Truyện văn học pháp lý
Đọc xong truyện này, bạn sẽ quý trọng hơn những gì mình đang có…Hai mươi ba năm trước, có một người con gái trẻ lang thang qua làng Sình, đầu bù tóc rối, gặp ai cũng cười cười, cũng chả ngại ngần ngồi tè ngay trước mặt mọi người. Vì vậy, đàn bà trong làng đi ngang qua cô gái thường nhổ nước bọt, có bà còn chạy lên trước dậm chân, đuổi “cút cho xa!”. Thế nhưng cô gái vẫn không bỏ đi, cứ cười ngây dại và đi quanh quẩn trong làng.
Hồi đó, cha tôi đã 35 tuổi, làm việc ở bãi khai thác đá và bị máy chém cụt tay trái. Do nhà quá nghèo, nên cha mãi không cưới được vợ. Bà nội thấy cô gái điên có sắc vóc thì động lòng, mang cô ta về nhà cho cha tôi làm vợ, định bụng chờ bao giờ cô ta đẻ cho nhà tôi “đứa con nối dõi” thì sẽ đuổi đi. Cha tôi dù trong lòng bất nhẫn, nhưng nhìn cảnh nhà đành cắn răng chấp nhận.
Khi mẹ sinh ra tôi, bà nội ẵm cháu, hóp cái miệng chẳng còn mấy cái răng vui sướng nói: “Cái con mẹ điên này mà lại sinh được cho bà thằng cháu chống gậy rồi!”. Tuy nhiên, sau khi sinh, bà nội không bao giờ cho mẹ đến gần con. Nhiều khi mẹ chỉ muốn ôm tôi, đứng trước mặt bà nội, mẹ đã bao lần dùng hết sức gào lên: “Đưa cho tôi, đưa tôi…”, nhưng bà nội mặc kệ. Tôi còn trứng nước như thế, như khối thịt non, biết đâu mẹ lỡ tay vứt tôi đi đâu thì sao? Dù sao, mẹ cũng chỉ là người đàn bà điên. Cứ mỗi khi mẹ khẩn cầu được bế tôi, bà nội lại trợn mắt lên chửi: “Mày đừng có hòng bế cháu tao, còn lâu tao mới đưa cho mày. Tao mà phát hiện mày bế nó, tao đánh mày chết. Có đánh chưa chết thì tao cũng sẽ đuổi mày cút!”. Bà nội nói với vẻ kiên quyết và chắc chắn. Mẹ hiểu ra, mặt mẹ sợ hãi khủng khiếp, mỗi lần chỉ dám đứng ở xa xa ngó tôi. Cho dù vú mẹ sữa căng đầy, nhưng tôi không được một ngụm sữa mẹ nào, bà nội đút từng thìa, từng thìa nước cháo nuôi cho tôi lớn. Bà nói, trong sữa mẹ có “bệnh thần kinh”, nếu lây sang tôi thì phiền lắm.
