Ngành Tư pháp thành phố Huế và những đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương

Trong suốt quá trình phát triển, ngành Tư pháp thành phố Huế đã trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, có cơ hội, thuận lợi, nhưng cũng có biến động, thách thức. Trong đó, giai đoạn 2015 - 2025 là giai đoạn khó khăn khi ngành Tư pháp phải đối mặt với đại dịch Covid-19, hậu quả của thiên tai, bão lũ… và yêu cầu từ nhiệm vụ chính trị của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân quyết tâm đưa tỉnh Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc trung ương vào năm 2025. Chính những thách thức đó đã tạo ra những cơ hội để ngành Tư pháp thành phố Huế có những bứt phá, thể hiện rõ vai trò, vị thế của ngành trong sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Một số lĩnh vực công tác trọng tâm ngành Tư pháp thành phố Huế đạt được nổi bật như sau:

Thứ nhất, công tác xây dựng, thẩm định, kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL). Công tác này luôn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, là một trong ba khâu đột phá chiến lược, tạo cơ sở pháp lý, môi trường an toàn, thuận lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội, là ưu tiên hàng đầu trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của ngành Tư pháp. Với mục tiêu đó, công tác xây dựng thể chế, hoàn thiện pháp luật được triển khai bài bản hơn ngay từ khâu lập đề nghị xây dựng văn bản đến xây dựng và ban hành văn bản, trong đó, chú trọng kiến nghị xử lý các văn bản đã hết hiệu lực, trái pháp luật, mâu thuẫn, chồng chéo hoặc không còn phù hợp với tình hình mới.

Trong giai đoạn 2015 - 2025, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh (nay là UBND thành phố) trình Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh (nay là thường vụ Đảng ủy UBND thành phố) ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; thẩm định dự thảo Đề án, Tờ trình thành lập thành phố Huế trực thuộc trung ương và dự thảo VBQPPL liên quan đến việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tham gia góp ý dự thảo Nghị quyết về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013.

Nhìn chung, công tác thẩm định VBQPPL ngày càng được nâng cao về chất lượng, các báo cáo thẩm định của Sở Tư pháp được các cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản xem là kênh, ý kiến quan trọng để hoàn thiện các văn bản trước khi trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt. Công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa VBQPPL đã và đang từng bước được nâng cao, bảo đảm tính thống nhất, minh bạch, khả thi của hệ thống pháp luật tại địa phương; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và thi hành pháp luật, hạn chế các yếu tố tác động tiêu cực, tạo môi trường pháp lý thuận lợi phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trên toàn thành phố. Với những kết quả đã đạt được, trong năm 2024, Sở Tư pháp thành phố Huế được Bộ trưởng Bộ Tư pháp tặng Bằng khen do có thành tích xuất sắc, tiêu biểu đóng góp vào công tác xây dựng VBQPPL.

Đại hội Đảng bộ Sở Tư pháp thành phố Huế nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Thứ hai, lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch, chứng thực, nuôi con nuôi, lý lịch tư pháp, bồi thường nhà nước tiếp tục được đẩy mạnh thực hiện, tập trung nâng cao chất lượng và ngày càng nền nếp, từng bước hiện đại hóa, tạo thuận lợi cho người dân cũng như đáp ứng tốt hơn yêu cầu quản lý của Nhà nước. Cùng với việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác hộ tịch, chứng thực, lý lịch tư pháp, nhất là công tác số hóa dữ liệu hộ tịch giấy đã được ngành Tư pháp triển khai thực hiện kịp thời, hiệu quả, với phương châm “đúng, đủ, sạch, sống”, là một trong 17 tỉnh/thành phố đầu tiên trong cả nước hoàn thành việc số hóa sổ hộ tịch giấy vào cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc với số lượng dữ liệu là 1.204.756 trường hợp. Đặc biệt, ngành Tư pháp đã đóng góp tích cực, nổi bật trong việc đưa Thừa Thiên Huế là một trong hai địa phương đầu tiên triển khai thực hiện thí điểm thành công cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng định danh quốc gia VNeID cho các trường hợp công dân Việt Nam có tài khoản định danh điện tử VNeID mức độ 2. Trong thời gian thí điểm, tổng số hồ sơ tiếp nhận yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp tại thành phố là 13.482 hồ sơ, trong đó, hồ sơ được nhận từ VNeID là 9.831 hồ sơ, đã trả kết quả qua VNeID là 9.456 hồ sơ. Việc thực hiện nộp hồ sơ đề nghị cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID tạo thuận lợi cho người dân với các thao tác đơn giản, dễ thực hiện; việc nhận hồ sơ, gửi, tra cứu thông tin được thực hiện nhanh chóng; thời gian tác nghiệp của công chức trực tiếp làm công tác tham mưu cấp Phiếu lý lịch tư pháp được rút ngắn. Từ kết quả thành công thí điểm này, Thủ tướng Chính phủ đã cho mở rộng thí điểm cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên VNeID trong toàn quốc.

