lý lịch tư pháp cho Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng đối với trường hợp công dân cư trú tại Hải Phòng nhưng bị kết án tại các tỉnh, thành phố khác và chỉ đạo các cơ quan có trách nhiệm cung cấp thông tin lý lịch tư pháp trên địa bàn thành phố Hải Phòng tăng cường phối hợp trong công tác xây dựng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và xác minh điều kiện xóa án tích theo quy định của pháp luật.
Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng đã kiểm tra, rà soát, đối chiếu, xác thực thông tin lý lịch tư pháp (từ ngày 01/7/2010 đến hết quý II/2024) đối với các cơ quan có trách nhiệm cung cấp thông tin lý lịch tư pháp trên địa bàn thành phố, 100% các cơ quan đã hoàn thành việc rà soát và cung cấp bổ sung thông tin lý lịch tư pháp cho Sở Tư pháp; đến cuối tháng 8/2024, Sở Tư pháp đã số hóa, hoàn chỉnh Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp của thành phố Hải Phòng với 170.345 văn bản, thông tin lý lịch tư pháp của 36.040 người bị kết án, kịp thời phục vụ việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp, xóa án tích cho công dân và sẵn sàng thông tin dữ liệu để kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia, hiển thị thông tin lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID và tích hợp liên thông qua nền tảng chia sẻ của thành phố Hải Phòng.
Từ ngày 09/7/2023 đến ngày 30/6/2024, Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng đã tiếp nhận 21.323 thông tin lý lịch tư pháp, thực hiện lập và cập nhật bổ sung gần 12.568 thông tin lý lịch tư pháp (bao gồm cả thông tin lý lịch tư pháp từ năm 2023 chuyển sang), trong đó: đã lập 2.793 bản Lý lịch tư pháp, cung cấp cho Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia, Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương 3.091 thông tin; thường xuyên có văn bản tăng cường công tác phối hợp với các ngành, đơn vị có liên quan, bảo đảm thông tin để xây dựng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp.
Bốn là, tích cực, đẩy mạnh sử dụng các dịch vụ, ứng dụng mới, tiện ích trong cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
Triển khai thực hiện Chỉ thị số 23/CT-TTg, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng đã chỉ đạo Sở Tư pháp phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn, khuyến khích công dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến về cấp Phiếu lý lịch tư pháp và sử dụng dịch vụ bưu chính công ích theo Quyết định số 45/2016/QĐ-TTg ngày 19/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp nhận hồ sơ, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính qua dịch vụ bưu chính công ích.
Ngay sau khi Bộ Tư pháp ban hành Công văn số 1722/BTP-TTLLTPQG ngày 30/5/2022 về việc hướng dẫn tái cấu trúc quy trình thực hiện thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến, Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng đã tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Quyết định số 2945/QĐ-UBND ngày 09/9/2022 về việc công bố danh mục và quy trình tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính thiết yếu lĩnh vực tư pháp trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia, Cổng dịch vụ công thành phố trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Theo đó, Sở Tư pháp đã xây dựng Quy trình cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp và thực hiện việc số hóa kết quả cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên Cổng dịch vụ công quốc gia và Cổng dịch vụ công của thành phố từ ngày 01/10/2022 bằng phương thức scan kết quả và tải lên Hệ thống.
Hiện nay, 100% công dân của thành phố Hải Phòng có án tích sau ngày 01/7/2010 khi làm thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp và xóa án tích không phải cung cấp các giấy tờ làm cơ sở, điều kiện cho việc xóa án tích (như Bản án, Giấy chấp hành xong hình phạt, Giấy xác nhận án phí, nghĩa vụ dân sự) mà được trích xuất thông tin từ Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp của Sở Tư pháp; thời gian để làm những thủ tục trên đã giảm nhiều so với trước khi hoàn chỉnh Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp. Với những nỗ lực phục vụ người dân và doanh nghiệp của Sở Tư pháp được nhiều người dân, doanh nghiệp đánh giá cao[3].
