Toàn cảnh cuộc họp
Báo cáo tại cuộc họp, đại diện Bộ Xây dựng đã trình bày về dự thảo Tờ trình và dự thảo Nghị quyết. Theo đó, thực hiện nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết của Đảng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ, thời gian qua, Bộ Xây dựng đã kịp thời hướng dẫn rà soát, lập, điều chỉnh quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn, đánh giá, phân loại để thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính đô thị giai đoạn 2023 - 2025. Bên cạnh các kết quả đạt được là tích cực, tình hình thực hiện nhiệm vụ sắp xếp đơn vị hành chính vẫn còn tồn tại một số vướng mắc, khó khăn liên quan đến thời gian tổ chức lập, điều chỉnh quy hoạch đô thị, tiêu chuẩn loại đô thị, trình độ cơ sở hạ tầng đô thị đối với đơn vị hành chính đô thị dự kiến hình thành sau sắp xếp.
Nhằm kịp thời cụ thể chủ trương, chỉ đạo của Đảng về sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2030 và quy định một số nội dung đặc thù, cụ thể về quy hoạch đô thị, đánh giá phân loại đô thị đối với một số đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025, tuân thủ tính đồng bộ thống nhất giữa các quy định pháp luật về quy hoạch đô thị, phân loại đô thị trước và sau khi sắp xếp, đại diện Bộ Xây dựng khẳng định việc xây dựng và ban hành Nghị quyết là cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
Đại diện Bộ Xây dựng trình bày nội dung Tờ trình
Về cơ bản, các thành viên Hội đồng thẩm định nhất trí về sự cần thiết ban hành Nghị quyết, đánh giá thành phần hồ sơ đảm bảo đầy đủ theo đúng quy định và có các ý kiến cụ thể để hoàn thiện Hồ sơ Nghị quyết.
Sắp xếp đơn vị hành chính là nhiệm vụ khó, còn nhiều vướng mắc
Phát biểu tại Hội đồng thẩm định, đại diện Bộ Nội vụ cho rằng việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã hiện nay là nhiệm vụ khó, còn nhiều vướng mắc khi vừa phải đảm bảo thực hiện theo đúng tiêu chí, đạt chất lượng vừa phải tuân thủ đầy đủ trình tự, thủ tục trong bối cảnh có yêu cầu cao về tiến độ. Về cơ bản, các địa phương có khả năng bảo đảm đáp ứng yêu cầu, tiêu chuẩn của phân loại đô thị thì đã tổ chức triển khai theo đúng tiến độ, đối với các đơn vị hành chính còn lại do không đủ, chưa đáp ứng các tiêu chí theo quy định nên chưa thể tiến hành được. Cùng với đó, quá trình thực hiện còn thiếu sự chủ động, quyết tâm từ một số địa phương nên việc sắp xếp đơn vị hành chính chưa đạt kết quả như dự kiến - đại biểu đánh giá.
Đại diện Bộ Nội vụ phát biểu tại cuộc họp
Qua nghiên cứu, Bộ Nội vụ nhất trí về sự cần thiết ban hành Nghị quyết tuy nhiên, đại biểu cho rằng các quy định liên quan đến quy hoạch và đánh giá phân loại đô thị hiện đã được quy định các tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị (Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13), thành lập đơn vị hành chính (Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13), sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã (Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15). Trong khi đó, nội dung dự thảo Nghị quyết đang đề xuất một số quy định khác, mới hoặc rút gọn hơn so với các Nghị quyết trên. Do đó, đại biểu cho rằng nếu dự thảo Nghị quyết xác định đây là văn bản hướng dẫn thì sẽ không đúng với các Nghị quyết đã được ban hành mà cần xác định đây là Nghị quyết đặc thù, quy định về một số vấn đề khác, phát sinh theo yêu cầu thực tiễn thì phù hợp hơn.