Thứ ba, công tác bổ trợ tư pháp. Bổ trợ tư pháp là hoạt động không thể thiếu, không tách rời với công tác tư pháp, là một phần quan trọng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Trong bối cảnh đó, hoạt động bổ trợ tư pháp đã góp phần đưa pháp luật đi vào đời sống và gắn kết người dân với pháp luật trong mọi hoạt động, quan hệ xã hội. Trên cơ sở đó, từ năm 2012 đến nay, Sở Tư pháp đã tổ chức, sắp xếp lại các phòng chuyên môn, theo đó, thành lập Phòng Bổ trợ tư pháp có chức năng, nhiệm vụ tham mưu Giám đốc Sở giúp UBND thành phố thực hiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; trong đó, chú trọng bố trí công chức có năng lực, trình độ, chuyên môn vào vị trí tham mưu thực hiện nhiệm vụ. Nhờ đó, hoạt động bổ trợ tư pháp của thành phố Huế đã từng bước phát triển mạnh mẽ, nhiều hoạt động có tính đột phá nhờ thực hiện chủ trương xã hội hóa theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, đặc biệt, quan tâm thúc đẩy hoạt động về công chứng, luật sư và giám định tư pháp - những lĩnh vực có vai trò hỗ trợ đắc lực cho hệ thống tư pháp, góp phần thúc đẩy các tổ chức hành nghề trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp phát triển, hoạt động đạt chất lượng và chuyên nghiệp. Trên địa bàn thành phố Huế hiện có 27 tổ chức (09 văn phòng luật sư và 18 công ty luật); 10 chi nhánh và 05 văn phòng giao dịch của tổ chức hành nghề luật sư, 02 chi nhánh tổ chức hành nghề luật sư tại các tỉnh, thành phố khác. Trung bình mỗi năm, các tổ chức hành nghề luật sư thực hiện từ 600 - 800 vụ việc; 04 trung tâm tư vấn pháp luật với 17 tư vấn viên pháp luật, hằng năm, tiếp nhận và thực hiện tư vấn từ 150 - 300 vụ việc; 02 phòng công chứng và 09 văn phòng công chứng với lượng giao dịch, hợp đồng từ 35.000 - 45.000 việc/năm; 01 văn phòng thừa phát lại với khoảng 300 - 400 vi bằng và thực hiện tống đạt khoảng 2.000 văn bản của Tòa án/năm; 04 tổ chức hành nghề đấu giá tài sản (01 trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản và 03 doanh nghiệp đấu giá tài sản), hằng năm, tổ chức từ 300 - 400 cuộc đấu giá; 03 tổ chức giám định tư pháp công lập và 08 tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc thực hiện từ 600 - 700 vụ việc/năm. Nhìn chung, hoạt động của các tổ chức bổ trợ tư pháp ngày càng ổn định, nền nếp, nâng cao năng lực, thích ứng với sự thay đổi và đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao của xã hội.

