Ngày 18/11/2025, tại thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị “Tập huấn nâng cao kiến thức về cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin trợ giúp pháp lý cho cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, cán bộ cấp xã”.
Hội nghị nhằm nâng cao kiến thức về cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin về trợ giúp pháp lý cho các đối tượng tập huấn góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ trợ giúp pháp lý trong thời gian tới. Hội nghị là một trong những hoạt động trọng tâm nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ người tiến hành tố tụng, cán bộ cấp xã, trợ giúp viên pháp lý và các chủ thể tham gia thực hiện trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Tham dự Hội nghị có đại diện các cơ quan Công an, Tòa án, Viện kiểm sát nhân dân trên địa bàn tỉnh Nghệ An; người tiến hành tố tụng; trợ giúp viên pháp lý, người tập sự trợ giúp pháp lý của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Nghệ An; luật sư thuộc tổ chức đăng ký tham gia thực hiện trợ giúp pháp lý và luật sư ký hợp đồng thực hiện trợ giúp pháp lý; cán bộ cấp xã phụ trách công tác tư pháp.
Giảng viên của Hội nghị có Tiến sĩ, Luật sư Nguyễn Văn Điệp, nguyên Phó Giám đốc Học viện Tòa án, với kinh nghiệm thực tiễn phong phú, ông đã chia sẻ nhiều kiến thức bổ ích, đồng thời minh họa bằng các vụ việc thực tế giúp đại biểu dễ hiểu, dễ áp dụng. Trong phần trình bày đầu tiên, giảng viên đã giới thiệu khái quát về vai trò của cơ chế phối hợp trong hoạt động trợ giúp pháp lý. Theo đó, việc cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời giữa Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước và các cơ quan tiến hành tố tụng có ý nghĩa quyết định trong việc bảo đảm quyền được trợ giúp pháp lý của người dân, đồng thời góp phần hỗ trợ hoạt động điều tra, truy tố, xét xử được thực hiện đúng quy định pháp luật.
Hội nghị được nghe giảng viên trình bày về các kỹ năng cần thiết trong quá trình phối hợp, nhận diện và cung cấp thông tin trợ giúp pháp lý, gồm những nội dung trọng tâm như trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng và các cán bộ cấp xã trong việc giải thích, hướng dẫn đối tượng thuộc diện được trợ giúp pháp lý tiếp cận với dịch vụ trợ giúp pháp lý; đồng thời cũng thông tin các nội dung liên quan đến cơ chế phối hợp giữa các cơ quan với Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước. Bên cạnh đó, giảng viên cũng nhấn mạnh việc nắm chắc quy định pháp luật trợ giúp pháp lý về công tác phối hợp là bước đầu đưa công tác này ngày càng phát triển.
Trợ giúp pháp lý là chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc bảo đảm quyền con người, quyền công dân và công bằng xã hội. Để thực hiện tốt chính sách này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng và tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý. Việc nhận diện đúng đối tượng, hướng dẫn đầy đủ và chuyển gửi kịp thời thông tin là trách nhiệm chung của tất cả các chủ thể liên quan.
Tiến sĩ, Luật sư Nguyễn Văn Điệp khẳng định mỗi người tiến hành tố tụng, mỗi cán bộ tư pháp cấp xã phải nắm rõ quy trình để bảo đảm không bỏ sót đối tượng thuộc diện được trợ giúp pháp lý, không để xảy ra tình trạng người được trợ giúp pháp lý khi có yêu cầu trợ giúp pháp lý không được thụ hưởng dịch vụ trợ giúp pháp lý.
Tại Hội nghị tập huấn, giảng viên cũng dành thời gian trình bày chi tiết về quy trình thông báo, hướng dẫn và chuyển gửi thông tin giữa các cơ quan tiến hành tố tụng với Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước. Nội dung này được các đại biểu đặc biệt quan tâm vì liên quan trực tiếp đến tiếp nhận yêu cầu và xử lý vụ việc có liên quan. Giảng viên phân tích từng bước trong quy trình, nêu rõ các trường hợp cần thông báo ngay, các trường hợp cần xác minh thêm và các trường hợp phải chuyển gửi trực tiếp. Qua đó, các đại biểu hiểu rõ hơn trách nhiệm của mình cũng như các căn cứ pháp luật có liên quan.
