1. Kết quả công tác chủ yếu quý III/2021
Trong quý III tình hình dịch bệnh Covid-19 trong nước tiếp tục diễn biến phức tạp, tác động tiêu cực đến nhiều lĩnh vực, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội của nước ta nói chung và công tác tư pháp nói riêng. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp hiệu quả của các Bộ, ngành, địa phương, Bộ Tư pháp đã nỗ lực triển khai thực hiện tốt các chương trình, kế hoạch công tác, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, phòng chống tham nhũng, cải cách hành chính, cải cách tư pháp, đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Với vai trò thành viên Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống Covid-19, Bộ Tư pháp đã tham gia tích cực trong xây dựng, hoàn thiện dự thảo các văn bản liên quan đến phòng, chống Covid-19, đồng thời ban hành nhiều văn bản, chỉ đạo điều hành liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19 của Bộ Tư pháp; hướng dẫn, xử lý các vướng mắc trong công tác quản lý nhà nước của Bộ bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 như lĩnh vực thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, trợ giúp pháp lý, bổ trợ tư pháp hộ tịch, quốc tịch, thi hành án dân sự…
Bộ Tư pháp cũng tham gia tích cực và đạt nhiều kết quả tích cực với vai trò là thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương và Ban Chỉ đạo xây dựng các chuyên đề thuộc Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đến năm 2030".
Trong quý III/2021, Bộ, Ngành Tư pháp tiếp tục tập trung triển khai các nhiệm vụ trọng tâm thuộc chức năng, nhiệm vụ và đã đạt được một số kết quả chủ yếu:
Thứ nhất, về tổ chức hội nghị, tọa đàm
Ngày 16/9/2021, Bộ Tư pháp đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ tham mưu tổ chức thành công Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Chính phủ về công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế. Hội nghị mang ý nghĩa quan trọng nhằm mục tiêu tiếp tục rà soát, thống nhất đánh giá, chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm, tìm ra nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan trong công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế và xác định mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ thời gian tới.
Tiếp theo đó, ngày 01/10/2021, Bộ Tư pháp đã tổ chức Hội nghị trực tuyến quán triệt, triển khai thực hiện Chỉ thị số 04-CT/TW của Ban Bí thư, các Kết luận của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng và Kế hoạch 18 - KH/BCSĐ ngày 06/8/2021 của Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp thực hiện Chỉ thị 04 của Ban Bí thư trong Bộ, Ngành Tư pháp. Hội nghị đã nghe quán triệt Chỉ thị số 04 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế và triển khai Chương trình hành động của Tổng cục Thi hành án dân sự về phòng ngừa tiêu cực, tham nhũng, sai phạm nhằm thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Ngày 20/10/2021, Bộ Tư pháp đã tổ chức Tọa đàm về Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 - 2030 và đánh giá kết quả xếp hạng chỉ số cải cách hành chính năm 2020. Theo báo cáo tại Tọa đàm, tổng số điểm Chỉ số cải cách hành chính của Bộ Tư pháp năm 2020 là 94.02/100 điểm. So sánh tổng quan có thể thấy rằng, năm 2020 là năm thứ năm liên tiếp Bộ Tư pháp tăng giá trị điểm và là năm thứ ba liên tiếp giữ vị trí xếp hạng trong nhóm ba bộ dẫn đầu về Chỉ số cải cách hành chính cấp bộ. Trong đó, công tác chỉ đạo, điều hành cải cách hành chính tiếp tục duy trì là lĩnh vực được đánh giá cao nhất của Bộ Tư pháp như các năm trước.
Thứ hai, trong công tác xây dựng, thẩm định, kiểm tra, xử lý, rà soát văn bản quy phạm pháp luật
Để phục vụ Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XV, Bộ Tư pháp đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội các Báo cáo: (i) Báo cáo về công tác thi hành án năm 2021; (ii) Báo cáo về tình hình thi hành Hiến pháp và thực hiện Nghị quyết số 67/2013/QH13 ngày 29/11/2013 của Quốc hội về tăng cường công tác triển khai thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ban hành quy định chi tiết năm 2021; (iii) Báo cáo về công tác tương trợ tư pháp.
