1. Khái quát quá trình hình thành và phát triển của Trường Đại học Luật Hà Nội

Kể từ khi thành lập (ngày 10/11/1979) đến nay, được sự tin tưởng của Đảng và Nhà nước, Trường Đại học Luật Hà Nội tự hào là một trong những cơ sở đào tạo và nghiên cứu pháp luật hàng đầu của Việt Nam và tiếp tục được Chính phủ xác định là trường trọng điểm đào tạo cán bộ pháp luật theo Quyết định số 1156/QĐ-TTg ngày 30/9/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án tổng thể “Tiếp tục xây dựng Trường Đại học Luật Hà Nội và Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh thành các trường trọng điểm đào tạo cán bộ về pháp luật” (Quyết định số 1156/QĐ-TTg). Bên cạnh đó, các thế hệ lãnh đạo và toàn thể đội ngũ viên chức, người lao động của Trường tiếp tục kiên định với định hướng phát triển Trường trở thành trường đại học định hướng nghiên cứu, có sứ mệnh dẫn dắt phát triển khoa học pháp lý và hội nhập quốc tế, tiên phong giải quyết các vấn đề mới của ngành Tư pháp, của mỗi địa phương và đất nước, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Trải qua hơn 45 năm phát triển, Trường Đại học Luật Hà Nội đã có nhiều bước chuyển mình mạnh mẽ. Hiện, Trường đào tạo các bậc học từ cử nhân đến tiến sĩ, phát triển các chương trình đào tạo chất lượng cao, liên kết quốc tế và nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học. Với quy mô khoảng 15.000 sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh, Nhà trường đã đào tạo hàng vạn cán bộ pháp luật có chất lượng, đang công tác tại các cơ quan của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp trên cả nước.

Bên cạnh việc đào tạo cán bộ pháp luật cho Việt Nam, Trường còn có nhiều đóng góp trong đào tạo cán bộ pháp luật cho các nước như Lào, Campuchia, Yemen và tiếp nhận các thực tập sinh từ các nước như Thụy Điển, Nhật Bản... đến học tập, nghiên cứu tại Trường.

2. Thực trạng công tác đào tạo cán bộ pháp luật cho ngành Tư pháp và đất nước

Kể từ khi thành lập đến nay, Trường Đại học Luật Hà Nội không ngừng đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo luật, trở thành cơ sở đào tạo và nghiên cứu luật học lớn nhất Việt Nam. Chương trình giảng dạy luôn được cập nhật theo tiêu chuẩn quốc tế, chú trọng thực hành, rèn luyện kỹ năng và đạo đức nghề nghiệp. Đội ngũ giảng viên của Trường lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, trong đó, có nhiều giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ và chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực pháp luật chuyên ngành, nhiều người có kinh nghiệm làm việc tại các cơ quan nhà nước, tổ chức quốc tế và doanh nghiệp lớn^[1].

Trường Đại học Luật Hà Nội được giao nhiệm vụ đào tạo cao học luật từ năm 1992 và đào tạo tiến sĩ luật học từ năm 1994. Hiện nay, Trường được cấp phép mở 04 mã ngành đào tạo cử nhân với 08 chương trình đào tạo. Trường đã tuyển sinh, đào tạo được nhiều cử nhân chất lượng cao, trong đó: 49 khóa đào tạo chính quy văn bằng đại học thứ nhất, 24 khóa đào tạo vừa làm vừa học văn bằng đại học thứ nhất; 19 khóa trung cấp và chuyên tu; 23 khóa đào tạo chính quy văn bằng đại học thứ hai; 24 khóa đào tạo vừa làm vừa học văn bằng đại học thứ hai, trên 200 khóa đào tạo tại chức vừa làm vừa học tại địa phương. Ngoài ra, Trường còn ban hành Chương trình đào tạo đại học chất lượng cao hệ chính quy ngành Luật^[2] với chuẩn đầu ra cao hơn so với chương trình đào tạo đại trà tương ứng về năng lực chuyên môn, ngoại ngữ, ứng dụng công nghệ thông tin, dẫn dắt, chủ trì và làm việc nhóm, khả năng thích nghi với môi trường công tác; riêng năng lực ngoại ngữ phải đạt tối thiểu bậc 4/6 theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam (hoặc tương đương). Từ năm 2019, Trường đã hợp tác thiết kế chương trình học hệ song bằng với Đại học Azizona, Hoa Kỳ (thuộc top 01% các trường đại học hàng đầu thế giới).