Ngoài những nội dung lý thuyết, Hội nghị dành phần lớn thời lượng cho việc thảo luận, trao đổi thực tiễn. Giảng viên đưa ra nhiều tình huống từ các vụ án thật đã từng xảy ra, gồm các tình huống trong tố tụng hình sự, dân sự, hành chính. Một số đại biểu thuộc lực lượng công an cấp xã cũng chia sẻ về khó khăn trong quá trình phát hiện đối tượng được trợ giúp pháp lý khi tiếp nhận tin báo, bắt giữ người hoặc lập hồ sơ xử lý vi phạm hành chính. Theo đó, có nhiều trường hợp người dân không biết mình thuộc diện được trợ giúp pháp lý hoặc không chủ động đề nghị, dẫn đến việc cán bộ phải chủ động hỏi, xác minh hoặc giới thiệu dịch vụ trợ giúp pháp lý. Giảng viên và đại diện Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Nghệ An đã trao đổi và hướng dẫn cụ thể quy trình phối hợp trong các tình huống cụ thể mà đại biểu có trao đổi.
Bên cạnh đó, nhiều đại biểu quan tâm đến kỹ năng giao tiếp và phối hợp với điều tra viên, kiểm sát viên và thẩm phán trong quá trình làm việc. Giảng viên phân tích rõ các nguyên tắc trong giao tiếp tư pháp, cách thức trình bày quan điểm, đề nghị thực hiện quyền và nghĩa vụ của trợ giúp viên pháp lý trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử. Đây là nội dung được đánh giá là thiết thực đối với đội ngũ trợ giúp viên pháp lý và luật sư tham gia trợ giúp pháp lý vì liên quan trực tiếp đến chất lượng và hiệu quả của vụ việc.
Không chỉ cung cấp kiến thức pháp lý về cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin và kỹ năng chuyên môn, Hội nghị còn đề cập đến hiệu quả của việc xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng với Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tại địa phương. Giảng viên phân tích khi thông tin được trao đổi đầy đủ, kịp thời và minh bạch, hiệu quả xử lý vụ việc sẽ cao hơn, đồng thời giảm thiểu tình trạng khiếu nại, khiếu kiện kéo dài. Việc phối hợp tốt cũng góp phần tăng cường sự tin tưởng của người dân vào hệ thống tư pháp, đặc biệt đối với những nhóm đối tượng yếu thế - những người thường gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận pháp luật.
Thông qua Hội nghị tập huấn, các đại biểu nắm bắt được đầy đủ hơn về quy trình phối hợp, kỹ năng cung cấp và tiếp nhận thông tin trợ giúp pháp lý giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, các tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Việc tăng cường kiến thức, kỹ năng và nâng cao nhận thức về vai trò của công tác trợ giúp pháp lý góp phần bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân, nhất là đối với người nghèo, người có công với cách mạng và các đối tượng yếu thế trong xã hội, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan thực hiện trợ giúp pháp lý tại địa phương.
Đức Khiêm - Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý
Ngày 17/11/2025, tại Nghệ An, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp đã tổ chức thành công các hội nghị tập huấn nâng cao năng lực, kiến thức về trợ giúp pháp lý cho già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng, cán bộ cơ sở, người có liên quan trên địa bàn tỉnh Nghệ An theo Kế hoạch công tác năm 2025 của Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đã được Lãnh đạo Bộ phê duyệt. Các hội nghị tập huấn được tổ chức góp phần nâng cao kiến thức, kỹ năng về trợ giúp pháp lý từ cơ sở, tăng cường khả năng tiếp cận pháp luật cho người dân, đồng thời nâng cao năng lực cho đội ngũ người có uy tín trong cộng đồng và đội ngũ cán bộ cơ sở tại địa phương. Hoạt động này là bước triển khai quan trọng nhằm bảo đảm quyền được trợ giúp pháp lý và thúc đẩy hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý tại Nghệ An.
Ngày 04/11/2025, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật phối hợp với Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý tổ chức Tọa đàm khoa học “Tăng cường nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế”. Tọa đàm được tổ chức bằng hình thức trực tiếp (tại phường Hòa Bình, tỉnh Phú Thọ) kết hợp với trực tuyến. Đồng chí Trương Thế Côn, Tổng Biên tập Tạp chí Dân chủ và Pháp luật và đồng chí Vũ Thị Hường, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đồng chủ trì Tọa đàm.
Tọa đàm dự kiến được Tạp chí Dân chủ và Pháp luật tổ chức ngày 04/11/2025 bằng hình thức trực tiếp (tại phường Hòa Bình, tỉnh Phú Thọ) kết hợp với trực tuyến nhằm đề xuất các giải pháp về tăng cường nguồn lực, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý hướng tới các đối tượng yếu thế trong xã hội.
Tọa đàm dự kiến được Tạp chí Dân chủ và Pháp luật tổ chức ngày 17/10/2025 bằng hình thức trực tiếp tại Hà Nội nhằm góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp lý trong kỷ nguyên mới.