Theo thống kê, từ ngày 09/7/2023 đến ngày 30/6/2024, Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng đã tiếp nhận 34.093 hồ sơ, đã giải quyết 33.331 hồ sơ (762 hồ sơ còn lại đang được giải quyết theo thời hạn, quy định của Luật Lý lịch tư pháp); đã tiếp nhận trực tiếp và qua dịch vụ bưu chính là 7.816 hồ sơ; nhận qua dịch vụ công trực tuyến 26.277 hồ sơ.
Ngày 24/8/2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Công văn số 656/TTg-KSTT quyết định mở rộng thí điểm cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID trên toàn quốc từ ngày 01/10/2024 đến hết ngày 30/6/2025.
Để chuẩn bị cho việc triển khai cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID, Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng đã chủ động đẩy mạnh công tác cập nhật cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp; phối hợp chặt chẽ với Sở Thông tin và Truyền thông, Bưu điện nâng cấp và kết nối hệ thống giải quyết thủ tục thành chính của thành phố với hệ thống quản lý lý lịch tư pháp; đề nghị Cục Chứng thực số và bảo mật thông tin, Ban Cơ yếu Chính phủ cấp chữ ký số cho các cá nhân thực hiện cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID; trực tiếp hướng dẫn công dân đến nộp hồ sơ cấp Phiếu lý lịch tư pháp đăng nhập tài khoản công trên cổng dịch vụ công quốc gia bằng phương thức duy nhất là tài khoản VNeID kể từ ngày 15/6/2024...
Nhằm đẩy mạnh triển khai sổ sức khỏe điện tử, cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID, Văn phòng Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng cũng đã ban hành Công văn số 7333/VP-KSTTHC ngày 11/10/2024 về triển khai sổ sức khỏe điện tử, cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID; Công văn số 7489/VP-KSTTHC ngày 17/10/2024 về đẩy mạnh tuyên truyền và tiếp nhận hồ sơ cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID.
Năm là, chấn chỉnh lạm dụng yêu cầu cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp gây khó khăn cho người dân.
Ngày 24/8/2023, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng ban hành Công văn số 2035/UBND-KSTTHC về việc triển khai thực hiện Chỉ thị số 23/CT-TTg, theo đó, yêu cầu các sở, cơ quan, ban, ngành thành phố, Ủy ban nhân dân các quận, huyện hạn chế tình trạng yêu cầu đối tượng nộp Phiếu lý lịch tư pháp phục vụ công tác quản lý và giải quyết thủ tục hành chính; đồng thời, chấn chỉnh việc lạm dụng yêu cầu nộp Phiếu lý lịch tư pháp, đặc biệt là Phiếu lý lịch tư pháp số 2 trong những trường hợp không cần thiết; rà soát các quy định, thủ tục hành chính liên quan đến Phiếu để đề xuất cắt, giảm yêu cầu nộp Phiếu không hợp lý trong thực hiện thủ tục hành chính.
Để tiếp tục tăng cường cải cách thủ tục hành chính trong việc tiếp nhận, giải quyết yêu cầu cấp Phiếu, nhằm tạo thuận lợi, giảm thời gian, chi phí xã hội cho người dân, Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Công văn số 2689/UBND-NCKTGS ngày 31/10/2023 về chấn chỉnh việc lạm dụng yêu cầu nộp Phiếu lý lịch tư pháp làm cơ sở tuyển dụng, quản lý, sử dụng lao động tại các tổ chức, doanh nghiệp. Theo đó, yêu cầu các Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty, Hội doanh nghiệp, Liên minh Hợp tác xã triển khai, quán triệt đến các doanh nghiệp, hợp tác xã thành viên về việc nghiêm cấm hành vi sử dụng Phiếu lý lịch tư pháp của người khác trái pháp luật; không lạm dụng yêu cầu người xin việc cung cấp Phiếu làm cơ sở tuyển dụng, quản lý, sử dụng lao động, đặc biệt là Phiếu lý lịch tư pháp số 2. Sở Tư pháp có trách nhiệm chỉ đạo các đơn vị chức năng thuộc Sở xử phạt nghiêm hành vi vi phạm sử dụng Phiếu của người khác trái pháp luật. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phải có biện pháp chấn chỉnh đối với các doanh nghiệp để chấm dứt việc lạm dụng yêu cầu nộp Phiếu, đặc biệt là Phiếu lý lịch tư pháp số 2; chỉ đạo đơn vị chức năng thuộc Sở xử phạt nghiêm đối với các doanh nghiệp có hành vi phân biệt đối xử trong lao động thông qua việc yêu cầu người xin việc làm cung cấp Phiếu.