Về đào tạo trình độ sau đại học: Trường được giao nhiệm vụ đào tạo đối với 08 ngành đào tạo trình độ thạc sĩ và 07 ngành đào tạo trình độ tiến sĩ, trong đó: 32 khóa thạc sĩ, 30 khóa nghiên cứu sinh. Trường đã cấp bằng thạc sĩ cho 4.742 học viên cao học và cấp bằng tiến sĩ cho 338 nghiên cứu sinh (tính riêng năm 2024, cấp bằng đại học cho 14.999 và sau đại học cho 1.422 người học)^[3].

Quy mô đào tạo của Trường được mở rộng, các hình thức đào tạo được đa dạng hóa. Để đáp ứng nhu cầu về đội ngũ cán bộ pháp lý có trình độ đại học và sau đại học, cũng như nhu cầu về đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao kiến thức pháp luật cho cán bộ của cơ quan nhà nước và các cơ quan, tổ chức thuộc các thành phần kinh tế, trên cơ sở năng lực đào tạo của Trường đã được tăng cường, Trường đã mở rộng quy mô hợp lý và thực hiện đa dạng hóa các loại hình đào tạo theo hướng chú trọng quy mô đào tạo hệ chính quy, giữ quy mô đào tạo hệ không chính quy ở mức độ hài hòa với hệ chính quy, bảo đảm tỷ lệ giảng viên/sinh viên, học viên, nghiên cứu sinh hợp lý theo tiêu chí khoa học, bảo đảm chất lượng đào tạo.

Hệ thống giáo trình, tài liệu và hệ thống thông tin, thư viện của Trường có bước phát triển vượt bậc. Đến năm 2009, tổng số tài liệu là khoảng 16.000 đầu sách với gần 200.000 cuốn bao gồm giáo trình, sách tham khảo, sách hướng dẫn học tập, nghiên cứu; đề tài khoa học, luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, khóa luận tốt nghiệp đại học; hơn 100 loại báo, tạp chí tiếng Việt và tiếng Anh. Hầu hết các tài liệu cần thiết cho người học đều được số hóa; nhiều phần mềm đã được sử dụng phục vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học và quản lý.

Với uy tín và chất lượng đào tạo, Trường Đại học Luật Hà Nội đã trở thành “cái nôi” đào tạo hàng loạt cán bộ pháp luật hiện đang giữ vị trí quan trọng trong các cơ quan nhà nước như Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, các sở, ban, ngành ở địa phương và tổ chức chính trị - xã hội. Bên cạnh đó, đội ngũ cựu sinh viên của Trường cũng đang làm việc hiệu quả trong các doanh nghiệp, tổ chức hành nghề luật, tổ chức quốc tế và lĩnh vực tư pháp quốc tế.

Không chỉ đào tạo sinh viên hệ chính quy, Nhà trường còn đảm nhiệm vai trò bồi dưỡng cho cán bộ pháp luật đang công tác thông qua các chương trình đào tạo theo hình thức vừa học vừa làm, đào tạo theo địa chỉ và đào tạo theo yêu cầu. Ngoài ra, Trường có các chương trình đào tạo ngắn hạn, các lớp bồi dưỡng chuyên sâu theo yêu cầu thực tiễn, góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng lực và chất lượng đội ngũ cán bộ pháp luật trên cả nước.