Lứa tuổi vị thành niên là giai đoạn các em đang hình thành nhân cách, dễ bồng bột, thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc và nhận thức pháp luật còn hạn chế. Nếu không được định hướng, các em rất dễ sa vào những hành vi vi phạm pháp luật đáng tiếc. Chỉ một phút nóng giận, một quyết định bồng bột… cũng đủ khiến tuổi trẻ phải trả giá bằng cả những tháng ngày sau song sắt. Thế nhưng, trong câu chuyện buồn ấy, vẫn có một điểm sáng nhân văn - đó là bàn tay nâng đỡ của trợ giúp pháp lý miễn phí, để một thiếu niên lầm lỡ có cơ hội sửa sai và làm lại từ đầu.
Thực hiện Kế hoạch công tác năm 2025 của Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đã được Lãnh đạo Bộ Tư pháp phê duyệt, ngày 26/9/2025, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp phối hợp với Sở Tư pháp thành phố Cần Thơ và chính quyền địa phương tổ chức thành công các Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực, kiến thức về trợ giúp pháp lý cho cán bộ ở cơ sở và người có uy tín trong cộng đồng tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Ngày 19/9/2025, tại Lâm Đồng, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý tổ chức Hội nghị đánh giá, giám sát về trợ giúp pháp lý trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi và Chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025. Đồng chí Tô Thị Thu Hà, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (PBGD&TGPL), Bộ Tư pháp chủ trì Hội nghị.
Hưởng ứng Ngày thành lập Tổ chức Trợ giúp pháp lý (06/9/1997 - 06/9/2025), ngày 05/9/2025, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý tổ chức Tọa đàm "Sự tham gia của tổ chức xã hội trong công tác trợ giúp pháp lý". Tọa đàm được tổ chức nhằm đánh giá một cách toàn diện về việc phát huy nguồn lực từ các tổ chức xã hội để nâng cao hiệu quả, chất lượng và phạm vi tiếp cận dịch vụ trợ giúp pháp lý cho người dân, từ đó góp phần bảo vệ công lý, bảo đảm công bằng xã hội và đề xuất để hoàn thiện thể chế trợ giúp pháp lý.
Ngày 25/8/2025, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp đã tổ chức thành công các hội nghị tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ thôn, cán bộ chi hội đoàn thể, người có uy tín trong cộng đồng tại xã Ea Súp và xã Liên Sơn Lắk, tỉnh Đắk Lắk. Đây là hoạt động có ý nghĩa thiết thực nhằm tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ trợ giúp pháp lý cho người dân, nhất là đối tượng người nghèo, người có công với cách mạng, người yếu thế trong xã hội, từ đó góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý, thực hiện tốt công tác dân vận, phát huy dân chủ ở cơ sở. Hội nghị tập huấn có sự tham gia của đông đảo các cán bộ cơ sở và người có uy tín trong cộng đồng.
Để kịp thời nắm bắt tình hình triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý sau gần hai tháng thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, sáp nhập xã, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) đã có buổi làm việc với đại diện Ủy ban nhân dân xã Tam Dương, tỉnh Phú Thọ.
Ngày 21/8/2025, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp đã tổ chức các Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ thôn, cán bộ chi hội đoàn thể, người có uy tín trong cộng đồng tại các xã: Bình An, Nam Lý, Gia Tường, Khánh Hội trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Hội nghị tập huấn được tổ chức với sự tham gia của đông đảo đại biểu là cán bộ thôn, cán bộ chi hội đoàn thể (Mặt trận tổ quốc, Đoàn thanh niên, Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh), người có uy tín trong cộng đồng.
Hiện nay, hội chứng nhiễm virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV/AIDS) đang trở thành một vấn nạn đối với sức khỏe của cộng đồng và rào cản lớn cho sự phát triển về kinh tế - xã hội tại Việt Nam. Mặc dù đã có những kết quả trong công tác phòng, chống, tuy nhiên, tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến rất phức tạp, đặc biệt là xu hướng gia tăng nhiễm bệnh ở nhóm thanh thiếu niên trẻ và nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM). Tỷ lệ hiện nhiễm HIV trong nhóm MSM tăng rõ rệt trong những năm gần đây.
Trợ giúp pháp lý là chính sách nhân văn sâu sắc, thể hiện trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, đặc biệt là những người yếu thế trong xã hội, người có công với cách mạng. Đồng thời, đây cũng là công cụ quan trọng nhằm bảo đảm công lý, để mọi người dân đều được tiếp cận pháp luật bình đẳng, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Thực hiện Chiến lược phát triển và mục tiêu đổi mới công tác trợ giúp pháp lý, trong những năm qua, ngành Kiểm sát nhân dân luôn tích cực, trách nhiệm hoàn thành tốt nhiệm vụ, đạt được những kết quả đáng ghi nhận.
Theo Pháp lệnh số 08/2025/UBTVQH15 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua ngày 27/6/2025, kể từ ngày 01/7/2025, Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền theo lãnh thổ tiếp nhận nhiệm vụ xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân, đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng mà Tòa án nhân dân cấp huyện đang giải quyết.