Trong quý III/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 02 quyết định do Bộ Tư pháp chủ trì xây dựng, hoàn thành 100% theo Kế hoạch của quý III; Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ban hành 06 quyết định. Bộ Tư pháp đã có ý kiến thẩm định đối với 44 dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (gồm 01 dự án luật, 06 dự thảo nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, 32 dự thảo nghị định, 05 dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ) và 09 đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (gồm 06 đề nghị xây dựng luật, 02 đề nghị xây dựng nghị quyết của Quốc hội, 01 đề nghị xây dựng nghị định). Nhìn chung, chất lượng công tác thẩm định văn bản quy phạm pháp luật ngày càng được nâng cao, đảm bảo tiến độ.
Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp đã phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ và các cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng Báo cáo Thủ tướng Chính phủ về kết quả rà soát, nghiên cứu, xử lý kiến nghị, phản ánh về quy định pháp luật mâu thuẫn, chồng chéo, không phù hợp thực tiễn thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của các bộ, cơ quan ngang bộ (Báo cáo số 229/BC-BTP ngày 15/10/2021 của Bộ Tư pháp) và có nhiều kiến nghị để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo xử lý các quy định pháp luật mâu thuẫn, chồng chéo, không phù hợp thực tiễn.
Thứ ba, công tác thi hành án dân sự, hành chính
(i) Công tác thi hành án dân sự: Kết quả thi hành án dân sự tính đến hết ngày 30/9/2021: Đã thi hành xong hơn 480.000 vụ việc với trên 34 nghìn tỷ.
(ii) Công tác theo dõi thi hành án hành chính: Các cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong có quan nhà nước đã thi hành xong 455 bản án. Các cơ quan thi hành án hành chính đã thực hiện nghiêm túc, trách nhiệm chức năng theo dõi thi hành án hành chính theo quy định của Luật Tố tụng hành chính, đã tổ chức làm việc với người phải thi hành án trong 258 vụ việc; có văn bản kiến nghị người có thẩm quyền xử lý trách nhiệm đối với 67 vụ việc; đăng tải công khai và theo dõi đối với 322 quyết định buộc thi hành án hành chính của Tòa án.
Thứ tư, về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
Trong quý III, Bộ Tư pháp tiếp tục triển khai các hoạt động của Hội đồng Phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật Trung ương; xây dựng Báo cáo tổng kết Chương trình phổ biến giáo dục pháp luật giai đoạn 2017 - 2022; đề nghị, hướng dẫn các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục tăng cường tuyên truyền, phổ biến, triển khai các đề án, chương trình về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Bộ, ngành, địa phương tiếp tục triển khai có hiệu quả Kế hoạch hưởng ứng Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2021 với chủ đề: “Toàn ngành Tư pháp nỗ lực thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; triển khai toàn diện các lĩnh vực công tác bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, đổi mới, sáng tạo, thiết thực, hiệu quả, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ”.
Trong chuỗi các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật năm 2021, lần đầu tiên Bộ Tư pháp sẽ tôn vinh các cá nhân tiêu biểu trong cả nước đã có những đóng góp tích cực cho sự nghiệp xây dựng, thi hành và bảo vệ pháp luật, lan tỏa sâu rộng tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật trong đời sống xã hội.
Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp đang tiếp tục hoàn thiện và đưa vào vận hành thử nghiệm Cổng Thông tin điện tử phổ biến, giáo dục pháp luật quốc gia - kênh phổ biến, giáo dục pháp luật thân thiện, tiện ích và phù hợp với đối tượng người dùng, đáp ứng nhu cầu tìm hiểu pháp luật của người dân, doanh nghiệp nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Thứ năm, công tác hộ tịch, quốc tịch, chứng thực, nuôi con nuôi
Trong lĩnh vực hành chính tư pháp, mặc dù chịu ảnh hưởng tiêu cực của dịch Covid-19, Bộ Tư pháp đã chủ động hướng dẫn các địa phương thực hiện cho thống nhất với tinh thần bảo đảm cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp do bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, đặc biệt tại các địa phương thực hiện giãn cách xã hội. Việc triển khai liên thông thủ tục hành chính đăng ký khai sinh - cấp thẻ bảo hiểm y tế (cho trẻ dưới 06 tuổi) trên môi trường điện tử (thông qua kết nối giữa hệ thống thông tin đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử và bảo hiểm xã hội) đã rút ngắn thời gian, đơn giản hóa thủ tục cấp thẻ bảo hiểm y tế.
