Thi hành án dân sự với yêu cầu bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương

Trong bài viết này, tác giả đã phân tích các hoạt động cụ thể của cơ quan thi hành án dân sự Lào Cai nhằm bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương như: Tham mưu, báo cáo cấp ủy, chính quyền địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác thi hành án dân sự; tăng cường phối hợp hiệu quả với các cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan trong thi hành án dân sự; tập trung chỉ đạo, thi hành án đạt kết quả cao nhất các chỉ tiêu, nhiệm vụ thi hành án được giao; chú trọng công tác tiếp công dân, vận động, thuyết phục đương sự thỏa thuận, tự nguyện thi hành án; giải quyết kịp thời kiến nghị, đề nghị, khiếu nại, tố cáo về thi hành án dân sự; thường xuyên kiện toàn, củng cố tổ chức bộ máy, cán bộ, bảo đảm cơ sở vật chất, đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ công tác thi hành án dân sự; huy động các nguồn lực cùng địa phương trong xây dựng nông thôn mới và hoạt động nhân đạo, từ thiện góp phần giảm bớt khó khăn cho nhiều hộ gia đình, cá nhân, tạo sự lan tỏa ảnh hưởng tốt đẹp hình ảnh cơ quan và người cán bộ thi hành án dân sự.

Bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương là yêu cầu quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Đảng, Nhà nước nói chung và từng cơ quan, tổ chức, cá nhân, lĩnh vực nói riêng. Thi hành án dân sự bảo đảm hiệu lực của bản án, quyết định được quy định trong Luật Thi hành án dân sự, theo đó, bản án, quyết định phải được cơ quan, tổ chức và mọi công dân tôn trọng; cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan trong phạm vi trách nhiệm của mình chấp hành nghiêm chỉnh bản án, quyết định và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc thi hành án. Cơ quan thi hành án dân sự chú trọng yêu cầu bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương góp phần rất lớn đến hiệu quả thi hành án cũng như việc thực hiện nhiệm vụ chính trị tại địa phương.

Trong những năm qua, các cơ quan thi hành án dân sự ở Lào Cai đã nhận thức đầy đủ và có nhiều hoạt động gắn thực hiện nhiệm vụ chuyên môn với yêu cầu bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương. Cụ thể:

1. Tham mưu, báo cáo cấp ủy, chính quyền địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác thi hành án dân sự; tăng cường phối hợp hiệu quả với các cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan trong thi hành án dân sự

Hệ thống thi hành án dân sự hiện nay được tổ chức và quản lý tập trung thống nhất từ trung ương đến cấp huyện, trừ hệ thống tổ chức thi hành án dân sự trong quân đội. Sự lãnh đạo toàn diện của Đảng đối với công tác thi hành án dân sự thường xuyên được đề cao, gắn kết hoạt động thi hành án dân sự với các mục tiêu, nhiệm vụ và định hướng phát triển của Đảng bộ cấp tỉnh, cấp huyện trong từng giai đoạn. Cục Thi hành án dân sự tỉnh Lào Cai đã tham mưu giúp Tỉnh ủy Lào Cai sơ kết 03 năm, báo cáo 04 năm thực hiện Chỉ thị số 16-CT/TU ngày 03/6/2016 của Tỉnh ủy về tiếp tục tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Công tác quy hoạch, bổ nhiệm lãnh đạo cơ quan thi hành án dân sự bảo đảm có ý kiến bằng văn bản kịp thời, đầy đủ của cấp ủy theo quy định, do đó, đội ngũ cán bộ lãnh đạo các cơ quan thi hành án dân sự ở Lào Cai đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện và yêu cầu, khả năng thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Hội đồng nhân dân giám sát hoạt động của cơ quan thi hành án dân sự và các cơ quan nhà nước khác trong thi hành án dân sự đúng theo quy định của pháp luật. Sáu tháng và hằng năm, Cục và các Chi cục Thi hành án dân sự báo cáo bằng văn bản trước Hội đồng nhân dân cùng cấp, được cơ quan chuyên môn của Hội đồng nhân dân thẩm tra báo cáo trước khi trình bày tại phiên họp Hội đồng nhân dân. Nhiều địa phương ở Lào Cai, Hội đồng nhân dân thực hiện giám sát chuyên đề về công tác thi hành án dân sự đã kịp thời chỉ ra những kết quả đạt được, hạn chế và giải pháp tiếp tục tập trung thực hiện trong thời gian tới.