Ảnh do Trường Đại học Luật Hà Nội cung cấp.

3. Phương hướng và một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo

Trường Đại học Luật Hà Nội cần tiếp tục giữ vững vị trí là cơ sở dẫn đầu cả nước về đào tạo pháp luật với các chương trình đào tạo chất lượng cao ở tất cả các bậc đào tạo; thực hiện thành công việc xây dựng trường trọng điểm quốc gia về đào tạo cán bộ pháp luật, phát huy vai trò dẫn dắt trong hệ thống các cơ sở đào tạo luật của cả nước, có mạng lưới đối tác trong nước và quốc tế mạnh, hiệu quả; trở thành cơ sở đào tạo luật có uy tín, được công nhận ở khu vực.

3.1. Phương hướng

Ngày 23/10/2020, Hội đồng Trường Đại học Luật Hà Nội đã ban hành Chiến lược phát triển Trường Đại học Luật Hà Nội đến năm 2030. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ XIII của Trường nhiệm kỳ 2025 - 2030 cũng xác định nhiều định hướng, giải pháp phát triển hoạt động đào tạo, trong đó, tập trung vào một số phương hướng sau:

Một là, tập trung nâng cao chất lượng song song với phát triển quy mô, không ngừng nâng cao chất lượng các chương trình đào tạo cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ; xây dựng các chương trình đào tạo đạt chuẩn kiểm định chất lượng trong nước và khu vực; tăng cường đào tạo tư duy pháp lý và kiến thức thực tiễn cho người học, bảo đảm người học tốt nghiệp đáp ứng được các yêu cầu của công việc; hỗ trợ tối đa cơ hội việc làm cho người học sau khi tốt nghiệp; đầu tư xây dựng và thu hút đội ngũ giảng viên có chất lượng vượt trội, đặc biệt là đội ngũ các nhà khoa học đầu ngành, chú trọng đầu tư nâng cao trình độ của giảng viên trẻ.

Hai là, tăng cường đầu tư nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng gắn với nhiệm vụ giảng dạy, xây dựng và thực hiện pháp luật, cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; xây dựng Trường thành cơ sở giáo dục đại học định hướng nghiên cứu, có năng lực hàng đầu về nghiên cứu khoa học pháp lý, phản biện, đánh giá pháp luật; tăng cường năng lực nghiên cứu của giảng viên, từng bước xây dựng đội ngũ chuyên gia đầu ngành, hình thành trường phái học thuật.

Ba là, đẩy mạnh truyền bá tư tưởng pháp lý thông qua hoạt động đào tạo, nghiên cứu, chuyển giao các sản phẩm khoa học pháp lý chất lượng cao, kết hợp với hoạt động giáo dục, phổ biến pháp luật và hỗ trợ pháp lý cho cộng đồng. Coi hoạt động phục vụ cộng đồng là một trong 03 trụ cột hoạt động của Trường với mục đích vừa truyền bá, nâng cao ý thức pháp luật trong xã hội, vừa góp phần bảo vệ công lý, bảo vệ pháp luật, bảo đảm văn hóa tuân thủ và tính thượng tôn pháp luật trong đời sống kinh tế - xã hội.

Kỷ nguyên mới với những đặc trưng như chuyển đổi số, hội nhập quốc tế sâu, rộng, phát triển kinh tế tri thức và cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc đào tạo cán bộ pháp luật có năng lực toàn diện, tư duy toàn cầu và am hiểu công nghệ. Điều này đòi hỏi Trường Đại học Luật Hà Nội phải có chiến lược phát triển phù hợp và tiên phong đổi mới, cụ thể: triển khai hiệu quả các nghị quyết và chính sách quan trọng, tập trung thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng “về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”; Luật Giáo dục đại học năm 2012 (sửa đổi, bổ sung năm 2018); Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Quyết định số 1156/QĐ-TTg và Chiến lược phát triển Trường Đại học Luật Hà Nội đến năm 2030.