Trong quý III/2021, Bộ Tư pháp đã báo cáo Chính phủ trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định cho hơn 1100 trường hợp xin nhập, thôi quốc tịch Việt Nam; trả lời tra cứu quốc tịch Việt Nam đối với hơn 400 trường hợp để làm cơ sở cho việc cấp Giấy xác nhận quốc tịch Việt Nam.
Bộ Tư pháp đang hoàn tất dự thảo báo cáo đánh giá toàn quốc thực hiện Luật Nuôi con nuôi và Công ước La Hay trên cơ sở kết quả tổng hợp báo cáo của các bộ, ngành, địa phương về tình hình thi hành Luật Nuôi con nuôi và Công ước La Hay. Ngày 23/10/2021, Bộ Tư pháp đã tổ chức Lễ bàn giao 92 trẻ em Việt Nam làm con nuôi nước ngoài, tạo cơ hội cho trẻ được sống trong mái ấm gia đình ổn định, lâu dài, khẳng định chính sách nhân văn và sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với công tác bảo vệ trẻ em.
Thứ sáu, về công tác lý lịch tư pháp, đăng ký giao dịch bảo đảm, bồi thường nhà nước
Thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp, đăng ký giao dịch bảo đảm tại Bộ đã được kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia. Các hồ sơ yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp đều được thụ lý, giải quyết đúng hoặc sớm hơn thời hạn quy định của Luật. Trong quý III/2021, các Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản thuộc Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm đã giải quyết hơn 100.000 phiếu đăng ký biện pháp bảo đảm, hợp đồng, thông báo kê biên.
Trong công tác bồi thường nhà nước, Bộ Tư pháp đã tiếp nhận, nghiên cứu và hướng dẫn nghiệp vụ cho 08 trường hợp của cơ quan, tổ chức có yêu cầu hướng dẫn giải quyết bồi thường.
Thứ bảy, công tác bổ trợ tư pháp, trợ giúp pháp lý
(i) Trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp tiếp tục phối hợp tham mưu, chỉ đạo tổ chức Đại hội đại biểu Liên đoàn luật sư toàn quốc lần thứ ba và Đại hội đại biểu công chứng viên toàn quốc lần thứ hai. Trong quý III/2021, Bộ Tư pháp đã cấp Chứng chỉ hành nghề luật sư đối với hơn 180 trường hợp; cấp, gia hạn giấy phép hành nghề tại Việt Nam cho 13 luật sư nước ngoài; bổ nhiệm, bổ nhiệm lại công chứng viên đối với 17 trường hợp.
(ii) Về trợ giúp pháp lý, công tác xây dựng thể chế pháp luật trong lĩnh vực trợ giúp pháp lý tiếp tục được hoàn thiện. Bộ Tư pháp tiếp tục thực hiện việc theo dõi, đôn đốc, giám sát chất lượng, số lượng trợ giúp pháp lý của các Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước trong toàn quốc thông qua những vụ việc địa phương cập nhật lên Hệ thống Quản lý tổ chức và hoạt động trợ giúp pháp lý. Trong quý III/2021, mặc dù dịch bệnh diễn biến phức tạp, các tổ chức trợ giúp pháp lý cả nước đã tiếp nhận và thực hiện hơn 4700 vụ việc trợ giúp pháp lý, trong đó số vụ việc tham gia tố tụng là hơn 4100 vụ việc (chiếm 87% tổng số vụ việc).
Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp đã có Báo cáo sơ kết 05 năm triển khai thực hiện Đề án đổi mới công tác trợ giúp pháp lý giai đoạn 2015 - 2025 và đang chuẩn bị các hoạt động hướng tới kỷ niệm 25 năm thành lập tổ chức trợ giúp pháp lý vào năm 2022.
Thứ tám, về công tác hợp tác quốc tế và pháp luật quốc tế
Công tác quản lý nhà nước về hợp tác quốc tế về pháp luật tiếp tục được triển khai đồng bộ, bám sát các nhiệm vụ theo kế hoạch phê duyệt. Đặc biệt, Bộ Tư pháp đã chuẩn bị nội dung và sẽ tham dự Hội nghị Bộ trưởng Tư pháp ASEAN (ALAWMM) lần thứ 11 và Hội nghị Quan chức pháp luật cấp cao ASEAN (ASLOM) lần thứ 20 theo hình thức trực tuyến trong khoảng thời gian từ ngày 25 - 27/10/2021. Đây là hai hội nghị có ý nghĩa quan trọng nhằm tăng cường hợp tác tư pháp và pháp luật trong ASEAN, thảo luận các giải pháp để đẩy mạnh hợp tác tư pháp và pháp luật giữa các nước thành viên ASEAN.
Trong quý III, Bộ Tư pháp đã chủ trì thẩm định 09 điều ước quốc tế; góp ý 113 điều ước quốc tế; tiếp tục thực hiện nhiệm vụ “đại diện pháp lý” cho Chính phủ trong giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế.
2. Một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp đến hết năm 2021
Một là, triển khai thực hiện có hiệu quả nội dung của Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4, khóa XIII liên quan đến công tác tư pháp, pháp luật. Tham gia có hiệu quả trong xây dựng Nghị quyết về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045.
Hai là, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiếp tục hoàn thiện các dự án trình Quốc hội thông qua hoặc cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XV; tích cực hướng dẫn phổ biến các luật, nghị quyết được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 1, Kỳ họp thứ 2. Tập trung xây dựng, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các văn bản, đề án được giao chủ trì soạn thảo thuộc chương trình quý IV/2021.
Ba là, tiếp tục thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định các đề nghị xây dựng, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; theo dõi, đôn đốc, kiểm soát chặt chẽ tình hình xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh; chú trọng công tác theo dõi thi hành pháp luật. Tiếp tục tham gia ý kiến pháp lý có chất lượng, với tinh thần trách nhiệm cao đối với việc xây dựng các văn bản để phòng, chống dịch Covid-19.
Bốn là, tổ chức tốt việc triển khai công tác thi hành án dân sự năm 2022. Tập trung chỉ đạo và tổ chức thi hành án; chú trọng giải quyết các vụ việc phức tạp, kéo dài; chủ động, tích cực tổ chức thi hành các vụ án tham nhũng, kinh tế để thu hồi tối đa tài sản cho Nhà nước.
Năm là, tổ chức thành công phiên họp thứ nhất Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật trung ương; triển khai Kế hoạch Ngày Pháp luật năm 2021, nhất là hoạt động vinh danh “Gương sáng Pháp luật” đảm bảo thiết thực, hiệu quả.
Sáu là, hoàn thành đảm bảo tiến độ, chất lượng nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao và nhiệm vụ trả lời phản ánh, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp; hoàn thành việc trả lời kiến nghị của cử tri.
Bảy là, nghiên cứu, xây dựng đề án tiếp tục xây dựng Trường Đại học Luật Hà Nội và Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh thành các trường trọng điểm đào tạo cán bộ về pháp luật và đề án tiếp tục xây dựng Học viện Tư pháp thành trung tâm lớn đào tạo các chức danh tư pháp.
Tám là, thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng. Tập trung ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chỉ đạo, điều hành của Bộ, Ngành.
Chín là, tiếp tục triển khai có hiệu quả các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống dịch Covid-19, yêu cầu của chính quyền địa phương và hướng dẫn của cơ quan y tế; chủ động nắm bắt tình hình phòng, chống dịch của các đơn vị thuộc Bộ và hệ thống thi hành án dân sự, chủ động kịp thời có các giải pháp ứng phó khi có tình huống phát sinh.
