Xây dựng Quy trình ISO về công tác kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật về y tế
Báo cáo tại buổi kiển tra, bà Đinh Thị Thu Thủy - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ Y tế cho biết, thời gian qua, công tác kiểm tra, xử lý, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) đã được Ban cán sự đảng, Lãnh đạo Bộ Y tế quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện và đã đạt được một số kết quả tích cực. Bộ Y tế đã rà soát các văn bản quy phạm pháp luật về công tác kiểm tra, rà soát, xử lý văn bản QPPL và xây dựng Quy trình ISO về công tác kiểm tra, xử lý văn bản QPPL về y tế và công tác rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật về y tế.
Hàng năm, Bộ Y tế đều ban hành Kế hoạch công tác kiểm tra, rà soát văn bản QPPL. Trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay, Bộ Y tế đã thực hiện các nhiệm vụ rà soát văn bản QPPL theo chuyên đề, theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền. Tổng số lượt văn bản được rà soát là 972 văn bản, đã tiến hành xử lý theo thẩm quyền đối với 83/107 văn bản. Việc rà soát văn bản cơ bản bảo đảm yêu cầu về nội dung, thời hạn.
Về tình hình thực hiện hệ thống hóa văn bản QPPL kỳ 2019 - 2023: Bộ Y tế đã ban hành Kế hoạch thực hiện hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật về y tế kỳ 2019 - 2023; đã tiến hành tập huấn cho các đơn vị thuộc Bộ việc thực hiện hệ thống hoá kỳ 2019 - 2023. Hoạt động tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ về kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL đã được quan tâm tổ chức.
Đồng thời, Bộ Y tế cũng thường xuyên cử công chức tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ do Bộ Tư pháp tổ chức. Cùng với đó, Bộ Y tế cũng đã quan tâm, tạo điều kiện đảm bảo cho công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL trong Ngành như kiện toàn tổ chức bộ máy, bổ sung biên chế, bố trí kinh phí và các điều kiện bảo đảm khác phục vụ công tác này.
Cùng với đó, Bộ Y tế đã thực hiện kiểm tra văn bản theo các chuyên đề theo đề nghị của Bộ Tư pháp; kiểm tra theo thẩm quyền văn bản quy phạm pháp luật do các bộ, cơ quan ngang bộ, HĐND, UBND cấp tỉnh ban hành có quy định liên quan đến lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Y tế.
Trong năm 2021, 2022, Bộ đã thực hiện việc công bố danh mục văn bản hết hiệu lực, ngưng hiệu lực toàn bộ hoặc một phần theo quy định tại Điều 157 Nghị định số 34/2016/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 154/2020/NĐ-CP) là 79 văn bản quy phạm pháp luật.
Bên cạnh những kết quả đạt được, đại diện Bộ Y tế cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế, vướng mắc như kinh phí cho hoạt động kiểm tra văn bản mặc dù đã được bố trí nhưng do mức chi theo quy định còn thấp, nội dung các hoạt động còn chưa phong phú, một số đơn vị thuộc Bộ chưa bố trí kinh phí cho hoạt động này. Biên chế làm công tác pháp chế nói chung cũng như cán bộ chuyên trách công tác kiểm tra văn bản của các đơn vị thuộc Bộ Y tế còn thiếu; chưa có sự chủ động trong công tác tham mưu, xử lý kết quả rà soát hay chưa nhận thức đầy đủ ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản, còn xem đây là nhiệm vụ chuyên môn riêng của Vụ Pháp chế.
Sau khi nghe báo cáo của Bộ Y tế, các thành viên trong Đoàn công tác cũng có phản hồi, yêu cầu cung cấp, làm rõ thêm những thông tin để có đánh giá tổng thể, khách quan về công tác kiểm tra, xử lý, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL của Bộ Y tế liên quan đến kết quả tự kiểm tra các thông tư do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành, việc phát hiện và tự xử lý một số văn bản trái pháp luật việc xử lý hoặc tham mưu xử lý theo thẩm quyền. Đại diện các Bộ, ngành tham gia Đoàn công tác liên ngành cũng đã có thông tin, trao đổi, giải đáp các vấn đề thuộc thẩm quyền, trách nhiệm quản lý của Bộ, ngành mình.