Đổi mới chương trình đào tạo, tiếp cận chuẩn quốc tế: Trường đã triển khai nhiều chương trình đào tạo bằng tiếng Anh, chương trình chất lượng cao, chương trình liên kết đào tạo với các trường đại học quốc tế. Các môn học hiện đại như pháp luật về công nghệ số, pháp luật quốc tế, luật thương mại điện tử, luật sở hữu trí tuệ… đã được đưa vào chương trình giảng dạy, giúp sinh viên có khả năng đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động toàn cầu.

Chuyển đổi số và công nghệ trong giảng dạy, nghiên cứu: Nhà trường chú trọng đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin, phát triển thư viện số, hệ thống học liệu điện tử và lớp học thông minh. Việc ứng dụng công nghệ như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn vào giảng dạy và nghiên cứu pháp luật đang được triển khai, tạo môi trường học tập hiện đại, sáng tạo và hiệu quả hơn.

3.2. Giải pháp

Với những phương hướng trên, Trường Đại học Luật Hà Nội đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo trong thời gian tới như sau:

Một là, phát triển đội ngũ viên chức và củng cố tổ chức bộ máy: tăng cường đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ giảng viên giỏi, tâm huyết, trách nhiệm, đội ngũ viên chức tinh gọn, chuyên nghiệp, hiệu quả, sử dụng thành thạo hệ thống chuyển đổi số của Trường, sử dụng hiệu quả công nghệ mới của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 phục vụ công việc.

Hai là, đổi mới và kiểm soát chặt chẽ chất lượng đào tạo: thực hiện kiểm định chất lượng định kỳ đối với cơ sở đào tạo, các chương trình đào tạo; đổi mới công tác đánh giá giảng viên theo hướng đơn giản, thường xuyên, thực chất, hiệu quả; tiếp tục gắn lý luận với thực tiễn trong công tác đào tạo, tăng cường thực tập, kiến tập để bảo đảm sinh viên tốt nghiệp đáp ứng tốt yêu cầu thị trường lao động. Đổi mới nội dung đào tạo luật và nâng cao các tiêu chuẩn (hướng đến việc trang bị hệ thống tri thức cần thiết theo các tiêu chuẩn về chuyên môn, đạo đức, chính trị nhằm phát triển cán bộ pháp luật theo hướng trong sạch, vững mạnh, có dũng khí đấu tranh vì công lý; đồng thời, coi trọng tiêu chuẩn chuyên môn và đạo đức, bao gồm tư duy pháp lý, kiến thức thực tiễn về pháp luật cũng như khả năng, kỹ năng thực hành pháp luật với các kiến thức nền có liên quan mật thiết như chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, hội nhập quốc tế…). Chương trình đào tạo luật cần tăng cường khả năng thích ứng và linh hoạt của người học để đáp ứng với sự tiến bộ của công nghệ và khả năng thay đổi nghề nghiệp. Cần tiếp cận đa ngành, liên ngành trong xây dựng và triển khai thực hiện các chương trình đào tạo theo hướng chú trọng phát triển kỹ năng nghề luật, đẩy mạnh hoạt động liên thông đào tạo đại học và sau đại học.