Trong quý III tình hình dịch bệnh Covid-19 trong nước tiếp tục diễn biến phức tạp, tác động tiêu cực đến nhiều lĩnh vực, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội của nước ta nói chung và công tác tư pháp nói riêng. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp hiệu quả của các Bộ, ngành, địa phương, Bộ Tư pháp đã nỗ lực triển khai thực hiện tốt các chương trình, kế hoạch công tác, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, phòng chống tham nhũng, cải cách hành chính, cải cách tư pháp, đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Với vai trò thành viên Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống Covid-19, Bộ Tư pháp đã tham gia tích cực trong xây dựng, hoàn thiện dự thảo các văn bản liên quan đến phòng, chống Covid-19, đồng thời ban hành nhiều văn bản, chỉ đạo điều hành liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19 của Bộ Tư pháp; hướng dẫn, xử lý các vướng mắc trong công tác quản lý nhà nước của Bộ bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 như lĩnh vực thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, trợ giúp pháp lý, bổ trợ tư pháp hộ tịch, quốc tịch, thi hành án dân sự…
Bộ Tư pháp cũng tham gia tích cực và đạt nhiều kết quả tích cực với vai trò là thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương và Ban Chỉ đạo xây dựng các chuyên đề thuộc Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đến năm 2030".
Trong quý III/2021, Bộ, Ngành Tư pháp tiếp tục tập trung triển khai các nhiệm vụ trọng tâm thuộc chức năng, nhiệm vụ và đã đạt được một số kết quả chủ yếu:
Thứ nhất, về tổ chức hội nghị, tọa đàm
Ngày 16/9/2021, Bộ Tư pháp đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ tham mưu tổ chức thành công Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Chính phủ về công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế. Hội nghị mang ý nghĩa quan trọng nhằm mục tiêu tiếp tục rà soát, thống nhất đánh giá, chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm, tìm ra nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan trong công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế và xác định mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ thời gian tới.
Tiếp theo đó, ngày 01/10/2021, Bộ Tư pháp đã tổ chức Hội nghị trực tuyến quán triệt, triển khai thực hiện Chỉ thị số 04-CT/TW của Ban Bí thư, các Kết luận của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng và Kế hoạch 18 - KH/BCSĐ ngày 06/8/2021 của Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp thực hiện Chỉ thị 04 của Ban Bí thư trong Bộ, Ngành Tư pháp. Hội nghị đã nghe quán triệt Chỉ thị số 04 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế và triển khai Chương trình hành động của Tổng cục Thi hành án dân sự về phòng ngừa tiêu cực, tham nhũng, sai phạm nhằm thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Ngày 20/10/2021, Bộ Tư pháp đã tổ chức Tọa đàm về Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 - 2030 và đánh giá kết quả xếp hạng chỉ số cải cách hành chính năm 2020. Theo báo cáo tại Tọa đàm, tổng số điểm Chỉ số cải cách hành chính của Bộ Tư pháp năm 2020 là 94.02/100 điểm. So sánh tổng quan có thể thấy rằng, năm 2020 là năm thứ năm liên tiếp Bộ Tư pháp tăng giá trị điểm và là năm thứ ba liên tiếp giữ vị trí xếp hạng trong nhóm ba bộ dẫn đầu về Chỉ số cải cách hành chính cấp bộ. Trong đó, công tác chỉ đạo, điều hành cải cách hành chính tiếp tục duy trì là lĩnh vực được đánh giá cao nhất của Bộ Tư pháp như các năm trước.
Thứ hai, trong công tác xây dựng, thẩm định, kiểm tra, xử lý, rà soát văn bản quy phạm pháp luật
Để phục vụ Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XV, Bộ Tư pháp đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội các Báo cáo: (i) Báo cáo về công tác thi hành án năm 2021; (ii) Báo cáo về tình hình thi hành Hiến pháp và thực hiện Nghị quyết số 67/2013/QH13 ngày 29/11/2013 của Quốc hội về tăng cường công tác triển khai thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ban hành quy định chi tiết năm 2021; (iii) Báo cáo về công tác tương trợ tư pháp.