Thứ tư, bên cạnh công tác chuyên môn, công tác cải cách hành chính của ngành Tư pháp là một trong các nhiệm vụ trọng điểm, được Lãnh đạo Sở Tư pháp qua các thời kỳ tập trung chỉ đạo quyết liệt. Với mục tiêu “Thân thiện - Đúng hẹn - Đơn giản”, Sở Tư pháp đã xây dựng và nâng cao chất lượng dịch vụ công, lấy người dân, tổ chức, doanh nghiệp làm trung tâm; tạo sự hài lòng của tổ chức, cá nhân đối với việc giải quyết thủ tục hành chính của các cơ quan nhà nước; các thủ tục được giải quyết nhanh, công khai, minh bạch, thời gian giải quyết được rút ngắn đã đáp ứng yêu cầu của tổ chức, công dân. Đồng thời, công tác tuyên truyền, phổ biến cho người dân, doanh nghiệp được chú trọng, tiếp cận các dịch vụ công thông qua việc hướng dẫn, hỗ trợ tạo tài khoản, hướng dẫn sử dụng thủ tục hành chính trên mạng xã hội; tích cực truyền thông qua tờ gấp, áp phích, hội thảo về hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, clip hướng dẫn sử dụng phần mềm dịch vụ công trực tuyến để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp thuận tiện tiếp cận việc giao dịch thủ tục hành chính bằng hình thức trực tuyến. Tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn của Sở Tư pháp trong những năm gần đây luôn đạt từ 95 - 97%. Nhằm đáp ứng kịp thời yêu cầu của công dân, Sở Tư pháp luôn quan tâm cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục “Tiếp nhận, cập nhập, giải tỏa thông tin ngăn chặn trong phần mềm quản lý hồ sơ công chứng trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế”. Thời hạn giải quyết rút ngắn từ 24 giờ xuống còn 16 giờ; phương án đơn giản hóa thủ tục này mang lại lợi ích lớn chi phí tuân thủ thủ tục hành chính giảm từ 37,2 triệu đồng/năm xuống còn 24,8 triệu đồng/năm, tiết kiệm 12,4 triệu đồng/năm. Với những nỗ lực không ngừng của tập thể công chức, viên chức, người lao động, trong các năm 2021, 2022, 2023 và 2024, Sở Tư pháp luôn là đơn vị được xếp hạng cao và được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen về thành tích trong công tác cải cách hành chính. Đặc biệt, trong năm 2023, Sở Tư pháp đã xuất sắc dẫn đầu trong công tác cải cách hành chính của các sở, ban, ngành cấp tỉnh với 92,62 điểm; đồng thời, cũng là đơn vị xếp thứ ba toàn thành phố về chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh (DDCI).

Những thành tựu đạt được là kết quả của sự lãnh đạo, chỉ đạo và hướng dẫn kịp thời, sâu sát của Thành ủy, HĐND, UBND thành phố và Bộ Tư pháp; sự phối hợp của các sở, ngành cùng sự quyết tâm, nỗ lực của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức ngành Tư pháp qua các thời kỳ; sự bền bỉ vượt qua khó khăn, trau dồi bản lĩnh chính trị và năng lực chuyên môn, tận tụy phục vụ Nhân dân, phấn đấu vì sự phát triển chung của ngành và đất nước. Với những kết quả đạt được trong công tác tư pháp, Sở Tư pháp thành phố Huế vinh dự được Chủ tịch nước tặng Huân chương lao động hạng ba và được Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Chủ tịch UBND thành phố tặng nhiều bằng khen và cờ đơn vị thi đua xuất sắc của Bộ Tư pháp, thành phố. Những thành tích trên là sự ghi nhận tiêu biểu của cấp trung ương, cấp tỉnh đối với quyết tâm và phấn đấu của tập thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Tư pháp thành phố Huế.

Trong không khí hào hùng của tháng Tám lịch sử, hướng đến kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống ngành Tư pháp, 35 năm xây dựng và phát triển ngành Tư pháp thành phố Huế, toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Tư pháp càng thêm tự hào với truyền thống của ngành, tiếp tục đem tâm huyết, trí tuệ của mình xây dựng ngành Tư pháp địa phương ngày càng vững mạnh, có uy tín, có vị trí, vai trò xứng đáng là chỗ dựa về mặt pháp lý hết sức đắc lực và đáng tin cậy của các cấp, các ngành, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới./.

Sở Tư pháp thành phố Huế

(Nguồn: Tạp chí Dân chủ và Pháp luật ấn phẩm đặc biệt “Ngành Tư pháp - Tự hào truyền thống, vững bước tương lai”)