Ngày 25/7/2019, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Chỉ thị số 11/2019/CT-UBND về việc tăng cường công tác thi hành án dân sự, theo dõi thi hành án hành chính trên địa bàn tỉnh Lào Cai, trong đó, xác định bố trí kinh phí hoạt động của Ban Chỉ đạo thi hành án dân sự, xem xét hỗ trợ kinh phí hoạt động hằng năm và cơ sở vật chất cho cơ quan thi hành án dân sự. Vì thế, Cục và nhiều Chi cục đã được Ủy ban nhân dân hỗ trợ kinh phí mua sắm trang thiết bị, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, bảo quản kho vật chứng. Cục đã đề xuất và được Ủy ban nhân dân tỉnh cho liên kết, tích hợp Trang Thông tin điện tử thi hành án dân sự của Cục vào Cổng Thông tin điện tử tỉnh Lào Cai góp phần kịp thời phổ biến tình hình công tác thi hành án dân sự đến các cơ quan, ban, ngành và cá nhân trên địa bàn tỉnh, đồng thời chia sẻ, quảng bá thông tin về kinh tế, chính trị, xã hội của tỉnh Lào Cai đến hệ thống thi hành án dân sự cả nước. Cục đã chủ động tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh về công tác thi hành án hành chính, trong chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra công tác thi hành án hành chính trên địa bàn tỉnh, là đầu mối, chủ trì phối hợp với các cơ quan trong việc theo dõi, tổng hợp, đánh giá kết quả thi hành án hành chính, báo cáo Bộ Tư pháp, Tổng cục Thi hành án dân sự theo quy định của pháp luật. Năm 2020, các cơ quan thi hành án dân sự đã tiếp nhận tổng số 118 bản án, quyết định hành chính do Tòa án nhân dân chuyển giao, trong đó có 30 bản án, quyết định có nội dung theo dõi thi hành (tăng 05 bản án, quyết định so với cùng kỳ năm 2019). Cục đã tổ chức theo dõi 100% bản án, quyết định có nội dung theo dõi, ra 30 văn bản thông báo tự nguyện thi hành án, đăng tải công khai 04 quyết định buộc thi hành án, tổ chức làm việc với người phải thi hành án 04 vụ việc, có văn bản kiến nghị xử lý do không chấp hành án đối với 10 vụ việc.

Ban Chỉ đạo thi hành án dân sự thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác thi hành án dân sự, hành chính tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan thi hành án dân sự trong thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao. Trong năm 2020, Ban Chỉ đạo thi hành án dân sự các cấp đã chỉ đạo phối hợp tổ chức thành công 18/18 việc cưỡng chế thi hành án có huy động lực lượng liên ngành; tiếp tục phát huy vai trò chỉ đạo phối hợp tổ chức thi hành những vụ việc khó khăn, phức tạp, được dư luận quan tâm, có ảnh hưởng đến tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

Cơ quan thi hành án dân sự thường xuyên giữ mối liên hệ, phối hợp tốt với các cơ quan hữu quan, nhất là cơ quan công an, Tòa án, Viện kiểm sát các cấp trong các hoạt động giao, nhận vật chứng, tài sản tạm thu; chuyển giao bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật; xác minh thi hành án; thu, chi tiền, tài sản thi hành án đối với người phải thi hành án đang chấp hành hình phạt tù; xử lý vật chứng, tài sản; kiểm sát thi hành án. Tuy nhiên, có lúc, có nơi, cơ quan, tổ chức hữu quan chưa thực hiện tốt trách nhiệm của mình trong thi hành án dân sự, ví dụ như có trường hợp cơ quan thi hành án dân sự ban hành quyết định cưỡng chế khấu trừ tiền trong tài khoản của người phải thi hành án mở tại ngân hàng nhưng ngân hàng không thực hiện đúng yêu cầu của cơ quan thi hành án dân sự.

2. Tập trung chỉ đạo, thi hành án đạt kết quả cao nhất các chỉ tiêu, nhiệm vụ thi hành án được giao

Trên cơ sở các quy định của pháp luật và yêu cầu, nhiệm vụ trọng tâm của Bộ Tư pháp, Tổng cục Thi hành án dân sự cũng như tình hình thực tế tại địa phương, các cơ quan thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã tập trung thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ trọng tâm được giao. Năm 2020, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Lào Cai đã ban hành 12 văn bản chỉ đạo thực hiện công tác phòng, chống dịch bệnh theo yêu cầu thực hiện công tác phòng, chống dịch Covid-19 của trung ương và địa phương, thực hiện những giải pháp đồng bộ tập trung cho việc chống dịch Covid-19, đồng thời, thực hiện mục tiêu hoàn thành chỉ tiêu thi hành xong về việc và về tiền. Lãnh đạo Cục, Chi cục thường xuyên quan tâm giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp, chuẩn mực đạo đức chấp hành viên; đổi mới công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành theo hướng sâu sát, quyết liệt hơn trên tất cả các mặt công tác. Thực hiện tốt công tác phân loại án có điều kiện, chưa có điều kiện thi hành; tổ chức các đợt thi hành án cao điểm, tập trung giải quyết dứt điểm việc có điều kiện thi hành, những vụ án liên quan đến tín dụng, ngân hàng, những vụ án lớn, phức tạp, trọng điểm, ảnh hưởng đến tình hình kinh tế - xã hội của địa phương, góp phần hoàn thành mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tiếp tục duy trì, tăng cường mối quan hệ phối hợp với các sở, ban, ngành, với cấp ủy, Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện để các cơ quan thi hành án dân sự thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. Kết quả thi hành án dân sự năm 2020 tại Lào Cai đạt 91,53% về việc (vượt 10,03% so với chỉ tiêu được giao) và 51,67% về tiền (vượt 13,17% so với chỉ tiêu được giao). Tập thể Cục Thi hành án dân sự và 01 cá nhân là Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự thành phố Lào Cai được công nhận là điển hình tiên tiến Ngành Tư pháp giai đoạn 2015 - 2020, 01 cá nhân là Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự tỉnh được nhận Huân chương Lao động hạng Nhì và nhiều tập thể, cá nhân khác được công nhận danh hiệu thi đua, khen thưởng.