Hồi đó, nhà tôi vẫn đang giãy giụa giữa vũng bùn lầy của nghèo đói. Đặc biệt là sau khi có thêm mẹ và tôi, nhà vẫn thường phải treo niêu. Bà nội quyết định đuổi mẹ, vì mẹ không những chỉ ngồi nhà ăn hại cơm nhà, còn thỉnh thoảng làm thành tiếng thị phi. Một ngày, bà nội nấu một nồi cơm to, tự tay xúc đầy một bát cơm đưa cho mẹ và bảo: “Con dâu, nhà ta bây giờ nghèo lắm rồi, mẹ có lỗi với con. Con hãy ăn hết bát cơm này đi, rồi tìm nhà nào giàu có hơn một tí mà nương thân, sau này cấm không được quay lại đây nữa, nghe chưa?”. Mẹ tôi vừa đưa một miếng cơm to vào mồm, nghe bà nội tôi hạ lệnh “tiễn khách” liền tỏ ra kinh ngạc, miếng cơm đờ ra lã tã trong miệng. Mẹ nhìn tôi đang nằm trong lòng bà nội và lắp bắp kêu ai oán: “Đừng… đừng…”. Bà nội sắt mặt lại, lấy tác phong uy nghiêm của bậc gia trưởng nghiêm giọng hét: “Con dâu điên! Mày ngang bướng cái gì, bướng thì chả có kết quả tốt lành gì đâu. Mày vốn lang thang khắp nơi, tao bao dung mày hai năm rồi, mày còn đòi cái gì nữa? Ăn hết bát cơm rồi đi đi, nghe thấy chưa hả?”. Nói đoạn bà nội lôi sau cửa ra cái xẻng, đập thật mạnh xuống nền đất “phầm” một tiếng, giống như Dư Thái Quân đập gậy đầu rồng. Mẹ sợ chết giấc, khiếp nhược lén nhìn bà nội, lại chậm rãi cúi đầu nhìn xuống bát cơm trước mặt, có nước mắt rưới trên những hạt cơm trắng nhệch. Dưới cái nhìn giám sát, mẹ chợt có một cử động kỳ quặc, mẹ chia phần lớn cơm trong bát của mình sang một cái bát khác, rồi nhìn bà nội một cách đáng thương hại. Bà nội ngồi thẫn thờ, hóa ra, mẹ muốn nói với bà rằng, mỗi bữa mẹ sẽ chỉ ăn nửa bát, mong rằng bà đừng đuổi mẹ đi. Bà nội trong lòng như bị ai vò cho mấy nắm, bà nội cũng là đàn bà, sự cứng rắn của bà cũng chỉ là vỏ ngoài. Bà nội quay đầu đi, nuốt những giọt nước mắt nóng, rồi quay lại sắt mặt nói: “Ăn mau ăn mau, ăn xong còn đi. Ở nhà này rồi cô cũng chết đói thôi!”.
Mẹ tôi dường như tuyệt vọng, đến ngay cả nửa bát cơm con cũng không ăn, thập thễnh bước ra khỏi cửa, nhưng mẹ đứng ở bậc cửa rất lâu không bước ra. Bà nội dằn lòng đuổi: “Cô đi, cô đi, đừng có quay đầu lại. Dưới gầm trời này còn nhiều nhà giàu có!”. Mẹ tôi quay lại, đưa một tay ra phía lòng bà, thì ra, mẹ muốn được ôm tôi một tí. Bà nội lưỡng lự một lúc, rồi đưa tôi trong bọc tã lót cho mẹ. Lần đầu tiên mẹ được ẵm tôi vào lòng, môi nhắp nhắp cười, cười hạnh phúc rạng rỡ. Còn bà nội như gặp quân thù, hai tay đỡ sẵn dưới thân tôi, chỉ sợ mẹ lên cơn điên, quăng tôi đi như quăng rác. Mẹ ôm tôi chưa được ba phút, bà nội không đợi được giằng tôi trở lại, rồi vào nhà cài chặt then cửa lại.
Khi tôi bắt đầu lờ mờ hiểu biết một chút, tôi mới phát hiện, ngoài tôi ra, bọn trẻ chơi cùng tôi đều có mẹ. Tôi tìm cha hỏi, tìm bà nội để hỏi, nhưng họ đều nói, mẹ tôi chết rồi. Nhưng bọn bạn cùng làng đều bảo tôi: “Mẹ mày là một con điên, bị bà nội mày đuổi đi rồi.” Tôi tìm bà nội vòi vĩnh, đòi bà phải trả mẹ lại cho tôi, còn gọi bà là “bà lang sói”, thậm chí hất tung khay cơm rau bà bưng cho tôi. Ngày đó, tôi làm gì biết “điên” nghĩa là cái gì đâu, tôi chỉ cảm thấy nhớ mẹ tôi vô cùng, mẹ trông như thế nào nhỉ? Mẹ còn sống không?