3. Khó khăn và giải pháp trong triển khai hiệu quả cấp Phiếu lý lịch tư pháp
3.1. Một số khó khăn
- Một số tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân còn lạm dụng quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp của cá nhân trong tuyển dụng, quản lý, sử dụng lao động; nhu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp của người dân gia tăng, dẫn đến tình trạng hồ sơ nhiều khi bị ùn ứ, tồn đọng chưa được giải quyết kịp thời. Cán bộ lý lịch tư pháp thường xuyên phải làm việc với cường độ cao, áp lực lớn về thời gian và khối lượng công việc, không những làm việc trong giờ hành chính mà còn phải làm thêm ngoài giờ để xử lý hồ sơ và cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp.
- Vẫn còn một số cơ quan chưa thực hiện trách nhiệm, chậm cung cấp, cung cấp thiếu, không cung cấp thông tin lý lịch tư pháp.
- Về việc tồn đọng thông tin lý lịch tư pháp chưa được xử lý, cập nhật vào cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp do có thời điểm phần mềm lý lịch tư pháp dùng chung của Bộ Tư pháp bị lỗi; các phần mềm phục vụ công tác cấp Phiếu lý lịch tư pháp chưa đồng bộ, cán bộ làm công tác cấp Phiếu lý lịch tư pháp phải thực hiện thao tác trên nhiều hệ thống phần mềm khác nhau, mất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc.
3.2. Kiến nghị, đề xuất
Để tiếp tục triển khai có hiệu quả công tác lý lịch tư pháp trong thời gian tới, một số kiến nghị được đề xuất như sau:
Một là, tăng cường xây dựng, hoàn thiện thể chế về lý lịch tư pháp; rà soát tổng thể pháp luật về lý lịch tư pháp và các quy định có liên quan của pháp luật hình sự, thi hành án hình sự, thi hành án dân sự, trên cơ sở đó, đề xuất hoàn thiện thể chế, chính sách về lý lịch tư pháp bảo đảm phù hợp với tình hình mới và đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Chế định xóa án tích, thời hạn giải quyết cấp Phiếu lý lịch tư pháp, quy định về Phiếu lý lịch tư pháp số 2, cơ chế xử lý đối với các cơ quan, đơn vị trong việc chậm cung cấp, không cung cấp thông tin lý lịch tư pháp... cần phải được quy định cụ thể và bảo đảm tính khả thi.
Hai là, tiếp tục thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 23/CT-TTg, chú trọng đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của nguời dân, cơ quan, tổ chức về quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp, hạn chế tình trạng lạm dụng yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
Ba là, tăng cường công tác kiểm tra liên ngành đối với trách nhiệm của các cơ quan, địa phương trong phối hợp, trao đổi, tra cứu, xác minh, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp.
Bốn là, đẩy mạnh hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và cấp Phiếu lý lịch tư pháp, nâng cấp Phần mềm quản lý lý lịch tư pháp nhằm bảo đảm thực hiện thông suốt, hiệu quả và kết nối, chia sẻ thông tin giữa Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và Cơ sở dữ liệu quốc gia dân cư, Cơ sở dữ liệu có liên quan phục vụ công tác xây dựng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và cấp Phiếu lý lịch tư pháp, xóa án tích cho công dân.