 Tuy nhiên, các vụ việc có giá trị phải thi hành lớn, phức tạp ngày càng tăng; số tiền phải thi hành án lớn chủ yếu là án dân sự, án tín dụng ngân hàng có tài sản kê biên không bán được hoặc đương sự có tài sản nhưng đang thế chấp tại ngân hàng với số dư rất lớn; một số vụ việc thi hành án phức tạp, khó thi hành hoặc có giá trị tiền phải thi hành án lớn nhưng thụ lý vào cuối kỳ báo cáo nên không kịp tổ chức thi hành án theo năm công tác.

3. Chú trọng công tác tiếp công dân, vận động, thuyết phục đương sự thỏa thuận, tự nguyện thi hành án; giải quyết kịp thời kiến nghị, đề nghị, khiếu nại, tố cáo về thi hành án dân sự

Các cơ quan thi hành án dân sự ở Lào Cai đã bố trí phòng tiếp dân, phân công lãnh đạo thường trực tiếp công dân, công khai nội quy, quy trình và lịch tiếp công dân theo đúng quy định. Trung bình hằng năm, Cục và các Chi cục tiếp khoảng 1.000 lượt công dân liên quan đến giải quyết các thủ tục hành chính về thi hành án dân sự như nộp tiền thi hành án, yêu cầu thi hành án, đề nghị cấp giấy xác nhận kết quả thi hành án, nhận tiền, tài sản. Việc tiếp công dân liên quan đến khiếu nại, tố cáo hầu như không phát sinh hoặc phát sinh rất ít. Tất cả các đề nghị của công dân đều được giải thích, hướng dẫn kịp thời, đặc biệt không có trường hợp nào gây phiền hà, sách nhiễu, bức xúc trong nhân dân. Cùng với đó, việc vận động, thuyết phục đương sự thỏa thuận, tự nguyện thi hành án là một trong những công tác rất quan trọng, ảnh hưởng tới toàn bộ quá trình thi hành án. Theo đó, chấp hành viên chú trọng bám sát tình hình thực tiễn cơ sở để nắm bắt suy nghĩ, nguyện vọng của người phải thi hành án, kiên trì thuyết phục đương sự tự nguyện thi hành án. Từ đó, giúp quá trình thi hành án được giải quyết nhanh gọn, rút ngắn thời gian, tiết kiệm kinh phí. Đặc biệt, việc đương sự tự nguyện thi hành án còn góp phần loại trừ khả năng xảy ra chống đối, bảo đảm cho các mối quan hệ xã hội trở nên tốt đẹp, hài hòa, góp phần bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương. Do thực hiện tốt công tác tiếp công dân, vận động, thuyết phục đương sự thỏa thuận, tự nguyện thi hành án nên trong những năm qua số việc phải tổ chức cưỡng chế rất ít so với số việc phải thi hành án.

Bên cạnh đó, các kiến nghị, đề nghị, khiếu nại, tố cáo về thi hành án dân sự đều được cơ quan thi hành án dân sự ở Lào Cai kịp thời giải quyết theo đúng trình tự, thủ tục và thẩm quyền quy định, không phát sinh trường hợp đơn thư vượt cấp kéo dài, gây bức xúc trong dư luận, xã hội. Năm 2020, thực hiện tiếp nhận và giải quyết xong 53/53 đơn thư các loại, đạt tỷ lệ 100%.