Chú trọng hơn nữa công tác quảng bá tuyển sinh để nâng cao chất lượng tuyển sinh đầu vào ở các trình độ đào tạo. Tiếp tục đánh giá nhu cầu đào tạo của người học, của xã hội và triển khai các bước chuẩn bị xây dựng các chuyên ngành/mã ngành phù hợp; đồng thời, thực hiện chuyển đổi số mạnh mẽ trong công tác tuyển sinh, quản lý đào tạo của Trường. Khảo sát nhu cầu của thị trường lao động, đánh giá hiệu quả của các chương trình đào tạo, từ đó, định hướng phát triển các chương trình đào tạo theo hướng đa ngành, liên ngành, các chương trình liên kết với nước ngoài bảo đảm vừa thực hiện nhiệm vụ chính trị của Trường, vừa thu hút được nhiều sinh viên, học viên, phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Xây dựng và đưa vào thực hiện tiêu chí, cơ chế người học đánh giá giảng viên dựa trên nền tảng chuyển đổi số và thực hiện hằng năm để không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy của giảng viên. Tổ chức hoạt động tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng, phổ biến, quán triệt, tạo nhận thức chung đúng đắn của toàn thể cán bộ, giảng viên và nhân viên về công tác bảo đảm chất lượng giáo dục, nâng cao văn hóa chất lượng trong toàn Trường.

Ba là, hiện đại hóa quản trị và thúc đẩy chuyển đổi số: phấn đấu thực hiện tự chủ toàn phần (đơn vị sự nghiệp công lập nhóm I); xây dựng cơ chế quản trị hiện đại, đánh giá và thực hiện chế độ đối với viên chức trên cơ sở hiệu quả, chất lượng công việc (KPI); ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý, giảng dạy, nghiên cứu và phát triển các nền tảng học liệu số, tạo động lực nâng cao hiệu quả làm việc của viên chức.

Bốn là, phát triển tài chính và cơ sở vật chất hiện đại, bền vững: phát triển nguồn thu theo quy định, tăng cường xã hội hóa, khai thác hiệu quả cơ sở II tại phường Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh; tiếp tục ổn định và phát triển Phân hiệu tại tỉnh Đắk Lắk trong bối cảnh mới; kết hợp hiện đại hóa cơ sở vật chất để nâng cao chất lượng và uy tín của Trường.

Năm là, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong giáo dục pháp luật: khuyến khích sinh viên nghiên cứu khoa học, khởi nghiệp trong lĩnh vực luật pháp và công nghệ pháp lý (legal tech).

Sáu là, nâng cao năng lực ngoại ngữ và kỹ năng mềm: lồng ghép các chương trình ngoại ngữ chuyên ngành, kỹ năng giao tiếp, tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết tình huống pháp lý để sinh viên có thể làm việc hiệu quả trong môi trường quốc tế.

Bảy là, tăng cường hợp tác quốc tế: mở rộng liên kết với các trường đại học, viện nghiên cứu và tổ chức quốc tế nhằm chia sẻ tri thức, học liệu và mô hình đào tạo tiên tiến.

Với bề dày truyền thống và sứ mệnh đào tạo nguồn nhân lực pháp luật chất lượng cao, là trường trọng điểm trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ pháp luật, trong bối cảnh kỷ nguyên mới, mặc dù có những thách thức, nhưng với quyết tâm và tinh thần đoàn kết, đổi mới sáng tạo, Trường Đại học Luật Hà Nội xứng đáng là một trong những địa chỉ đào tạo nhân lực pháp luật chất lượng nhất cho ngành Tư pháp và đất nước./.

Trường Đại học Luật Hà Nội, Bộ Tư pháp

[1]. Tính đến tháng 5/2025, Trường Đại học Luật Hà Nội có 562 viên chức và người lao động. Trong đó có 481 viên chức, 81 người lao động theo hợp đồng (gồm 37 giáo sư, phó giáo sư (05 giáo sư và 32 phó giáo sư); 1 17 tiến sĩ; 242 thạc sĩ).

[2]. Quyết định số 2373/QĐ-ĐHLHN ngày 29/9/2014 của Trường Đại học Luật Hà Nội về việc ban hành Chương trình đào tạo đại học hệ chính quy chất lượng cao ngành Luật.

[3]. Số liệu tính đến ngày 31/12/2024.

(Nguồn: Tạp chí Dân chủ và Pháp luật ấn phẩm đặc biệt “Ngành Tư pháp - Tự hào truyền thống, vững bước tương lai”)