Không ngờ, năm tôi sáu tuổi, mẹ tôi trở về sau năm năm lang thang. Hôm đó, mấy đứa nhóc bạn tôi chạy như bay tới báo: “Thụ, mau đi xem, mẹ mày về rồi kìa, bà mẹ điên của mày về rồi!”. Tôi mừng quá đít nhổng nhổng, co giò chạy vội ra ngoài, bà nội và cha cũng chạy theo tôi. Đây là lần đầu tiên tôi nhìn thấy mẹ, kể từ khi biết nhớ. Người đàn bà đó vẫn áo quần rách nát, tóc tai còn những vụn cỏ khô vàng khè, có trời mới biết là do ngủ đêm trong đống cỏ nào. Mẹ không dám bước vào cửa, nhưng mặt hướng về phía nhà tôi, ngồi trên một hòn đá cạnh ruộng lúa trước làng, trong tay còn cầm một quả bóng bay bẩn thỉu.
Khi tôi và lũ trẻ đứng trước mặt mẹ, mẹ cuống cuồng nhìn trong cả đám như để tìm kiếm con trai mình. Cuối cùng mẹ dán chặt mắt vào tôi, nhìn tôi chòng chọc, nhếch mép bảo: “Thụ… bóng… bóng…”. Mẹ đứng lên, liên tục giơ lên quả bóng bay trong tay, dúi vào lòng tôi với vẻ nịnh nọt. Tôi thì liên tục lùi lại. Tôi thất vọng ghê gớm, không ngờ người mẹ ngày đêm tôi nhớ thương lại là cái hình hài này. Một thằng cu đứng cạnh tôi kêu to: “Thụ, bây giờ mày biết con điên là như thế nào chưa? Là mẹ mày đấy…”. Tôi tức tối đáp lại nó: “Nó là mẹ mày ấy! Mẹ mày mới là con điên ấy, mẹ mày mới thế này!”. Tôi quay đầu chạy trốn. Người mẹ bị điên này tôi không thèm. Bà nội và bố thì lại đưa mẹ về nhà. Năm đó, bà nội đuổi mẹ đi rồi, lương tâm bà bị cắn rứt, dày vò, bà càng ngày càng già, trái tim bà cũng không còn sắt thép được nữa, nên bà chủ động đưa mẹ về, còn tôi lại bực bội, bởi mẹ đã làm tôi mất thể diện. Tôi không bao giờ tươi tỉnh với mẹ, chưa bao giờ chủ động nói với mẹ, càng không bao giờ gọi “Mẹ!”, khi phải trao đổi với mẹ, tôi gào là chủ yếu, mẹ không bao giờ dám hé miệng. Nhà không thể nuôi không mẹ mãi, bà nội quyết định huấn luyện cho mẹ làm việc vặt. Khi đi làm đồng, bà nội dắt mẹ đi “quan sát học hỏi”, bà bảo mẹ không nghe lời sẽ bị đánh đòn. Sau một thời gian, bà nội nghĩ mẹ đã được dạy dỗ tương đối rồi, liền để mẹ tự đi cắt cỏ lợn. Ai ngờ, mẹ chỉ cắt nửa tiếng đã xong cả hai bồ “cỏ lợn”. Bà nội vừa nhìn đã tá hỏa vì sợ hãi, cỏ mẹ cắt là lúa vừa trỗ bông trong ruộng nhà người ta. Bà nội vừa sợ, vừa giận phát cuồng chửi rủa: “Con mẹ điên này, đến lúa và cỏ mà không phân biệt được…”. Bà nội còn đang chưa biết nên xoay xở ra sao, thì nhà có ruộng lúa bị cắt tìm tới. Họ mắng bà cố ý dạy con dâu làm càn. Bà nội tôi lửa giận bốc phừng phừng, trước mặt người ta lấy gậy đánh vào eo lưng con dâu, chửi: “Đánh chết con điên này, mày cút ngay đi cho bà…”. Mẹ tuy điên, nhưng vẫn biết đau, mẹ nhảy nhỏm lên chạy trốn đầu gậy, miệng phát ra những tiếng lắp bắp sợ hãi: “Đừng… đừng…”. Sau rồi, nhà người ta cũng cảm thấy ái ngại, chủ động bảo: “Thôi, chúng tôi cũng chẳng bắt đền nữa. Sau này giữ chặt cô ta là được…”. Sau khi cơn sóng gió qua, mẹ oại người dưới đất thút thít khóc. Tôi thì khinh bỉ bảo: “Cỏ với lúa mà cũng chả phân biệt được, bà đúng là ngu như lợn!”. Lời vừa dứt, tôi bị một cái tát lật gáy, thì ra là bà nội đánh. Bà nội trừng mắt bảo tôi: “Thằng ngu kia, mày nói cái gì đấy? Mày còn thế này nữa, bà đánh chết mày. Đây là mẹ mày đấy!”. Tôi vùng vằng bĩu môi: “Cháu không có loại mẹ điên khùng thế này!”. “A, mày càng lớn, càng bố láo. Để xem bà có đánh được mày không!”. Bà nội lại giơ tay lên, lúc này chỉ thấy mẹ như cái lò xo bật từ dưới đất lên, che giữa bà nội và tôi, mẹ chỉ tay vào đầu mẹ, kêu thảng thốt: “Đánh tôi, đánh tôi!”. Tôi hiểu rồi, mẹ bảo bà nội đánh mẹ chứ đừng đánh tôi. Cánh tay bà nội trên không trung thõng xuống, miệng lẩm bẩm: “Con mẹ điên này, trong lòng nó cũng biết thương con đây!”.