 4. Thường xuyên kiện toàn, củng cố tổ chức bộ máy, cán bộ, bảo đảm cơ sở vật chất, đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ công tác thi hành án dân sự

Công tác tổ chức cán bộ được quan tâm chỉ đạo và thực hiện nghiêm túc từ việc giáo dục chính trị, tư tưởng, ý thức chấp hành pháp luật, nội quy, quy định của ngành, đơn vị đến công tác đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, điều động, bổ nhiệm các chức danh quản lý, chức danh tư pháp, đặc biệt là chức danh chấp hành viên, góp phần nâng cao trình độ nhận thức, số lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức toàn ngành. Tổ chức, bộ máy các cơ quan thi hành án dân sự ở Lào Cai thường xuyên được củng cố, kiện toàn, hiện nay có 94 công chức, 33 lao động hợp đồng. Về chức danh lãnh đạo quản lý, có 01 Cục trưởng, 02 Phó Cục trưởng, 04 Trưởng phòng, 03 Phó Trưởng phòng, 09 Chi cục trưởng, 09 Phó Chi cục trưởng. Về chức danh tư pháp, có 43 chấp hành viên, 08 thẩm tra viên, 15 thư ký thi hành án dân sự.

Hoạt động quản lý tài chính, tài sản và đầu tư xây dựng cơ bản cho các cơ quan thi hành án dân sự tiếp tục được quan tâm chỉ đạo và thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020. Đến nay, các cơ quan thi hành án dân sự đã được Bộ Tư pháp quan tâm cấp kinh phí, chính quyền địa phương tạo điều kiện giao đất phục vụ công tác xây dựng trụ sở làm việc, cụm kho vật chứng theo lộ trình cải cách tư pháp; các dự án cải tạo, nâng cấp, bảo trì đã được quan tâm, trước mắt đáp ứng nhu cầu làm việc; hệ thống trang thiết bị, tài sản của các cơ quan thi hành án dân sự ngày càng được trang bị đầy đủ hơn theo tiêu chuẩn, định mức, về cơ bản phục vụ yêu cầu nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, việc giải phóng mặt bằng để xây dựng trụ sở và kho vật chứng Chi cục Thi hành án dân sự huyện Bảo Thắng chưa xong nên chưa triển khai xây dựng được dẫn đến khó khăn trong việc giải ngân vốn đầu tư.

Công tác cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin được đẩy mạnh, tăng cường, với việc rà soát bổ sung cơ sở hạ tầng công nghệ. Vận hành hiệu quả Trang Thông tin điện tử thi hành án dân sự; phần mềm quản lý quá trình thụ lý, tổ chức thi hành án và báo cáo thống kê thi hành án dân sự, theo dõi chặt chẽ từng vụ việc, đến từng chấp hành viên, từng đơn vị trong phạm vi toàn tỉnh; phần mềm quản lý văn bản và điều hành, phục vụ tốt công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của đơn vị. Thực hiện nghiêm túc cơ chế một cửa, hỗ trợ trực tuyến thi hành án, tiếp nhận hồ sơ, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính trong thi hành án dân sự qua dịch vụ bưu chính công ích theo yêu cầu của người dân và doanh nghiệp. Tăng cường chế độ báo cáo trực tuyến, sử dụng chữ ký số; kịp thời cập nhật thông tin thời sự, thông cáo, báo cáo… trên Trang Thông tin điện tử của Cục. Hiện nay, phần mềm quản lý văn bản và điều hành của Cục Thi hành án dân sự đã được tích hợp vào phần mềm quản lý văn bản điều hành VNPT ioffice của tỉnh Lào Cai, qua đó giúp cho công tác quản lý, chỉ đạo điều hành và phối hợp thi hành án đạt hiệu quả cao hơn.

5. Huy động các nguồn lực cùng địa phương trong xây dựng nông thôn mới và hoạt động nhân đạo, từ thiện góp phần giảm bớt khó khăn cho nhiều hộ gia đình, cá nhân, tạo sự lan tỏa ảnh hưởng tốt đẹp hình ảnh cơ quan và người cán bộ thi hành án dân sự

Chú trọng thực hiện phong trào “Ngành Tư pháp chung sức góp phần xây dựng nông thôn mới”, Cục được Ủy ban nhân dân tỉnh, Chi cục được Ủy ban nhân dân cấp huyện phân công đỡ đầu, giúp đỡ nhiều xã vùng cao hoàn thành bộ tiêu chí phù hợp với thế mạnh tại cơ sở, huy động các nguồn lực xã hội đầu tư cơ sở vật chất để trở thành xã nông thôn mới. Thực hiện chính sách an sinh xã hội, thường xuyên vận động công chức, người lao động ủng hộ các loại quỹ nhân đạo, từ thiện do địa phương, ngành phát động. Năm 2019 và năm 2020, Cục và các Chi cục Thi hành án dân sự cấp huyện đã tổ chức nhiều đợt tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về thi hành án dân sự tại các xã, thôn, bản được giúp đỡ và đã quyên góp ủng hộ các xã, thôn, cải tạo nhà ở cho 03 hộ gia đình, phối hợp với Câu lạc bộ Hy vọng tổ chức chương trình thiện nguyện “Chung tay xây dựng nông thôn mới”.