Tăng cường công tác kiểm tra, tự kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật tại Bộ Y tế
Tại buổi làm việc, thay mặt Đoàn kiểm tra liên ngành, đồng chí Hoàng Xuân Hoan, Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp đã thông tin tóm tắt, sơ bộ về kết quả kiểm tra theo xác suất các văn bản còn hiệu lực do Bộ Y tế ban hành liên quan đến một số lĩnh vực cụ thể. Kết quả kiểm tra cho thấy bước đầu một số văn bản do Bộ Y tế ban hành còn chưa phù hợp về nội dung, thẩm quyền và hiệu lực; vẫn còn văn bản chưa đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ, phù hợp với văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên, chưa bảo đảm đúng thể thức, kỹ thuật trình bày hoặc văn bản hành chính có chứa QPPL.
Phát biểu kết luận, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh nhận định Bộ Y tế là một trong những bộ quản lý ngành, lĩnh vực có phạm vi quản lý rộng, có tác động lớn đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trong những năm gần đây, Bộ Y tế đã đồng hành cùng Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền, ban hành hoặc tham mưu cơ quan có thẩm quyền ban hành rất nhiều văn bản, chính sách, thực hiện nhiều biện pháp nhằm kịp thời ứng phó với diễn biến phức tạp của tình hình dịch bệnh, trong đó, có những vấn đề phải thay đổi linh hoạt với nhiều quyết định lần đầu tiên được áp dụng.
Với những khó khăn mà Bộ Y tế phải xử lý trong thời gian qua, việc ban hành các chính sách, văn bản pháp luật để vừa phù hợp với văn bản cấp trên (luật của Quốc hội, nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ) vừa phải phù hợp với đặc điểm quản lý ngành, lĩnh vực, với tình hình thực tiễn là nhiệm vụ vô cùng khó khăn. Thứ trưởng Bộ Tư pháp chia sẻ về những khó khăn, nỗ lực của đội ngũ cán bộ y tế, y bác sỹ trong thời gian qua và đánh giá cao những kết quả đạt được trong công tác pháp chế nói chung, công tác kiểm tra, rà soát, ban hành văn bản nói riêng của Bộ Y tế.
Qua nội dung trao đổi tại buổi làm việc Thứ trưởng cho rằng công tác chỉ đạo, điều hành và các điều kiện bảo đảm cho công tác kiểm tra, xử lý, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL tại Bộ Y tế đã được quan tâm thực hiện. Qua đó, thể chế phục vụ công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL của Bộ Y tế được ban hành cơ bản đầy đủ, bảo đảm cơ sở pháp lý cho công tác này được thực hiện theo quy định. Hằng năm, Bộ Y tế đều ban hành Kế hoạch công tác kiểm tra, rà soát văn bản QPPL để tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ này. Từ năm 2019 trở lại đây, công tác xử lý các văn bản sau khi nhận được ý kiến của Bộ Tư pháp được thực hiện kịp thời.
Thứ trưởng ghi nhận và đánh giá cao việc thực hiện công tác tự kiểm tra các thông tư do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành, qua đó, đã phát hiện và tự xử lý một số văn bản trái pháp luật; đã thực hiện kiểm tra theo thẩm quyền văn bản QPPL do các bộ, cơ quan ngang bộ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành có quy định liên quan đến lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Y tế. Qua công tác tự kiểm tra và kiểm tra theo thẩm quyền của Bộ Y tế được thực hiện chủ động, thường xuyên, nghiêm túc, đã phát hiện và xử lý một số văn bản trái pháp luật, góp phần hoàn thiện hệ thống văn bản QPPL thuộc lĩnh vực y tế.