Trong quý III/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 02 quyết định do Bộ Tư pháp chủ trì xây dựng, hoàn thành 100% theo Kế hoạch của quý III; Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ban hành 06 quyết định. Bộ Tư pháp đã có ý kiến thẩm định đối với 44 dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (gồm 01 dự án luật, 06 dự thảo nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, 32 dự thảo nghị định, 05 dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ) và 09 đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (gồm 06 đề nghị xây dựng luật, 02 đề nghị xây dựng nghị quyết của Quốc hội, 01 đề nghị xây dựng nghị định). Nhìn chung, chất lượng công tác thẩm định văn bản quy phạm pháp luật ngày càng được nâng cao, đảm bảo tiến độ.
Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp đã phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ và các cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng Báo cáo Thủ tướng Chính phủ về kết quả rà soát, nghiên cứu, xử lý kiến nghị, phản ánh về quy định pháp luật mâu thuẫn, chồng chéo, không phù hợp thực tiễn thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của các bộ, cơ quan ngang bộ (Báo cáo số 229/BC-BTP ngày 15/10/2021 của Bộ Tư pháp) và có nhiều kiến nghị để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo xử lý các quy định pháp luật mâu thuẫn, chồng chéo, không phù hợp thực tiễn.
Thứ ba, công tác thi hành án dân sự, hành chính
(i) Công tác thi hành án dân sự: Kết quả thi hành án dân sự tính đến hết ngày 30/9/2021: Đã thi hành xong hơn 480.000 vụ việc với trên 34 nghìn tỷ.
(ii) Công tác theo dõi thi hành án hành chính: Các cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong có quan nhà nước đã thi hành xong 455 bản án. Các cơ quan thi hành án hành chính đã thực hiện nghiêm túc, trách nhiệm chức năng theo dõi thi hành án hành chính theo quy định của Luật Tố tụng hành chính, đã tổ chức làm việc với người phải thi hành án trong 258 vụ việc; có văn bản kiến nghị người có thẩm quyền xử lý trách nhiệm đối với 67 vụ việc; đăng tải công khai và theo dõi đối với 322 quyết định buộc thi hành án hành chính của Tòa án.
Thứ tư, về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
Trong quý III, Bộ Tư pháp tiếp tục triển khai các hoạt động của Hội đồng Phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật Trung ương; xây dựng Báo cáo tổng kết Chương trình phổ biến giáo dục pháp luật giai đoạn 2017 - 2022; đề nghị, hướng dẫn các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục tăng cường tuyên truyền, phổ biến, triển khai các đề án, chương trình về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Bộ, ngành, địa phương tiếp tục triển khai có hiệu quả Kế hoạch hưởng ứng Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2021 với chủ đề: “Toàn ngành Tư pháp nỗ lực thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; triển khai toàn diện các lĩnh vực công tác bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, đổi mới, sáng tạo, thiết thực, hiệu quả, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ”.
Trong chuỗi các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật năm 2021, lần đầu tiên Bộ Tư pháp sẽ tôn vinh các cá nhân tiêu biểu trong cả nước đã có những đóng góp tích cực cho sự nghiệp xây dựng, thi hành và bảo vệ pháp luật, lan tỏa sâu rộng tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật trong đời sống xã hội.
Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp đang tiếp tục hoàn thiện và đưa vào vận hành thử nghiệm Cổng Thông tin điện tử phổ biến, giáo dục pháp luật quốc gia - kênh phổ biến, giáo dục pháp luật thân thiện, tiện ích và phù hợp với đối tượng người dùng, đáp ứng nhu cầu tìm hiểu pháp luật của người dân, doanh nghiệp nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Thứ năm, công tác hộ tịch, quốc tịch, chứng thực, nuôi con nuôi
Trong lĩnh vực hành chính tư pháp, mặc dù chịu ảnh hưởng tiêu cực của dịch Covid-19, Bộ Tư pháp đã chủ động hướng dẫn các địa phương thực hiện cho thống nhất với tinh thần bảo đảm cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp do bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, đặc biệt tại các địa phương thực hiện giãn cách xã hội. Việc triển khai liên thông thủ tục hành chính đăng ký khai sinh - cấp thẻ bảo hiểm y tế (cho trẻ dưới 06 tuổi) trên môi trường điện tử (thông qua kết nối giữa hệ thống thông tin đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử và bảo hiểm xã hội) đã rút ngắn thời gian, đơn giản hóa thủ tục cấp thẻ bảo hiểm y tế.
