Sau khi Luật Lý lịch tư pháp năm 2009 có hiệu lực thi hành, để triển khai thực hiện và nâng cao hiệu quả công tác cấp phiếu lý lịch tư pháp và công tác xây dựng, quản lý, khai thác hệ thống thông tin lý lịch tư pháp, đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan trong việc xác minh, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp, ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Chỉ thị về việc triển khai thực hiện Luật Lý lịch tư pháp trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 4660/QĐ-UBND về việc ban hành kế hoạch triển khai thực hiện chiến lược phát triển lý lịch tư pháp đến năm 2020, tầm nhìn 2030 của tỉnh Nghệ An, giai đoạn 2013 - 2015 và phân công trách nhiệm cụ thể cho các ngành có liên quan triển khai thực hiện.
1. Các giải pháp đồng bộ đã làm tăng cường mối quan hệ phối hợp
Xác định để luật sớm đi vào cuộc sống, Sở Tư pháp với trách nhiệm cơ quan tham mưu giúp UBND tỉnh trong tổ chức thực hiện, đã phối hợp với các ngành liên quan tổ chức tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các nội dung cơ bản của Luật Lý lịch tư pháp và các văn bản hướng dẫn liên quan bằng nhiều hình thức như: Tổ chức hội nghị quán triệt cấp tỉnh; tổ chức các đợt tập huấn chuyên sâu cho các đối tượng liên quan; phát hành tập san pháp luật chuyên đề; thông qua “Ngày pháp luật” tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng; tổ chức cuộc thi cải cách hành chính của tỉnh...; thông qua các cuộc tuyên truyền giúp cán bộ, công chức và nhân dân nắm được những nội dung cơ bản của các văn bản quy phạm pháp luật về lý lịch tư pháp để thực hiện việc yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp (LLTP) khi có nhu cầu theo đúng trình tự, thủ tục pháp luật quy định.
Công tác cấp phiếu LLTP cho cá nhân, tổ chức có yêu cầu đã được thực hiện nghiêm túc. Từ ngày 01/7/2010 đến nay, Sở Tư pháp đã phối hợp với công an tỉnh thụ lý 53.759 hồ sơ yêu cầu và cấp 53.750 phiếu LLTP cho công dân. Một trong những kết quả nổi bật của Sở Tư pháp và các ngành trong lĩnh vực này là nỗ lực thực hiện việc cải cách thủ tục hành chính trong công tác cấp phiếu LLTP cho công dân. Việc tiếp nhận hồ sơ yêu cầu cấp phiếu của công dân được thực hiện bằng 3 hình thức: Trực tiếp tại bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả theo cơ chế một cửa; qua dịch vụ bưu chính hoặc qua mạng trực tuyến. Kết quả sẽ được trả trực tiếp tại bộ phận một cửa hoặc qua hệ thống bưu chính. Từ tháng 6/2016, Sở Tư pháp đã tích cực phối hợp với Công an tỉnh giảm thời hạn cấp phiếu LLTP cho công dân từ 15 ngày làm việc xuống 7 ngày làm việc.
Để khắc phục tình trạng chậm cấp phiếu LLTP cho công dân trong một số trường hợp đặc biệt được quy định tại khoản 2, 3 và 4 Điều 47 Luật Lý lịch tư pháp khi phải tra cứu tại Công an tỉnh, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh có giải pháp xây dựng cơ chế phối hợp giữa Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia với Cục Hồ sơ nghiệp vụ cảnh sát được gọi là Đề án “kiềng ba chân” rất có hiệu quả. Những trường hợp ghi thông tin có thời gian cư trú ở nhiều tỉnh, thành hoặc ở nước ngoài sẽ được chuyển ra Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia để xác minh với thời gian là không quá 15 ngày theo đúng quy định của pháp luật. Đây là bước đột phá mới trong việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính về lĩnh vực LLTP, đem lại sự hài lòng cho người dân và nâng cao vai trò, trách nhiệm của cán bộ, công chức trong thực thi công vụ.