Rồi tôi vào lớp một, cha tôi được một hộ chuyên nuôi cá làng bên mời đi canh hồ cá, mỗi tháng lương được 200 nghìn đồng. Mẹ tôi vẫn đi làm ruộng dưới sự chỉ bảo của bà nội, chủ yếu là đi cắt cỏ lợn, mẹ cũng không còn gây ra vụ rầy rà nào lớn nữa. Nhớ một ngày mùa đông đói rét năm tôi học lớp ba, trời đột ngột đổ mưa, bà nội sai mẹ tôi mang ô cho tôi. Có lẽ trên đường đến trường tôi mẹ đã ngã ì oạch mấy lần, toàn thân trông như con khỉ lấm bùn, mẹ đứng ở ngoài cửa sổ lớp học nhìn tôi cười ngớ ngẩn, miệng còn gọi tôi: “Thụ ơi… Thụ ơi...” rất ngây ngô. Có mấy đứa bạn tôi cười khúc khích, tôi như ngồi trên bàn chông, oán hận mẹ khủng khiếp, hận mẹ không biết điều, hận mẹ làm tôi xấu hổ, càng hận thằng Hỷ cầm đầu trêu chọc tôi. Trong lúc nó còn đang khoa trương bắt chước mẹ, tôi chộp cái hộp bút trước mặt, đập thật mạnh cho nó một phát, nhưng thằng Hỷ đã tránh được. Nó xông tới bóp cổ tôi, chúng tôi giằng co đánh nhau. Tôi nhỏ con, vốn không phải là đối thủ của nó, bị nó dễ dàng đè xuống đất. Lúc này, chỉ nghe một tiếng “vút” kéo dài từ bên ngoài lớp học, mẹ tôi giống như một đại hiệp “bay” ào vào, một tay tóm cổ thằng Hỷ, đẩy ra tận ngoài cửa lớp. Ai cũng bảo người điên rất khỏe, thật sự đúng là như vậy. Mẹ tôi dùng hai tay nhấc bổng thằng Hỷ lên không trung, nó kinh sợ kêu khóc gọi bố mẹ, hai chân khua khoắng đạp loạn xạ trên trời. Mẹ không thèm để ý, rồi vứt nó xuống một cái vũng nước cạnh cổng trường, vẻ mặt rất thản nhiên và bỏ đi.