Trong quý III/2021, Bộ Tư pháp đã báo cáo Chính phủ trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định cho hơn 1100 trường hợp xin nhập, thôi quốc tịch Việt Nam; trả lời tra cứu quốc tịch Việt Nam đối với hơn 400 trường hợp để làm cơ sở cho việc cấp Giấy xác nhận quốc tịch Việt Nam.
Bộ Tư pháp đang hoàn tất dự thảo báo cáo đánh giá toàn quốc thực hiện Luật Nuôi con nuôi và Công ước La Hay trên cơ sở kết quả tổng hợp báo cáo của các bộ, ngành, địa phương về tình hình thi hành Luật Nuôi con nuôi và Công ước La Hay. Ngày 23/10/2021, Bộ Tư pháp đã tổ chức Lễ bàn giao 92 trẻ em Việt Nam làm con nuôi nước ngoài, tạo cơ hội cho trẻ được sống trong mái ấm gia đình ổn định, lâu dài, khẳng định chính sách nhân văn và sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với công tác bảo vệ trẻ em.
Thứ sáu, về công tác lý lịch tư pháp, đăng ký giao dịch bảo đảm, bồi thường nhà nước
Thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp, đăng ký giao dịch bảo đảm tại Bộ đã được kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia. Các hồ sơ yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp đều được thụ lý, giải quyết đúng hoặc sớm hơn thời hạn quy định của Luật. Trong quý III/2021, các Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản thuộc Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm đã giải quyết hơn 100.000 phiếu đăng ký biện pháp bảo đảm, hợp đồng, thông báo kê biên.
Trong công tác bồi thường nhà nước, Bộ Tư pháp đã tiếp nhận, nghiên cứu và hướng dẫn nghiệp vụ cho 08 trường hợp của cơ quan, tổ chức có yêu cầu hướng dẫn giải quyết bồi thường.
Thứ bảy, công tác bổ trợ tư pháp, trợ giúp pháp lý
(i) Trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp tiếp tục phối hợp tham mưu, chỉ đạo tổ chức Đại hội đại biểu Liên đoàn luật sư toàn quốc lần thứ ba và Đại hội đại biểu công chứng viên toàn quốc lần thứ hai. Trong quý III/2021, Bộ Tư pháp đã cấp Chứng chỉ hành nghề luật sư đối với hơn 180 trường hợp; cấp, gia hạn giấy phép hành nghề tại Việt Nam cho 13 luật sư nước ngoài; bổ nhiệm, bổ nhiệm lại công chứng viên đối với 17 trường hợp.
(ii) Về trợ giúp pháp lý, công tác xây dựng thể chế pháp luật trong lĩnh vực trợ giúp pháp lý tiếp tục được hoàn thiện. Bộ Tư pháp tiếp tục thực hiện việc theo dõi, đôn đốc, giám sát chất lượng, số lượng trợ giúp pháp lý của các Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước trong toàn quốc thông qua những vụ việc địa phương cập nhật lên Hệ thống Quản lý tổ chức và hoạt động trợ giúp pháp lý. Trong quý III/2021, mặc dù dịch bệnh diễn biến phức tạp, các tổ chức trợ giúp pháp lý cả nước đã tiếp nhận và thực hiện hơn 4700 vụ việc trợ giúp pháp lý, trong đó số vụ việc tham gia tố tụng là hơn 4100 vụ việc (chiếm 87% tổng số vụ việc).
Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp đã có Báo cáo sơ kết 05 năm triển khai thực hiện Đề án đổi mới công tác trợ giúp pháp lý giai đoạn 2015 - 2025 và đang chuẩn bị các hoạt động hướng tới kỷ niệm 25 năm thành lập tổ chức trợ giúp pháp lý vào năm 2022.