Công tác phối hợp cung cấp thông tin LLTP giữa các cơ quan Tòa án, Công an, Viện kiểm sát, cơ quan thi hành án dân sự, cơ quan đăng ký hộ tịch với Sở Tư pháp được thực hiện tích cực, nghiêm túc theo đúng quy định của pháp luật. Tính từ 01/7/2010 đến 31/12/2015, các cơ quan liên quan đã cung cấp cho Sở Tư pháp tổng cộng 42.826 thông tin lý lịch tư pháp. Việc cung cấp thông tin lý lịch tư pháp cho Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia cũng được thực hiện tích cực, đúng tiến độ. Tính đến 31/12/2015, Sở Tư pháp Nghệ An đã cung cấp cho Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia 15.700 bản LLTP và 3.314 thông tin LLTP bổ sung. Từ 01/5/2015 đến 31/12/2015, tổng số thông tin cung cấp dưới dạng dữ liệu điện tử là 2.200 bản. Đặc biệt năm 2016, thực hiện Chỉ thị số 02/CT-BTP ngày 09/3/2015 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp về tăng cường xây dựng, quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, UBND tỉnh đã ký Quyết định số 699/QĐ-UBND ban hành Đề án “Tăng cường thực hiện công tác xây dựng, quản lý và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp trên địa bàn tỉnh Nghệ An”, trong đó có quy định trong năm 2016, bổ sung cho Sở Tư pháp 3 biên chế để thực hiện việc xây dựng cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Ghi nhận kết quả đạt được tại Hội nghị tổng kết 5 năm thi hành Luật lý lịch tư pháp và 4 năm thi hành Nghị định số 111/2010/NĐ-CP của Chính phủ về hướng dẫn thi hành một số điều của Luật lý lịch Tư pháp vừa được UBND tỉnh tổ chức vào cuối tháng 4 vừa qua, UBND tỉnh đã tặng bằng khen cho 5 tập thể, 9 cá nhân có thành tích trong việc thực hiện Luật lý lịch tư pháp năm 2009.
2. Những hạn chế
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác LLTP trên địa bàn tỉnh Nghệ An vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục đó là: Các thông tin LLTP chưa được cập nhật, quản lý theo đúng quy định. Đến nay còn tồn đọng lượng thông tin mà Sở Tư pháp tiếp nhận trong 5 năm qua là 27.126 thông tin; chưa bổ sung biên chế cho Phòng Hành chính Tư pháp thuộc Sở Tư pháp để thực hiện nhiệm vụ cập nhật, quản lý và khai thác cơ sở dữ liệu LLTP; cơ sở vật chất, trang thiết bị và kinh phí phục vụ công tác này chưa đáp ứng yêu cầu đề ra; sự phối hợp giữa các ngành, các cấp có liên quan trong việc cung cấp thông tin, xác minh thông tin theo quy định của luật còn thiếu đồng bộ, chưa có quy chế phối hợp cụ thể, hiệu quả chưa cao.
3. Một số giải pháp trong thời gian tới
Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về LLTP, trong thời gian tới, Sở Tư pháp và các ngành có liên quan tiếp tục nỗ lực tham mưu thực hiện các giải pháp sau:
Thứ nhất, tăng cường sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ và hiệu quả giữa Sở Tư pháp với các ngành Công an, Tòa án, Viện kiểm sát và hệ thống Thi hành án dân sự tỉnh trong việc tra cứu, xác minh, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp để hoàn thiện cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, cấp phiếu lý lịch tư pháp cho cá nhân, cơ quan, tổ chức.
Thứ hai, tham mưu tổ chức các lớp tập huấn triển khai các văn bản có liên quan đến Luật Lý lịch tư pháp và các lớp tập huấn nhằm nâng cao kỹ năng cho cán bộ làm công tác tra cứu, xác minh, trao đổi, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp. Bên cạnh đó, cần tăng cường học tập, ứng dụng công nghệ thông tin để thực hiện công tác lưu trữ, tra cứu, xác minh, trao đổi, cung cấp thông tin LLTP.
Thứ ba, triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án “Tăng cường công tác xây dựng, quản lý, khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp trên địa bàn tỉnh”, có giải pháp giải quyết toàn bộ các thông tin còn tồn đọng, bổ sung kịp thời biên chế, cơ sở vật chất để thực hiện nhiệm vụ theo quy định. Tiến hành sơ, tổng kết đánh giá hiệu quả thực hiện Đề án theo lộ trình đề ra.
Với những giải pháp đồng bộ và sự vào cuộc của các ngành, các cấp; sự tham mưu tích cực của Sở Tư pháp, tin tưởng trong thời gian tới công tác này sẽ được thực hiện ngày càng tốt hơn, đáp ứng kịp thời yêu cầu của người dân cơ quan, tổ chức trên địa bàn.
Nguyễn Quế Anh
Sở Tư pháp Nghệ An
