Việc thiết lập các quy định pháp luật liên quan đến áp dụng biện pháp xử lý hành chính đối với người nghiện ma túy tại Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 (Luật năm 2012) có vai trò quan trọng trong đấu tranh phòng, chống vi phạm pháp luật, bảo vệ và bảo đảm các quyền, lợi ích chính đáng của công dân, đồng thời, góp phần giáo dục người có hành vi vi phạm trở thành những công dân tốt cho xã hội, góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội. Tuy nhiên, sau gần 08 năm triển khai thực hiện Luật này trong thực tiễn, một số quy định về xử lý vi phạm hành chính đối với người nghiện ma túy đã bộc lộ những vướng mắc, bất cập nhất định, trong đó có những quy định chưa thực sự phù hợp cần nghiên cứu đánh giá để sửa đổi, bổ sung. Bên cạnh đó, thực trạng về sử dụng ma túy trái phép ngày càng phổ biến gây ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế, chính trị, xã hội, hạnh phúc, giống nòi, làm suy thoái về đạo đức, lối sống và là nguyên nhân dẫn đến các loại tội phạm như trộm cắp, cướp của giết người, lừa đảo, cưỡng đoạt tài sản, gây rối trật tự công cộng… Do vậy, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2020 đã có những sửa đổi, bổ sung quan trọng liên quan đến áp dụng biện pháp xử lý hành chính đối với người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2020 có các quy định mới về áp dụng biện pháp xử lý hành chính nói chung và áp dụng biện pháp xử lý hành chính đối với người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy được xây dựng trên cơ sở bảo đảm thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về cải cách hành chính, cải cách tư pháp, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống vi phạm hành chính. Theo đó, việc áp dụng biện pháp, giáo dục tại xã, phường, thị trấn đối với người sử dụng trái phép chất ma túy và biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy đã được sửa đổi về đối tượng, trình tự, thủ tục áp dụng theo hướng công khai, minh bạch, khách quan và tôn trọng sự thật; bảo đảm tôn trọng quyền con người, quyền công dân.
Thông qua bài viết “Sự thay đổi cơ bản trong quy định về biện pháp xử lý hành chính đối với người nghiện ma túy, người sử dụng ma túy”, tác giả Triệu Thị Bình đã chỉ ra được những điểm mới về xử lý vi phạm hành chính đối với người nghiện ma túy, người sử dụng ma túy về áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy, áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn đối với người sử dụng trái phép chất ma túy. Bài viết được đăng tải trên ấn phẩm chuyên đề chuyên sâu 200 trang của Tạp chí Dân chủ và Pháp luật 2021 “Những nội dung cơ bản của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính”.