Thứ tám, về công tác hợp tác quốc tế và pháp luật quốc tế
Công tác quản lý nhà nước về hợp tác quốc tế về pháp luật tiếp tục được triển khai đồng bộ, bám sát các nhiệm vụ theo kế hoạch phê duyệt. Đặc biệt, Bộ Tư pháp đã chuẩn bị nội dung và sẽ tham dự Hội nghị Bộ trưởng Tư pháp ASEAN (ALAWMM) lần thứ 11 và Hội nghị Quan chức pháp luật cấp cao ASEAN (ASLOM) lần thứ 20 theo hình thức trực tuyến trong khoảng thời gian từ ngày 25 - 27/10/2021. Đây là hai hội nghị có ý nghĩa quan trọng nhằm tăng cường hợp tác tư pháp và pháp luật trong ASEAN, thảo luận các giải pháp để đẩy mạnh hợp tác tư pháp và pháp luật giữa các nước thành viên ASEAN.
Trong quý III, Bộ Tư pháp đã chủ trì thẩm định 09 điều ước quốc tế; góp ý 113 điều ước quốc tế; tiếp tục thực hiện nhiệm vụ “đại diện pháp lý” cho Chính phủ trong giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế.
2. Một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp đến hết năm 2021
Một là, triển khai thực hiện có hiệu quả nội dung của Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4, khóa XIII liên quan đến công tác tư pháp, pháp luật. Tham gia có hiệu quả trong xây dựng Nghị quyết về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045.
Hai là, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiếp tục hoàn thiện các dự án trình Quốc hội thông qua hoặc cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XV; tích cực hướng dẫn phổ biến các luật, nghị quyết được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 1, Kỳ họp thứ 2. Tập trung xây dựng, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các văn bản, đề án được giao chủ trì soạn thảo thuộc chương trình quý IV/2021.
Ba là, tiếp tục thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định các đề nghị xây dựng, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; theo dõi, đôn đốc, kiểm soát chặt chẽ tình hình xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh; chú trọng công tác theo dõi thi hành pháp luật. Tiếp tục tham gia ý kiến pháp lý có chất lượng, với tinh thần trách nhiệm cao đối với việc xây dựng các văn bản để phòng, chống dịch Covid-19.
Bốn là, tổ chức tốt việc triển khai công tác thi hành án dân sự năm 2022. Tập trung chỉ đạo và tổ chức thi hành án; chú trọng giải quyết các vụ việc phức tạp, kéo dài; chủ động, tích cực tổ chức thi hành các vụ án tham nhũng, kinh tế để thu hồi tối đa tài sản cho Nhà nước.
Năm là, tổ chức thành công phiên họp thứ nhất Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật trung ương; triển khai Kế hoạch Ngày Pháp luật năm 2021, nhất là hoạt động vinh danh “Gương sáng Pháp luật” đảm bảo thiết thực, hiệu quả.
Sáu là, hoàn thành đảm bảo tiến độ, chất lượng nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao và nhiệm vụ trả lời phản ánh, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp; hoàn thành việc trả lời kiến nghị của cử tri.
Bảy là, nghiên cứu, xây dựng đề án tiếp tục xây dựng Trường Đại học Luật Hà Nội và Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh thành các trường trọng điểm đào tạo cán bộ về pháp luật và đề án tiếp tục xây dựng Học viện Tư pháp thành trung tâm lớn đào tạo các chức danh tư pháp.
Tám là, thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng. Tập trung ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chỉ đạo, điều hành của Bộ, Ngành.
Chín là, tiếp tục triển khai có hiệu quả các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống dịch Covid-19, yêu cầu của chính quyền địa phương và hướng dẫn của cơ quan y tế; chủ động nắm bắt tình hình phòng, chống dịch của các đơn vị thuộc Bộ và hệ thống thi hành án dân sự, chủ động kịp thời có các giải pháp ứng phó khi có tình huống phát sinh.
Vinh Nguyễn