Tham gia ý kiến thẩm định, đại diện Văn phòng Quốc hội cho rằng việc lập, thẩm định cần hoàn thành trước khi Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định, do đó việc xác định thời gian đến năm 2030 như đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo là chưa phù hợp. Ngoài ra, đề nghị Bộ Xây dựng hoàn thiện Tờ trình theo thẩm quyền là Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Cần quy định thống nhất giữa tên gọi và nội dung dự thảo Nghị quyết
Thay mặt các địa phương, đại diện Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội cho rằng tên gọi dự thảo Nghị quyết về quy hoạch đô thị, đánh giá phân loại đô thị trong khi đó nội dung Dự thảo Nghị quyết đang tập trung đến sắp xếp đơn vị hành chính. Đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xác định thống nhất giữa tên gọi và nội dung, phạm vi điều chỉnh của Dự thảo Nghị quyết. Ngoài ra, tên Điều 2, Điều 3 còn khá rộng, chưa phù hợp với nội dung quy định nên sẽ gây khó khăn cho đơn vị, địa phương trong quá trình thực hiện. Do đó, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xác định tên điều và quy định nội dung phù hợp hơn.
Phát biểu tại Hội đồng thẩm định, đại diện các đơn vị thuộc Bộ đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện Dự thảo Tờ trình Chính phủ theo hướng chỉ trích dẫn các căn cứ chính trị, pháp lý có liên quan, các nội dung, chỉ đạo chính của các Nghị quyết về quy hoạch đô thị, đánh giá phân loại đô thị để thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính; hoàn thiện mẫu Tờ trình theo quy định tại Nghị định số 59/2024/NĐ-CP ngày 25/5/2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 34/2016/NĐ-CP ngày 14/5/2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Đại diện Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp phát biểu tại cuộc họp
Về dự thảo Nghị quyết, các đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo đề nghị bổ sung phạm vi điều chỉnh tại Điều 1 dự thảo, quy định rõ các tiêu chí sắp xếp đối với đơn vị hành chính là thành phố, thị xã, thị trấn tại Điều 2 và Điều 3 dự thảo; xác định thêm trách nhiệm của bộ, ngành, Chính phủ trong việc tổ chức thực hiện; đơn giản hóa thủ tục hành chính trong việc sắp xếp đơn vị hành chính để đảm bảo tiến độ thực hiện.
Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, đại diện Bộ Xây dựng cho biết sẽ rà soát lại các quy định để đảm bảo tuân thủ đúng quy trình, thủ tục, biểu mẫu và hồ sơ theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hướng dẫn thi hành; nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ ý kiến của các thành viên hội đồng thẩm định để tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết phù hợp hơn.
Phát biểu kết luận tại Hội đồng thẩm định, Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh đánh giá cao sự tham gia tích cực, trách nhiệm của thành viên Hội đồng thẩm định, sự chuẩn bị kỹ lưỡng của cơ quan chủ trì soạn thảo và nhất trí về sự cần thiết xây dựng Nghị quyết. Theo Thứ trưởng, đây là vấn đề khó, mang tính chuyên môn sâu, đặc thù, việc triển khai thực hiện còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố nên có thể một số địa phương sẽ không kịp hoàn thành theo đúng tiến độ được giao. Do đó, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo có rà soát, đánh giá tình hình triển khai thực hiện và báo cáo cấp có thẩm quyền về các khả năng có thể xảy ra để các cơ quan xem xét, quyết định.
Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh phát biểu kết luận
Để tiếp tục hoàn thiện dự thảo, Thứ trưởng đề nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu, tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến phát biểu tại Hội đồng thẩm định để hoàn thiện hồ sơ. Trong đó, đề nghị bổ sung phạm vi điều chỉnh dự thảo Nghị quyết, trách nhiệm của các cơ quan, các cấp trong việc tổ chức thực hiện; về tên gọi của Dự thảo và tên gọi tại một số điều tại Dự thảo cần xác định lại để bảo đảm phù hợp với nội dung quy định trong toàn bộ Dự thảo và quy định tại một số điều; quy định rõ thời gian thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính theo đúng tiến độ được giao.
Về Hồ sơ Dự thảo Nghị quyết, Thứ trưởng cho rằng cơ quan chủ trì soạn thảo đã chuẩn bị cơ bản đầy đủ theo quy định của Điều 37 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020). Tuy nhiên, để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, nghiên cứu hoàn thiện Tờ trình Chính phủ, cắt giảm các thủ tục hành chính theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật./.
Hiên Lê