Bên cạnh đó, Thứ trưởng cũng chỉ ra một số điểm còn hạn chế như: Một số văn bản do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành không phù hợp với quy định pháp luật (nêu trên) nhưng chưa được phát hiện thông qua công tác tự kiểm tra văn bản; chưa thực hiện đầy đủ phương thức kiểm tra văn bản như: kiểm tra văn bản theo địa bàn, lĩnh vực…; việc rà soát, xử lý các văn bản quy phạm pháp luật sau rà soát đôi khi chưa đáp ứng yêu cầu về thời gian, chất lượng; chưa kiện toàn được mạng lưới cộng tác viên cho công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL; công tác phối hợp giữa các đơn vị còn chưa chặt chẽ, một số Lãnh đạo các đơn vị chưa quan tâm đúng mức về công tác kiểm tra, xử lý văn bản QPPL.
Để bảo đảm chất lượng công tác xây dựng, kiểm tra, xử lý, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL, trong thời gian tới, Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh đề nghị Bộ Y tế lưu ý một số nội dung sau:
Tiếp tục quan tâm chỉ đạo thi hành hiệu quả, nghiêm Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2020), Nghị định số 34/2016/NĐ-CP ngày 14/5/2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 154/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ). Kiểm soát chặt chẽ chất lượng, tiến độ xây dựng, ban hành văn bản QPPL, bảo đảm tuân thủ trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản QPPL theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Tăng cường công tác kiểm tra, tự kiểm tra để kịp thời nhận diện, chấn chỉnh, khắc phục khó khăn, hạn chế trong tổ chức thực hiện các văn bản QPPL; đề cao hơn nữa trách nhiệm, kỷ luật, kỷ cương trong xây dựng, thi hành pháp luật; chủ động trong kiểm tra theo thẩm quyền, kiểm soát mức độ phù hợp của văn bản QPPL qua công tác tự kiểm tra, ngăn chặn nguy cơ làm phát sinh những quy định không phù hợp, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức; thực hiện các phương thức kiểm tra văn bản khác như: Kiểm tra văn bản theo địa bàn, chuyên đề, theo lĩnh vực…; củng cố và hoàn thiện đội ngũ cộng tác kiểm tra văn bản QPPL thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Y tế.
Đồng thời, cần có giải pháp tiếp tục tăng cường năng lực cho đội ngũ công chức làm công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL; củng cố và hoàn thiện đội ngũ cộng tác kiểm tra văn bản QPPL thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Y tế; tiếp tục quan tâm, bố trí biên chế, kinh phí hợp lý cho công tác này. Tăng cường hiệu quả công tác phối hợp giữa các đơn vị thuộc Bộ trong công tác soạn thảo, ban hành, kiểm tra, xử lý, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL.
Tiếp thu các ý kiến phát biểu, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cảm ơn về những chia sẻ, góp ý, trao đổi rất hữu ích của Đoàn kiểm tra tại buổi làm việc. Những kiến nghị và trao đổi đã giúp Bộ Y tế đánh giá những mặt tích cực, nhận diện những vấn đề còn khó khăn, hạn chế hoặc vướng mắc từ đó đề xuất, kiến nghị các giải pháp tăng cường công tác kiểm tra, xử lý, rà soát, hệ thống hoá văn bản QPPL trong Bộ. Đối với các yêu cầu, kiến nghị của Đoàn kiểm tra về việc giải trình và bổ sung một số nội dung, tài liệu, Thứ trưởng giao Vụ Pháp chế chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan thực hiện rà soát, bổ sung và hoàn thiện báo cáo, tài liệu theo đúng yêu cầu. Bộ Y tế sẽ khẩn trương rà soát, đánh giá những tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện để kịp thời rút kinh nghiệm và có giải pháp khắc phục để thực hiện tốt hơn công tác này trong thời gian tới.
Hiên Lê