Năm là, tiếp tục thực hiện tiếp nhận và trả kết quả tra cứu, xác minh thông tin lý lịch tư pháp truớc ngày 01/7/2010 và sau ngày 01/7/2010 theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Quy chế số 02/QCPH-TTLLTPQG-C53 ngày 29/6/2018 giữa Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Bộ Tư pháp và Cục Hồ sơ nghiệp vụ cảnh sát, Bộ Công an (áp dụng đối với cả hồ sơ được tiếp nhận, giải quyết bằng phương thức xác thực, định danh điện tử VNeID) cho đến khi Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trong cả nước hoàn chỉnh việc xây dựng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp.
Uyên Nhi
Tài liệu tham khảo:
1. Thành phố Hải Phòng với quá trình mười năm thực hiện Luật Lý lịch tư pháp, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, ấn phẩm 200 trang “Mười năm thi hành Luật Lý lịch tư pháp”, 2021.
2. Báo cáo Sơ kết 01 năm thực hiện Chỉ thị số 23/CT-TTg ngày 09/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính cấp Phiếu lý lịch tư pháp tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp của Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng.
3. Gia Lâm, Hải Phòng: Cho phép thu hộ phí cấp Phiếu lý lịch tư pháp, https://www.moj.gov.vn/qt/tintuc/Pages/hoat-dong-cua-tu-phap-dia-phuong.aspx?ItemID=7087, truy cập ngày 08/11/2024.
4. Thùy Linh, Hải Phòng: Thực hiện nghiêm, hiệu quả công tác quản lý lý lịch tư pháp, https://www.moj.gov.vn/qt/tintuc/Pages/hoat-dong-cua-tu-phap-dia-phuong.aspx?ItemID=8193, truy cập ngày 08/11/2024.
[1] Gia Lâm, Hải Phòng: Cho phép thu hộ phí cấp Phiếu lý lịch tư pháp,
https://www.moj.gov.vn/qt/tintuc/Pages/hoat-dong-cua-tu-phap-dia-phuong.aspx?ItemID=7087, truy cập ngày 08/11/2024.
[2] Các văn bản như: Công văn số 2035/UBND-KSTTHC ngày 24/8/2023 về việc triển khai Chỉ thị số 23/CT-TTg; Công văn số 2689/UBND-NCKTGS ngày 31/10/2023 chấn chỉnh việc lạm dụng yêu cầu nộp Phiếu lý lịch tư pháp làm cơ sở tuyển dụng, quản lý, sử dụng lao động tại các tổ chức, doanh nghiệp; Công văn số 3067/UBND-KSTTHC ngày 06/12/2023 gửi Ủy ban nhân dân và Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố để đề nghị phối hợp cung cấp thông tin lý lịch tư pháp cho Sở Tư pháp Hải Phòng; Công văn số 3069/UBND-KSTTHC ngày 07/12/2023 gửi Công an, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Cục Thi hành án dân sự thành phố và Ủy ban nhân dân, Công an, Tòa án, Viện kiểm sát, Chi cục Thi hành án dân sự quận, huyện; Ủy ban nhân dân, Công an xã, phường, thị trấn để tăng cường phối hợp trong công tác xây dựng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và xác minh điều kiện xóa án tích theo quy định của pháp luật; Công văn số 2750/STP-LLTP ngày 20/12/2023 của Sở Tư pháp đề nghị Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Công an, Cục Thi hành án dân sự thành phố và Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Công an, Chi cục Thi hành án dân sự quận, huyện trên địa bàn thành phố kiểm tra, rà soát, đối chiếu, xác thực thông tin lý lịch tư pháp (từ ngày 01/7/2010 đến hết ngày 30/9/2023); Công văn 1001/UBND-KSTTHC ngày 03/5/2024 về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 23/CT-TTg gắn với thực hiện Đề án 06 của Thủ tướng Chính phủ.
[3] Thùy Linh, Hải Phòng: Thực hiện nghiêm, hiệu quả công tác quản lý Lý lịch tư pháp, https://www.moj.gov.vn/qt/tintuc/Pages/hoat-dong-cua-tu-phap-dia-phuong.aspx?ItemID=8193, truy cập ngày 08/11/2024.