Toàn cảnh Họp báo.

Đặc xá là chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người

Tại buổi Họp báo, đồng chí Phạm Thanh Hà, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước cho biết, đặc xá là một trong những chế định pháp lý quy định tại Điều 88 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, được thể chế hóa bằng Luật Đặc xá năm 2018.

Trong những năm qua, Nhà nước ta đã tiến hành nhiều đợt đặc xá cho hàng trăm ngàn phạm nhân có quá trình cải tạo, học tập, lao động tốt trở về với cộng đồng, xã hội; khẳng định chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người một cách công bằng, bình đẳng cho tất cả công dân, kể cả những người đang chấp hành án phạt tù.

Năm 2025 là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước. Vừa qua, nhân dịp 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/2025), Chủ tịch nước đã quyết định đặc xá, tha tù trước thời hạn cho hơn 8.000 phạm nhân.

Tại buổi họp báo, đồng chí Phạm Thanh Hà, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước đã công bố Quyết định số 1244/2025/QĐ-CTN ngày 03/7/2025 của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2025 (đợt 2) (Quyết định số 1244/2025/QĐ-CTN). Theo đó, Chủ tịch nước quyết định thực hiện đặc xá tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân dịp 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/2025). Thời gian đã chấp hành án phạt tù để xét đặc xá tính đến ngày 31/8/2025.

Đối tượng đặc xá bao gồm người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.

Đồng chí Phạm Thanh Hà, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước phát biểu tại Họp báo.

Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn được đề nghị đặc xá phải có đủ các điều kiện: Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định của pháp luật; người bị kết án phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn phải có 18 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ trên 15 đến 30 năm phải có 16 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ trên 10 đến 15 năm phải có 14 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ trên 08 đến 10 năm phải có 08 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ trên 05 đến 08 năm phải có 04 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ trên 03 đến 05 năm phải có 02 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên; người bị kết án phạt tù từ 03 năm trở xuống phải có ít nhất 01 quý liền kề thời điểm xét, đề nghị đặc xá được xếp loại từ khá trở lên.

Tất cả các trường hợp nêu trên phải có thời gian tiếp theo được nhận xét, đánh giá kết quả xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên…; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 1/3 thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn, nếu trước đó đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 14 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, nếu sau khi đã được giảm xuống tù có thời hạn mà tiếp tục được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm sau đó không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù; đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí; đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác đối với người bị kết án phạt tù về các tội tham nhũng...

14 trường hợp không được đề nghị đặc xá

Quyết định của Chủ tịch nước cũng nêu rõ có 14 trường hợp không được đề nghị đặc xá như: Bị kết án phạt tù về tội phản bội Tổ quốc; tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp, tội xâm phạm an ninh lãnh thổ; tội bạo loạn; tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; trước đó đã được đặc xá; có từ 02 tiền án trở lên; đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác; bị kết án phạt tù về tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng xâm phạm an ninh quốc gia; phạm tội giết 02 người trở lên hoặc giết người có tổ chức hoặc tính chất côn đồ hoặc thực hiện tội phạm một cách man rợ…

Về đặc xá trong trường hợp đặc biệt, Chính phủ chủ trì, phối hợp với Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các cơ quan, tổ chức liên quan lập hồ sơ của người được đề nghị đặc xá trong trường hợp đặc biệt theo Điều 22, Điều 23 Luật Đặc xá để trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định.

Thượng tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an phát biểu tại Họp báo.

Mở rộng hơn đối tượng, điều kiện được đặc xá

Thượng tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, đặc xá là chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước; được Chủ tịch nước quyết định trong các sự kiện đặc biệt quan trọng của đất nước. Năm 2025 là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước như kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và sắp tới là kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Quyết định số 1244/2025/QĐ-CTN đã mở rộng hơn đối tượng, điều kiện được đặc xá. Theo đó, có 04 nhóm phạm tội, đối tượng quy định tại khoản 8, 14, 15, 16 Điều 4 Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN không thuộc trường hợp được đặc xá thì đợt này được đặc xá. Cụ thể: (i) Những đối tượng phạm tội cố ý gây thương tích nhiều lần đối với một người hoặc một lần đối với nhiều người hoặc cố ý gây thương tích từ 2 lần trở lên hoặc đối với hai người trở lên và chống người thi hành công vụ từ 2 lần trở lên, cướp tài sản nhiều lần, cướp giật tài sản nhiều lần, trộm cắp tài sản nhiều lần... cũng thuộc diện được xem xét đặc xá; (ii) Những đối tượng phạm từ 02 tội trở lên do cố ý, kể cả trường hợp tổng hợp hình phạt còn đang chấp hành hình phạt tổng hợp do bị kết án phạt tù từ 02 lần trở lên về cùng một tội do cố ý; (iii) Đối tượng đã có 01 tiền án mà lại bị kết án phạt tù do lỗi cố ý; (iv) Đối tượng đã từng bị kết án phạt tù, kể cả trường hợp đã được xóa án tích hoặc đã từng bị đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, kể cả cơ sở giáo dục trước đây hoặc đã từng bị đưa vào trường giáo dưỡng mà kết án phạt tù về một trong các tội như sau: Tội phạm về ma túy, giết người, cố ý gây thương tích; cướp tài sản, cướp giật tài sản, cưỡng đoạt tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản; trộm cắp tài sản; bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; sử dụng máy tính, viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản; chống người thi hành công vụ; mua bán phụ nữ, mua bán người; gây rối trật tự công cộng; tiêu thụ tài sản cho người khác phạm tội mà có; cho vay lãi nặng; cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự; tổ chức môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép./.