Mẹ đã vì tôi mà gây ra đại họa, mẹ lại làm như không có việc gì xảy ra. Trước mặt tôi, mẹ lại có vẻ khiếp nhược, nhìn tôi vẻ muốn lấy lòng. Tôi hiểu ra đây là tình yêu của mẹ, dù đầu óc mẹ không tỉnh táo, thì tình yêu của mẹ vẫn tỉnh táo, vì con trai của mẹ bị người ta bắt nạt. Lúc đó tôi không kìm được kêu lên: “Mẹ!”, đây là tiếng gọi mẹ đầu tiên kể từ khi tôi biết nói. Mẹ sững sờ cả người, nhìn tôi rất lâu, rồi y hệt như một đứa trẻ con, mặt mẹ đỏ hồng lên, cười ngớ ngẩn. Hôm đó, lần đầu tiên hai mẹ con tôi cùng che một cái ô về nhà. Tôi kể sự tình cho bà nội nghe, bà nội sợ rụng rời ngã ngồi lên ghế, vội vã nhờ người đi gọi cha về. Cha vừa bước vào nhà, một đám người tráng niên vạm vỡ tay dao, tay thước xông vào nhà tôi, không cần hỏi han trắng đen gì, trước tiên đập phá mọi thứ trong nhà nát như tương, nhà tôi sau đó như vừa có động đất cấp chín. Đây là những người do nhà thằng Hỷ nhờ tới, bố nó còn hung hãn chỉ vào cha tôi mà nói: “Con trai tao sợ quá đã phát điên rồi, hiện đang nằm nhà thương. Nhà mày mà không mang 5 triệu đồng đến để trả tiền thuốc thang, tao sẽ cho một mồi lửa đốt cháy cái nhà này”.
Năm triệu đồng? Cha tôi đi làm một tháng chỉ được 200 nghìn đồng! Nhìn những người sát khí đằng đằng phía nhà thằng Hỷ, cha tôi mắt đỏ lên dần, cha nhìn mẹ tôi với ánh mắt cực kỳ khủng khiếp, một tay nhanh như cắt dỡ thắt lưng da, đánh tới tấp khắp đầu và mặt mẹ. Lại một trận đòn khủng khiếp, mẹ lúc đó chỉ như một con chuột khiếp hãi run rẩy, như một con thú săn đã bị dồn vào đường chết, nhảy lên hãi hùng, chạy trốn. Cả đời tôi không thể quên tiếng thắt lưng da vụt lạnh lùng lên thân mẹ và những tiếng kêu la thảm thiết của mẹ. Chỉ sau khi có sự can thiệp, ngăn cản của ông Trưởng Công an xã, bàn tay bạo lực của cha tôi mới dừng lại. Theo kết quả hòa giải của Công an xã, cả hai bên gia đình đều có tổn thất, vì vậy không phải đền bù, nợ nần gì nhau nữa. Ai còn gây sự sẽ bắt luôn người đó. Đám người đi rồi, cha tôi nhìn khắp nhà mảnh vỡ nồi niêu bát đũa tan tành, lại nhìn mẹ tôi vết roi đầy mình, cha tôi bất ngờ ôm mẹ tôi vào lòng khóc thảm thiết: “Mẹ điên ơi, không phải là tôi muốn đánh em đâu, mà nếu như tôi không đánh thì việc này không thể dàn xếp nổi, nhà mình làm gì có tiền mà đền cho người ta. Cũng bởi vì nghèo khổ quá mà thành họa đấy thôi!”. Cha lại nhìn tôi và nói: “Thụ, con phải cố mà học lên đại học. Không thì nhà ta cứ bị người khác bắt nạt suốt đời đấy!”. Tôi gật đầu và tôi hiểu nỗi lòng cũng như ước vọng của cha tôi.
Mùa hè năm 2000, tôi thi đỗ vào trung học với kết quả xuất sắc. Bà nội tôi vì làm việc cực nhọc cả đời nên đã sinh bệnh và mất trước đó, gia cảnh ngày càng khó khăn hơn. Nhà tôi thuộc diện đặc biệt nghèo đói, mỗi tháng Nhà nước phải trợ cấp, trường tôi học cũng miễn giảm học phí, nhờ thế tôi mới có thể học tiếp. Vì học nội trú, bài vở nhiều, tôi rất ít khi về nhà. Cha tôi vẫn đi làm thuê, việc tiếp tế cho tôi đặt lên vai mẹ, không ai thay thế được. Mỗi lần bà thím nhà bên giúp nấu xong thức ăn, đưa cho mẹ tôi mang đi. Hai mươi cây số đường núi ngoằn ngoèo làm khổ mẹ phải tốn sức ghi nhớ đường đi, gió bão cũng vẫn đi. Và thật là kỳ tích, hễ làm bất cứ việc gì cho con trai, mẹ đều không điên tí nào. Ngoài tình mẫu tử ra, tôi không còn cách giải thích nào khác. Y học cũng nên giải thích khám phá hiện tượng này.
Lại một ngày chủ nhật đã tới, mẹ đến và không chỉ mang đồ ăn cho tôi, mẹ còn mang đến hơn chục quả đào dại. Tôi cầm một quả, cắn một miếng, cười hỏi mẹ: “Ngọt quá, ở đâu ra?”, mẹ nói: “Tôi… tôi hái…”. Không ngờ mẹ tôi cũng biết hái cả đào dại, tôi khen mẹ chân thành: “Mẹ, mẹ càng ngày càng tài giỏi!”. Mẹ cười hì hì. Trước lúc mẹ về, tôi theo thói quen dặn dò mẹ phải cẩn thận an toàn, mẹ ờ ờ trả lời. Tiễn mẹ xong, tôi lại bận rộn ôn tập trước kỳ thi cuối cùng của thời phổ thông. Ngày hôm sau, khi đang ở trên lớp, bà thím vội vã chạy đến trường, nhờ thầy giáo gọi tôi ra ngoài cửa. Thím hỏi tôi, mẹ tôi có đến đưa tiếp tế đồ ăn không? Tôi nói đưa rồi, hôm qua mẹ về rồi. Thím nói: “Không, mẹ mày đến giờ vẫn chưa về nhà!”. Tim tôi thót lên một cái, mẹ tôi chắc không đi lạc đường? Chặng đường này mẹ đã đi ba năm rồi, có lẽ không thể lạc được. Thím hỏi: “Mẹ mày có nói gì không?”. Tôi bảo không, mẹ chỉ cho cháu chục quả đào tươi. Thím đập hai tay:” Thôi chết rồi, hỏng rồi, có lẽ vì mấy quả đào dại rồi!”. Thím kêu tôi xin nghỉ học, chúng tôi đi men theo đường núi về tìm. Đường về quả thực có mấy cây đào dại, trên cây chỉ lơ thơ vài quả cọc, bởi nếu mọc ở vách đá mới còn giữ được quả. Chúng tôi cùng lúc nhìn thấy trên thân cây đào có một vết gãy cành, dưới cây là vực sâu trăm thước. Thím nhìn tôi rồi nói: “Chúng ta đi xuống khe vách đá tìm!”. Tôi nói: “Thím, thím đừng doạ cháu…”. Thím không nói năng gì mà kéo tôi đi xuống vách núi…
Mẹ nằm yên tĩnh dưới khe núi, những trái đào dại vương vãi xung quanh, trong tay mẹ còn nắm chặt một quả, máu trên người mẹ đã cứng lại thành đám màu đen nặng nề. Tôi đau đớn tới mức ngũ tạng như vỡ ra, ôm chặt cứng lấy mẹ, gọi: “Mẹ ơi, Mẹ đau khổ của con ơi! Con hối hận đã nói rằng những quả đào này ngọt! Chính là con đã lấy mạng của mẹ… Mẹ ơi, mẹ sống chẳng được hưởng sung sướng ngày nào…”. Tôi sát đầu tôi vào khuôn mặt lạnh cứng của mẹ, khóc tới mức những hòn đá dại trên đỉnh núi cũng rớt nước mắt theo tôi.
Một trăm ngày sau khi chôn cất mẹ, thư gọi nhập học dát vàng, dát bạc của một trường đại học danh tiếng ở thủ đô đi xuyên qua những ngả đường mẹ tôi đã đi, chạy qua những cây đào dại, xuyên qua ruộng lúa đầu làng, “bay” thẳng vào cửa nhà tôi. Tôi gài lá thư đến muộn ấy vào đầu ngôi mộ cô tịch của mẹ: “Mẹ, con đã có ngày được mở mày, mở mặt rồi. Mẹ có nghe thấy con nói không? Mẹ đã có thể an lòng và ngậm cười nơi chín suối!”.